Με μεγάλη μας έκπληξη είδαμε στο διαδικτυακό τόπο του υπουργείου Πολιτισμού να τίθεται σε δημόσια διαβούλευση από 28.7 έως 7.8.2015 (από τον υφυπουργό κ. Φωτάκη) το θέμα της διαχείρισης αναλωθέντων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων και μάλιστα να παρέχονται αντισταθμιστικά οφέλη στους δήμους που θα δεχθούν να τα φιλοξενήσουν!
Επειδή είναι γνωστό ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχουν πυρηνικοί αντιδραστήρες πλην του “Δημοκρίτου” και η ποσότητα των ιατρικά ραδιενεργών αποβλήτων δεν είναι τεράστια, αναρωτιόμαστε ποιος μπορεί να πρότεινε κάτι τέτοιο ΤΩΡΑ και ποια αντισταθμιστικά οφέλη μπορούν να καλύψουν αυτό τον αιώνια θανάσιμο κίνδυνο για οποιαδήποτε περιοχή της Ελλάδας.
Υπενθυμίζουμε ότι καύσιμα και ραδιενεργά κατάλοιπα παράγονται κυρίως από πυρηνικά εργοστάσια που ΔΕΝ έχει η Ελλάδα. Αντιθέτως, στην Ε.Ε. 143 πυρηνοηλεκτρικοί σταθμοί σε 14 κράτη παράγουν το ένα τρίτο της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται στην Ε.Ε., αλλά, ταυτόχρονα, και 7.000 περίπου κυβικά μέτρα ραδιενεργά απόβλητα τον χρόνο.
Σήμερα, τα απόβλητα αναλωμένου πυρηνικού καυσίμου αποθηκεύονται σε κέντρα στην επιφάνεια του εδάφους ή σε μικρό βάθος, αλλά αυτή είναι προσωρινή λύση μέχρι να μειωθεί κάπως η θερμοκρασία και η ραδιενέργεια. Γι’ αυτό και συχνά μεταφέρονταν κρυφά με τρένα (που σταματούσαν με διαδηλώσεις ακτιβιστών) προς λιμάνια της Ιταλίας, όπου με πλοία μεταφέρονταν σε χώρες της Αφρικής και συχνά ναυαγούσαν (κάποτε σκόπιμα) στη Μεσόγειο και την περιοχή του Ιονίου, ενώ μετά την κατάρρευση της Σ. Ένωσης χώροι αποθήκευσής τους δημιουργήθηκαν και σε φτωχές χώρες των Βαλκανίων. Ας σημειωθεί ότι πρακτικά κάθε πυρηνικό εργοστάσιο χρησιμοποιείται και σαν χώρος πρώτης αποθήκευσης των ραδιενεργών του αποβλήτων (που συχνά ποτέ δεν μεταφέρονται κάπου αλλού λόγω του εξαιρετικά υψηλού κόστους).
Δεδομένου ότι τα ραδιενεργά απόβλητα παραμένουν επικίνδυνα μέχρι και για ένα εκατομμύριο χρόνια (όλη η ανθρώπινη Ιστορία αριθμεί μόνο μερικές χιλιάδες χρόνια, ενώ μόνο 70 χρόνια έχουν περάσει από την πρώτη πυρηνική δοκιμή), η ασφαλέστερη μακροχρόνια λύση είναι η αποθήκευσή τους βαθιά στο έδαφος, όπου οι κίνδυνοι ατυχημάτων, πυρκαγιών ή σεισμών είναι περιορισμένοι.
Οι ΗΠΑ είναι η μόνη χώρα που έχει τέτοια εμπειρία, όμως το σχέδιο για τη διάθεση χρησιμοποιημένων ράβδων καυσίμου από τις εμπορικές μονάδες παραγωγής ενέργειας, αλλά και αποβλήτων υψηλής ραδιενέργειας σε βάθος 500 μέτρων στο βουνό Yucca στη Νεβάδα το 2009, αποδείχθηκε ότι απέτυχε αφού είχαν ήδη δαπανηθεί 90 δισ. δολάρια. Η κυβέρνηση εξετάζει τώρα την επέκταση της χρήσης των ενδιάμεσων «στεγνών βαρελιών» για την αποθήκευση των αναλώσιμων πυρηνικών καυσίμων, ενώ συζητείται σαν μόνιμη λύση ακόμη και η αποστολή τους στο διάστημα! Ο σκοπός αυτής της προσπάθειας είναι να κερδίσει χρόνο η κυβέρνηση μέχρι να μπορέσει να βρει ένα νέο σημείο ασφαλούς αποθήκευσης με πιθανή έναρξη κατασκευής το 2048.
Στην Ε.Ε. η δημιουργία χώρων αποθήκευσης ραδιενεργών υλικών βασικά βρίσκεται σε στάδιο προγραμματισμού και χώρες όπως η πρωτοπόρος Φινλανδία, υπολογίζεται ότι θα έχουν κατασκευάσει τον πρώτο σταθμό μέχρι το 2029, ενώ όλο το πρότζεκτ έχει στοιχίσει από το 1990 μέχρι σήμερα γύρω στο 7,4 δισ. δολάρια (!) η Γερμανία -η οποία έχει δεσμευθεί ότι θα κλείσει όλα της τα πυρηνικά εργοστάσια μέχρι το 2022- προς το παρόν στέλνει τα ραδιενεργά της απόβλητα σε Γαλλία και Βρετανία για επεξεργασία με την υπόσχεση να κατασκευάσει δικό της χώρο μέχρι το 2035!
Ο ελληνικός λαός, ο οποίος έχει ήδη καταφέρει να σταματήσει την κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου στην Εύβοια και αντιδρά στην κατασκευή ακόμη και χώρων επεξεργασίας κοινών αποβλήτων στη γειτονιά του, είναι σίγουρο ότι θα αντιταχθεί σε μια τόσο παράλογη πρόταση.
* Η Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου είναι πρόεδρος της Πανελλήνιας Ιατρικής Εταιρείας κατά της Πυρηνικής και Βιοχημικής Απειλής
Πηγή: Εφημερίδα “Αυγή”