Αύριο 5/5 αναμένεται η ψήφιση από τη Βουλή του ολόφρεσκου νομοσχεδίου για την αλλαγή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στη χώρα, που προωθήθηκε με διαδικασία κατεπείγοντος την περίοδο της πανδημίας του Κορωναϊού από τον Υπουργό του ΥΠΕΝ Κωστή Χατζηδάκη, και αφορά σειρά θεμάτων όπως: προβλέψεις για νέες χρήσεις γης εντός Προστατευόμενων Περιοχών (ΠΠ), τις επιτρεπόμενες (βιομηχανικές και μη) δραστηριότητες εντός ΠΠ, αλλαγές στις διαδικασίες περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων, αλλαγές στο σύστημα διαχείρισης και διακυβέρνησής των ΠΠ, στο δικαίωμα λήψης αποφάσεων από τις τοπικές κοινωνίες σε σχέση με δραστηριότητες εντός των δημοσίων περιουσιών ιδιοκτησίας τους, την διαχείριση των στερεών αποβλήτων κ.α.
Πέρα από την ιδιαίτερη βιασύνη ψήφισής του, η μελέτη των άρθρων του, έχει εγείρει μέχρι σήμερα σοβαρά ερωτηματικά και ανησυχίες από πολλαπλούς φορείς και πολίτες σχετικά με τις στοχεύσεις του και το μέλλον που προβλέπει για το φυσικό κεφάλαιο της χώρας. Ταυτόχρονα όμως, έχει επισημανθεί ότι σε πολλά σημεία του αγνοεί αρχές της Κοινοτικής Νομοθεσίας για το περιβάλλον (όπως την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ), ενώ και ο Συνήγορος του Πολίτη υπέδειξε σημεία με ενδεχόμενη ή βέβαιη αντισυνταγματικότητα (άρθρο 24 του Συντάγματος) αλλά και ζητήματα διαφάνειας. Έτσι, σε αντίθεση με τον κατ’ευφημισμόν τίτλο του ως εκσυγχρονιστικό νομοσχέδιο, έχει χαρακτηριστεί από τις Περιβαλλοντικές ΜΚΟ, από μέλη της επιστημονικής κοινότητας, πανεπιστημιακούς φορείς και άλλους ως οπισθοδρομικό, ακυρώνοντας την προσπάθεια και πρόοδο των τελευταίων χρόνων για την οικοδόμηση ενός πλαισίου επαρκούς προστασίας της ελληνικής φύσης.
Αντίστοιχα, πολλά ερωτηματικά και ανησυχίες προκαλεί το χρονικό και η διαδικασία υλοποίησής, εμφάνισης και επικείμενης ψήφισής του, που ακολουθεί παρακάτω:
-
Η ιστορία ξεκινάει στις 9 Οκτωβρίου 2019 με μια ημερίδα- διαβούλευση του ΥΠΕΝ με θέμα την πρόθεση του για αναβάθμιση των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων περιοχών (ΦΔΠΠ) «ακολουθώντας τις καλύτερες ευρωπαϊκές πρακτικές». Στην ημερίδα ήταν καλεσμένοι οι πρόεδροι των ΦΔΠΠ, εκπρόσωποι των εργαζομένων τους, των περιφερειών, των δήμων, της επιστημονικής κοινότητας, 20 ΜΚΟ και άλλοι που κατέθεσαν τις προτάσεις τους για τη βελτίωση του συστήματος διακυβέρνησης και διαχείρισης των ΠΠ.
-
Στις 4 Νοεμβρίου 2019, 10 Περιβαλλοντικές Οργανώσεις κατέθεσαν από κοινού κείμενο προτάσεων για το μέλλον των ΦΔΠΠ.
-
Στις 13 Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκε συνάντηση του Υπουργού Κ. Χατζηδάκη με τις Περιβαλλοντικές Οργανώσεις, οι οποίες ενημερώθηκαν για τα 4 κυριότερα θέματα που θα διευθετηθούν μέσω του επικείμενου νομοσχεδίου: τις αδειοδοτήσεις των τεχνικών έργων, τις οικιστικές πυκνώσεις, τους δασικούς χάρτες και τους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦΔΠΠ).
-
Την ίδια ημέρα, μετά από την συνάντηση, διακινήθηκε από το ΥΠΕΝ ένα αινιγματικό «Ενημερωτικό Σημείωμα» με τίτλο «Ανεπαρκής η δράση των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών», με περιεχόμενο εντελώς αντίθετο από τις προτάσεις των συναφών φορέων, προαναγγέλλοντας τη διάλυση των ΦΔΠΠ.
-
Οι περισσότερες οργανώσεις είτε δήλωσαν ότι θα περιμένουν να δουν το νομοσχέδιο για να τοποθετηθούν, είτε ζήτησαν να υπάρξει επαρκής χρόνος διαβούλευσης επί του νομοσχεδίου, είτε επανέλαβαν κάποιες προτάσεις για το πώς θα μπορούσε να βελτιωθεί το ήδη υπάρχον μοντέλο λειτουργίας των ΦΔΠΠ.
-
Στις 4 Μαρτίου, ξεκίνησε η διαβούλευση για τα άρθρα του νομοσχεδίου που διήρκεσε έως τις 18 Μαρτίου, εν μέσω πανδημίας στη χώρα μας.
-
Στις 6 Μαρτίου, 13 περιβαλλοντικές οργανώσεις έστειλαν επιστολή στον Υπουργό, υπογραμμίζοντας ότι ο χρόνος των 14 ημερολογιακών ημερών δεν ανταποκρίνεται στα διεθνή πρότυπα και τις βέλτιστες πρακτικές του «εύλογου χρόνου» δημόσιας διαβούλευσης (σύμβαση Aarhus, σχετικές οδηγίες Ε.Ε.) και ζήτησαν άμεση τροποποίηση της προθεσμίας διαβούλευσης στις τέσσερις εβδομάδες, δηλαδή έως τις 2 Απριλίου.
-
Το αίτημα για παράταση αγνοήθηκε.
-
Η διβδόμαδη διαβούλευση έκλεισε με 1577 σχόλια από φορείς και πολίτες, η πλειοψηφία των οποίων ζητούν την απόσυρση μεγάλων τμημάτων των προτεινόμενων διατάξεων, υποστηρίζοντας ότι θα έχουν εξαιρετικά αρνητικές συνέπειες για την προστασία του περιβάλλοντος, ενώ σε πολλά επισημαίνεται και η ανάγκη να μην προχωρήσει η επεξεργασία του σχεδίου νόμου λόγω των ιδιαιτεροτήτων της περιόδου.
-
Ταυτόχρονα, το νομοσχέδιο χαρακτηρίστηκε χαοτικό, από πολλούς κοινωνικούς φορείς, μέλη της επιστημονικής κοινότητας και άμεσα εμπλεκόμενους, και με τεράστιες αλλαγές σε πλείστους τομείς της περιβαλλοντικής διαχείρισης.
-
Στις 30 Μαρτίου, 23 ΜΚΟ κατέθεσαν κοινή επιστολή προς τον Κ. Χατζηδάκη καλώντας τον να αξιολογήσει την ιδιαιτερότητα της κατάστασης και να αναβάλει την κατάθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή μέχρι την αποκατάσταση της πλήρους λειτουργίας της.
-
Η ηγεσία του ΥΠΕΝ δεν παρείχε καμία διαβεβαίωση ότι θα ικανοποιηθεί το αίτημα αυτό. Αντιθέτως, τονίστηκε ότι η διαδικασία της ψήφισής του θα προχωρήσει σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του ΥΠΕΝ.
-
Στις 9 Απριλίου πραγματοποιήθηκε τηλεδιάσκεψη με τον υπουργό Χατζηδάκη και με συμμετοχή 20 Περιβαλλοντικών Οργανώσεων όπου εκφράστηκαν οι διαβεβαιώσεις του ίδιου και του επιτελείου του ότι «έχουν γίνει εκτεταμένες αλλαγές στο νομοσχέδιο, στη βάση των σχολίων που υποβλήθηκαν στην διαβούλευση και με στόχο να βελτιωθεί σημαντικά, ώστε να μην θιγεί το ενωσιακό και εθνικό κεκτημένο στην προστασία του περιβάλλοντος», χωρίς όμως να τους δοθεί το κείμενο του αναθεωρημένου νομοσχεδίου.
-
Στις 24 Απριλίου το νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή εν μέσω των τρεχουσών κοινοβουλευτικών συνθηκών με παρουσία μόλις… 25 Βουλευτών.
-
Το τελικό κείμενο, εμφανίστηκε υπερδιπλάσιο σε μέγεθος, με σύνολο 130 άρθρων εκ των οποίων τα 64 εμφανίστηκαν αφού είχε τελειώσει η διαβούλευση!
-
Επιπλέον, παρά τις διαβεβαιώσεις του Υπουργού, δεν ελήφθησαν υπόψη και δεν ενσωματώθηκαν τα σχόλια και οι διορθώσεις που είχαν γίνει κατά τη διαβούλευση.
-
Στις 28 Απριλίου ξεκίνησε η συζήτησή και επεξεργασία του στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου και όχι σε κάποια Επιτροπή Περιβάλλοντος!
-
Στις 29 Απριλίου 11 περιβαλλοντικές οργανώσεις απέστειλαν κοινή επιστολή στον πρωθυπουργό, ζητώντας να μετατεθεί η συζήτηση του σχεδίου νόμου και να επανεξεταστεί το περιεχόμενο του.
-
Αύριο 5 Μαΐου πρόκειται να προχωρήσει η ψήφισή του στη Βουλή.
Μέχρι σήμερα δεν έχει αιτιολογηθεί με σοβαρότητα και επάρκεια η αναγκαιότητα ψήφισής, εν μέσω καραντίνας ενός νομοσχεδίου που προωθεί ριζικές αλλαγές στην κατάσταση και την εποπτεία του περιβάλλοντος στη χώρα, ενώ έχουν εκφραστεί σοβαρές αντιρρήσεις από πάρα πολλές πλευρές, και ενώ τόσο ο χρόνος όσο και ο τρόπος, όπως περιγράφηκε σε αυτό το σύντομο χρονικό, αποτελούν σοβαρή ένδειξη αδιαφανών προθέσεων και προβληματικής αντίληψης για τη σημασία της σωστής και αειφόρου διαχείρισης των φυσικών πόρων της χώρας.
* Η Ελεάνα Καζίλα είναι Βιολόγος- Περιβαλλοντολόγος Msc