Την ιστορία της δίκης της Χρυσής Αυγής καταγράφει το μικρού μήκους ντοκιμαντέρ «Δεν Είναι Αθώοι – They are not innocent», που γυρίστηκε από τον Καταλανό δημοσιογράφο Álex Sánchez Aragón, ο οποίος βρίσκεται στην Θεσσαλονίκη ως εθελοντής Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης.
Το ντοκιμαντέρ διάρκειας περίπου μισής ώρας προβάλλεται δωρεάν στην πλατφόρμα του Youtube με ελληνικούς, ισπανικούς και αγγλικούς υποτίτλους και στόχο έχει την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση απέναντι στο φαινόμενο του φασισμού και της ακροδεξιάς βίας και επιθετικότητας.
Συνομιλήσαμε με τον Álex Sánchez Aragón για τους λόγους της δημιουργίας του ντοκιμαντέρ, τα συμπεράσματα του, αλλά και την οπτική του ως νέου δημοσιογράφου από την Ισπανία σε σχέση με την ακροδεξιά στην Ελλάδα.
Συνέντευξη στον Ιάσονα Μπάντιο
-Πείτε μας λίγα πράγματα για το μικρού μήκους ντοκιμαντέρ που δημιουργήσατε με θέμα την δίκη της Χρυσής Αυγής.
Το ντοκιμαντέρ «Δεν είναι αθώοι – They are not innocent» προέκυψε ως κομμάτι του εθελοντικού προγράμματος που κάνω στη Θεσσαλονίκη, για την ΜΚΟ «United Societies of Balkans». Όταν έφτασα στην πόλη τον Σεπτέμβριο, έβλεπα πολλές διαδηλώσεις να γίνονται στους δρόμους με το σύνθημα «Δεν είναι αθώοι» και οι τοίχοι της πόλης ήταν καλυμμένοι με το ίδιο πρόσωπο: τον Παύλο Φύσσα. Ήταν ο λόγος για να ξεκινήσω αυτό το έργο, μπορούσα να νιώσω τον πόνο της Μάγδας και το πώς οι Έλληνες πολίτες ήταν θυμωμένοι μετά από επτά χρόνια από τη δολοφονία του.
Οπότε, ξεκίνησε ως η ιστορία του Φύσσα, αλλά όλο και μεγάλωνε κάθε φορά που διάβαζα νέες πληροφορίες. Είχα τον χρόνο και την υποστήριξη από την Οργάνωση μου, οπότε αποφάσισα να εμβαθύνω στην ιστορία της δίκης. Υπάρχουν ήδη πολλά ντοκιμαντέρ και ρεπορτάζ για το τι είναι η Χρυσή Αυγή και γιατί εμφανίστηκε, οπότε έπρεπε να βρω μια άλλη οπτική γωνία.
Τότε γνώρισα τον Javed Aslam, αφού πρώτα είχα μια συζήτηση με έναν Πακιστανό που έχει εστιατόριο στη Θεσσαλονίκη. Από τότε κατάλαβα ότι η Χρυσή Αυγή ήταν κάτι περισσότερο από ένα ακροδεξιό κόμμα, αλλά μια νεοναζιστική οργάνωση που διέπραξε βίαιες επιθέσεις εναντίον μεταναστών. Είχα την μαρτυρία του Javed, ο οποίος ήταν μάρτυρας κατά τη διάρκεια της δίκης, που ήταν ένα συγκινητικό κομμάτι της ιστορίας της δίκης, με τα βιβλία των θυμάτων που αργότερα έγιναν σημαντικό τεκμήριο, ως μεταφορά του πόνου τους και της ανάγκης για δικαιοσύνη.
Έτσι, ήθελα να δώσω φωνή στους πρωταγωνιστές, αυτούς που αντιμετώπιζαν απειλές, αλλά και στους ανθρώπους που έχουν ερευνήσει τη δράση της Χρυσής Αυγής, ώστε να καταλάβουμε το νόημα αυτής της ιστορικής δίκης.
-Από την έρευνα και τις συνεντεύξεις σας τί συμπεράσματα βγάλατε σε σχέση με την ακροδεξιά στην Ελλάδα. Η φυλάκιση των στελεχών της Χρυσής Αυγής σημαίνει και το τέλος της ακροδεξιάς στη χώρα;
Το κύριο συμπέρασμα του ντοκιμαντέρ μου, θα έλεγα, είναι ακριβώς ότι η ακροδεξιά δεν εξαφανίζεται στην Ελλάδα. Παρά τη φυλάκιση των βασικών ηγετών της Χρυσής Αυγής, οι ιδέες, η αφήγηση, η γλώσσα, εξακολουθούν να βρίσκονται στους δρόμους της χώρας.
Και οι 4 συνεντευξιαζόμενοι συμφωνούν με την παραδοχή ότι, εάν οι πρώην ψηφοφόροι και οι υποστηρικτές της Χρυσής Αυγής βρουν μια ευκαιρία στο μέλλον, θα υψώσουν ξανά τη φωνή τους. Μπορεί νομικά η Χρυσή Αυγή να μην υπάρχει ως οργανισμός, αλλά κάποιο άλλο κόμμα θα εμφανιστεί για να συγκεντρώσει αυτές τις ακραίες απόψεις. Στην πραγματικότητα, αυτό έχει ήδη συμβεί με τον Ηλία Κασιδιάρη και το κόμμα του «Έλληνες για την πατρίδα».
Μία από τις πιθανότητες που διαβλέπουν η Δάφνη Χαλικιόπουλου και ο Άρης Χατζηστεφάνου, είναι ότι τα εν λόγω νέα κόμματα μπορεί να έχουν φαινομενικά πιο μετριοπαθείς ιδέες, μπορεί οι βουλευτές τους να φορούν γραβάτες, θα λένε όμως τα ίδια πράγματα που έλεγε η Χρυσή Αυγή, χωρίς όμως τη ναζιστική ρητορική. Κάτι τέτοιο θα τα έκανε πιο εύπεπτα για το ευρύτερο κοινό, κάτι που τα κάνει ακόμα πιο επικίνδυνα.
Επίσης, η Δάφνη, που παρακολουθεί τη Χρυσή Αυγή εδώ και πολλά χρόνια, εκτιμά ότι το εκπαιδευτικό σύστημα δημιουργεί μια εθνικιστική στάση στους πολίτες, μέσω της καλλιέργειας της αγάπης για την σημαία. Έτσι, όταν τα ακραία κόμματα κάνουν χρήση αυτού του συμβολισμού και οι πολίτες το στηρίζουν, τότε το αποτέλεσμα είναι οι πολίτες να ψηφίζουν για πατριωτικές αξίες, για οργή ή για ψεύτικες υποσχέσεις, και όχι για ένα πραγματικό πολιτικό πρόγραμμα.
-Πώς είδατε την δημοσιογραφική κάλυψη της δίκης από την πλειοψηφία των ελληνικών μέσων ενημέρωσης; Ήταν επαρκής;
Για να είμαι ειλικρινής, δεν έχω κάνει πολλή έρευνα για το τί κατέγραψαν τα ελληνικά ΜΜΕ κατά τη διάρκεια της δίκης. Είναι ένα μεγάλο θέμα από μόνο του, και δεν το πήγαμε τόσο βαθιά. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι οι άνθρωποι που πραγματικά ήθελαν να παρακολουθήσουν τη δίκη, δεν βρήκαν τις πληροφορίες που ήθελαν στα συστημικά ΜΜΕ.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο εμφανίστηκαν πολιτικές πρωτοβουλίες όπως το “Golden Dawn Watch”, τόσο για να παρακολουθούν τη δίκη όσο και για την καθημερινή ενημέρωση σχετικά με το τι συνέβαινε μέσα στην αίθουσα σε κάθε συνεδρία. Ένας από τους ιδρυτές του, ο Λευτέρης Παπαγιαννάκης, μας είπε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης μας, ότι το παρατηρητήριο γεννήθηκε επειδή τα συστημικά ΜΜΕ δεν κάλυπταν τα πεντέμισι χρόνια της δίκης. Υποθέτω, λοιπόν, ότι η κάλυψη από τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης ήταν ανεπαρκής.
-Είστε ένας νέος δημοσιογράφος από την Ισπανία και εργάζεστε το τελευταίο διάστημα στην Ελλάδα. Έχουν υπάρξει δημοσιεύματα σε σχέση με την εγκληματική δράση της Χρυσής Αυγής στην Ισπανία; Έχει γίνει δηλαδή γνωστή η δίκη και η ιστορία της σε άλλες χώρες της Ευρώπης;
Βασικά, ένας από τους κύριους λόγους για να ξεκινήσω αυτό το ντοκιμαντέρ, ήταν η έκπληξή μου αφού έψαξα βαθιά το θέμα της Χρυσής Αυγής. Όταν ήμουν έφηβος, πριν από 10 ή 12 χρόνια, κάποια στιγμή θα μάθαινα ότι ένα ακροδεξιό κόμμα αναδύθηκε στην Ελλάδα, αλλά αυτό επικαλύφθηκε εντελώς από την οικονομική κρίση. Ανοίγοντας κανείς τότε τις τηλεοπτικές ειδήσεις μπορούσε να δει τους φλεγόμενους δρόμους της Αθήνας, αλλά όλα είχαν να κάνουν με την οικονομική κρίση.
Ποτέ δεν μάθαμε, τουλάχιστον εγώ, ότι υπήρχε ένα νεοναζιστικό κόμμα που επιτέθηκε σε μετανάστες ή ακόμα ότι σκότωσε ανθρώπους, όπως τον Παύλο Φύσα. Ναι, υπήρχαν πληροφορίες σχετικά με την άνοδο της Χρυσής Αυγής, αλλά πάντα υπό το πρίσμα των επιπτώσεων της κρίσης, χωρίς να ερευνάται η εγκληματική της δραστηριότητα.
Όσον αφορά τη δίκη, τουλάχιστον στην Ισπανία ήταν μεγάλη είδηση στις 7 Οκτωβρίου του 2020, όπου όλα τα μέσα ενημέρωσης κάλυψαν το γεγονός. Επίσης, σε χώρες όπως η Ιταλία ή η Γερμανία, όπου έχουν εμπειρία με ακροδεξιές οργανώσεις, μπορούσε να βρει κανείς πληροφορίες.
Ωστόσο νομίζω ότι πρέπει να επικεντρωθούμε στις συνέπειες: πώς μπορεί ένα μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που καταδικάστηκε ως εγκληματίας, να απολαμβάνει τις μεγάλες αμοιβές και την ελευθερία του στις Βρυξέλλες, περιμένοντας να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες για να οδηγηθεί στη φυλακή. Τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης όπως ο The Guardian ή οι The NY Times έχουν γράψει άρθρα για τον Γιάννη Λαγό και νομίζω ότι είναι αδιανόητο αυτό που συμβαίνει, και τα παγκόσμια μέσα ενημέρωσης θα πρέπει να ασκήσουν πίεση στην Ε.Ε. για να σταματήσει αυτή η μεροληπτική συνθήκη.
Δείτε το ντοκιμαντέρ «Δεν Είναι Αθώοι – They are not innocent»:
