Την παρέμβαση των φορολογικών και υγειονομικών αρχών και της τοπικής αυτοδιοίκησης, ώστε “να αποκατασταθεί η νομιμότητα, που καταστρατηγείται με πρωτοβουλίες αντίστοιχες του κινήματος της πατάτας“, ζήτησε η διοίκηση του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης (ΕΕΘ) μέσω του προέδρου του, Μιχάλης Ζορπίδη ο οποίος αναφερόμενος σε αυτές τις πρωτοβουλίες “η ζημία που προκύπτει από τη στρεβλή αυτή λειτουργία της αγοράς επιβαρύνει και τους καταναλωτές, οι οποίοι θα κληθούν να πληρώσουν το συνολικό κόστος που θα προκύψει, για άλλη μια φορά, από τη φοροδιαφυγή“.
Στην ίδια γραμμή και ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εμπόρων Κεντρικής Λαχαναγοράς Θεσσαλονίκης (ΣΕΚΛΘ), Ιωάννης Χαραλαμπίδης πρόσθεσε ότι “αυτό που έχουν κάνει οι δήμαρχοι με το κίνημα της πατάτας είναι παγκόσμια πρωτοτυπία, αφού έχουν “χτυπήσει” τις φρουτεμπορικές επιχειρήσεις, τους καταναλωτές και τα δημόσια ταμεία -μέσω της φοροδιαφυγής“.
“Δεν θέλουμε να βάλουμε την υπογραφή μας στη διάλυση της αγοράς“: με αυτή τη φράση, ο τελών εν αργία περιφερειάρχης Κ. Μακεδονίας, Παναγιώτης Ψωμιάδης, δήλωσε τη αντίθεσή του στο κίνημα. Κατά τον ίδιο, η εικόνα που δίδεται με την πώληση προϊόντων στους δρόμους είναι εικόνα αποικίας ή εικόνα της Ελλάδας του 1940-1950.
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, επιχειρηματίες και χονδρέμποροι βρίσκουν κοινό τόπο εναντίον των πρωτοβουλιών που όχι μόνο δεν αποσκοπούν σε κανένα οικονομικό όφελος αλλά έχουν αποτελέσει κι έναν αποτελεσματικό τρόπο για να υποβοηθήσουν τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους άνεργους οι οποίοι τρέχουν να προμηθευτούν φθηνά προϊόντα πρώτης ανάγκης για το τραπέζι τους.
Γιατί το κάνουν αυτό; Γιατί προφανώς πλήττονται τα συμφέροντά τους. Οι μεσάζοντες που παρακάμπτονται μέσα από την απευθείας σύνδεση του παραγωγού με τους καταναλωτές ήταν αυτοί που καρπώνονταν τόσο καιρό την υπερτίμηση των προϊόντων. Με άλλα λόγια την ακρίβεια που αναγνωρίζεται ως ένα από τα βασικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας την προκαλούσαν σε έναν μεγάλο βαθμό και οι υπερτιμήσεις που προκαλούσαν οι μεσάζοντες για να αποκομίσουν κέρδη. Τώρα, ζητούν τα ρέστα ενώ για το πως φτάσαμε ως εδώ δεν γίνεται καμία κουβέντα από τους κύριους Ζορπίδη και Χαραλαμπίδη.
Όσο για τον “λαϊκό ηγέτη” Παναγιώτη Ψωμιάδη παίρνοντας θέση ενάντια στο κίνημα της πατάτας έρχεται να επιβεβαιώσει μια σχέση ανάμεσα σε πολiτικούς ηγέτες, που ανήκουν σε συγκεκριμένες πολιτικές δυνάμεις, και τις κοινωνικές ομάδες των χονδρεμπόρων, των επιχειρηματιών και των κάθε λογής μεσαζόντων που όχι απλά δεν εξυπηρετούν τις κοινωνικές ανάγκες αλλά έχουν κερδοφορήσει τόσο ώστε να μπορούν να τοποθετηθούν (και αυτοί μαζί με τράπεζες, μεγαλοεπιχειρηματίες κλπ) σε “αυτούς που τα έφαγαν”.
Η οποιαδήποτε συμπαιγνία μικρού και μεγάλου κεφαλαίου, όπως αναφερόταν σε αυτά και ο Νίκος Πουλαντζάς, δεν πρέπει να μας κάνει εντύπωση καθώς η θέση τους στην κοινωνική δομή είναι στην πλευρά της τάξεως-εκμεταλλευτή. Χωρίς να σημαίνει ότι ταυτίζονται τα συμφέροντά τους ή ότι ο καπιταλισμός τους επιφυλάσσει την “ίδια μοίρα” έχει αποδειχτεί και ιστορικά πως στις δύσκολες στιγμές παίρνουν θέση ενάντια στους μισθωτούς. Ας μην ξεχνάμε ότι και πριν την κρίση η τάξη των μισθωτών και ειδικότερα των νέων εργαζόμενων είχε να αντιμετωπίσει την εγκαθίδρυση της μαύρης και ελαστικής εργασίας και της υποτίμησης των μισθών εξαιτίας των επιχειρήσεων που τους εκβίαζαν προς αυτή τη κατεύθυνση. Μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις είχαν την ευθύνη γι’ αυτή την κατάσταση.
Η περίπτωση της Χιλής του Αλιέντε δεν μπορεί παρά να αποτελεί χαρακτηριστικό ιστορικό παράδειγμα για το πως το ταξικό ένστικτο των “μεσαίων τάξεων” ενεργοποιείται ενάντια στις κατώτερες τάξεις ανεξάρτητα αν η κυβέρνηση τους πρόσφερε οφέλη. Κριτικές που έχουν γίνει στις επιλογές του Αλιέντε αναφέρονται στο μη προχώρημα του σοσιαλιστή προέδρου στην ενίσχυση των εργατικών και κοινωνικών θεσμών, που αυθόρμητα προέκυπταν μέσα από τους αγώνες των απλών ανθρώπων που τον στήριζαν. Τελικά, κατά τη διάρκεια των μεγάλων απεργιών των φορτηγατζήδων τα συμβούλια πήραν πάνω τους την υπόθεση τόσο της παραγωγής, όσο και της μεταφοράς και διανομής των βασικών αγαθών, αποδεικνύοντας εμπράκτως πως η κοινωνικοποίηση ήταν άμεσα εφικτή.
Οι πρωτοβουλίες από την πλευρά της πολιτείας αλλά και των αυτοοργανωμένων κομματιών της κοινωνίας οφείλουν να συνάδουν προς την κατεύθυνση που θα δίνεται μια γενικότερη και συγκροτημένη λύση στα ζητήματα της ενίσχυσης της συνεταιριστικής παραγωγής και της διοχέτευσης των προϊόντων στην καταναλωτική βάση δίνοντας έμφαση στην όσο δυνατόν μικρότερη επιβάρυνση στους καταναλωτές αλλά και στην ταυτόχρονη στήριξη της παραγωγής στα πλαίσια των αναγκών που ορίζει η κοινωνία με δημοκρατικό τρόπο. Κοινώς η πολιτεία οφείλει να πάρει πρωτοβουλίες καλύτερες και πιο οργανωμένες ακόμα και από το κίνημα της πατάτας οι οποίες θα κινούνται στην ίδια κατεύθυνση και θα βάζουν τις ανάγκες πάνω από τα κέρδη.
Θα πρέπει όμως να χει στο νου της πως θα βρει απέναντί της τους παραπάνω κυρίους οι οποίοι δεν θα αρκεστούν απλά σε δηλώσεις αλλά θα προχωρήσουν και έμπρακτα ενάντια σε τέτοιες πρωτοβουλίες όπως το κίνημα της πατάτας. Το να τους χαϊδεύει δεν έχει νόημα. Ούτως ή άλλως αυτοί δεν έχουν πρόβλημα με το να ξοδέψουν όσα χρήματα χρειαστεί για λάδι, πατάτες, ρύζι και άλλα είδη που πολύς κόσμος δεν μπορεί καν να προμηθευτεί.
Βασίλης Στόλης