Είναι γνωστό ότι η κυβέρνηση εμφανίζει μια ιδανική εικόνα της ελληνικής οικονομίας. Μάλιστα, στις έρευνες γνώμης φαίνεται πως, σε σημαντικό βαθμό, η εικόνα αυτή γίνεται πιστευτή.
Κύριος δείκτης αυτής της ευτυχούς συνθήκης, σύμφωνα με τη Δεξιά είναι ο ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης, ο οποίος βρίσκεται στο 2.4%, ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι μικρότερος από το μισό.
Αυτά μας λένε και συγκατανεύουν οι φιλελεύθεροι -ακροκεντρώοι μαζί.
Πώς έχουν τα πράγματα;
Ανάπτυξη
Όπως επισημαίνουν η Εθνική Τράπεζα και η Eurobank, η μεγέθυνση οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στα αποθέματα. Το 2024 αυτά φαίνεται ότι συμβάλλουν σε μια αύξηση του ΑΕΠ κατά 2.8%, μεγαλύτερη από το 2.4%, που είναι η συνολική μεγέθυνση. Πράγμα που σημαίνει ότι, χωρίς την αύξηση των αποθεμάτων, θα είχαμε μείωση του ΑΕΠ.
Οι προοπτικές, δε, είναι ακόμα χειρότερες. Το ίδιο το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα 2025-2028, που παρουσίασε η κυβέρνηση στην ΕΕ, προβλέπει διαρκή συρρίκνωση: 2,3% το νέο έτος, 2% το 2026, 1,5% το 2027 και μόλις 1,3% το 2028.
Εξαγωγές
Οι πανηγυρισμοί της κυβέρνησης περί αύξησης των εξαγωγών αφορούν μια μισή αλήθεια, που σημαίνει ένα ολόκληρο ψέμα. Ακόμη και στις μικρές περιόδους, στις οποίες εμφανίζεται αύξηση των εξαγωγών, η συνέπεια είναι η εμφάνιση πολύ μεγαλύτερης αύξησης των εισαγωγών, άρα και του εμπορικού ελλείμματος -τόσο που μπορεί να «συμφέρει» να μην αυξάνονται οι εξαγωγές.
Τα στοιχεία έχουν ως εξής:
Το 11μηνο πέρυσι, για το οποίο έχουμε στοιχεία, η συνολική αξία των εισαγωγών ανήλθε στο ποσό των 77.379,3 εκατ. ευρώ έναντι 75.948,2 εκατ. ευρώ το ίδιο διάστημα του 2023. Η συνολική αξία των εξαγωγών ανήλθε στο ποσό των 45.868,8 εκατ. ευρώ έναντι 47.278,3 εκατ. ευρώ το 11μηνο του 2023.
Έτσι, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου ανήλθε σε 31.510,5 εκατ. ευρώ έναντι 28.669,9 εκατ. ευρώ το 11μηνο του 2023, παρουσιάζοντας αύξηση 9,9%.
Δεδομένου ότι το ονομαστικό ΑΕΠ βρίσκεται περίπου στα 230 δισεκατομμύρια, το εμπορικό έλλειμμα ανέρχεται στο θηριώδες 14% του ΑΕΠ.
Αποκαλυπτικό είναι το γράφημα που δίνει ο Ηλίας Ιωακείμογλου (https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/458474_fantasiako-success-story-tis-ellinikis-oikonomias)
Τελευταίοι των τελευταίων.
Επενδύσεις
Σε ό,τι αφορά τον κρίσιμο τομέα των επενδύσεων, παραμένουμε πολύ κάτω από τον, μειωμένο άλλωστε, Μ.Ο. της Ε.Ε. Δεδομένου, μάλιστα, ότι οι καθαρές επενδύσεις είναι σχεδόν μηδενικές, το κεφαλαιακό απόθεμα της χώρας, βρίσκεται σε συνεχή μείωση, επί 15 συναπτά έτη. Ειδικά κατά τα έτη 2019-2023, υπήρξε συρρίκνωση του παραγωγικού συστήματος, διότι οι επενδύσεις που έγιναν ήταν μικρότερες από τα αποσυρθέντα, λόγω φθοράς ή (τεχνολογικής) παλαίωσης, μέσα παραγωγής. Από την έναρξη της κρίσης και μέχρι σήμερα συντελείται μια πρωτοφανής ιστορικά καταστροφή της παραγωγικής βάσης της ελληνικής οικονομίας. Από την άλλη, όχι μόνο δεν έχουμε μεταβολή του παραγωγικού μοντέλου, το οποίο, όπως συνομολογούν όλοι οι καθεστωτικοί, οδήγησε στη χρεοκοπία, αλλά έχουμε επίταση των προβληματικών χαρακτηριστικών του.
Είμαστε προτελευταίοι στην ΕΕ σε ποσοστό εργαζομένων σε επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας, ενώ μειώνεται διαρκώς το αντίστοιχο ποσοστό απασχόλησης στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα. Οι κλάδοι έντασης γνώσης συνεισφέρουν μόλις το 2,4% του ΑΕΠ.
Όπως σημείωνε, πρόσφατα, ο, υπεράνω υποψίας για «λαϊκισμό», Κώστας Καλλίτσης, στην Καθημερινή, «όταν οι γειτονικές χώρες (Βουλγαρία, Ρουμανία…) πλημμυρίζουν από εκατοντάδες εταιρείες σύγχρονης τεχνολογίας, εμείς χαιρόμαστε που έρχονται Ισραηλινοί για να αγοράσουν ακίνητα ή που θα εγκατασταθεί ένα data center – που θα καταναλώνει όσο ηλεκτρισμό χρειάζεται μια μικρή πόλη και θα εκμεταλλεύεται τη φθηνή εξειδικευμένη εργασία. Ή που ξένα κεφάλαια, ιδιωτικά ή κρατικά, εξαγοράζουν σχολεία, νοσοκομεία, μέχρι λιμάνια, χωρίς να αυξάνουν το παραγωγικό δυναμικό της χώρας. Αυτό κατ’ ευφημισμόν μπορεί να ειπωθεί ανάπτυξη. Δεν είναι».
Οι επενδύσεις, λοιπόν, ενώ έχει διατεθεί ένας πακτωλός χρημάτων της τάξης των 170 δισεκατομμυρίων, λόγω της πανδημίας, της κρατικής ενίσχυσης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής επιβάρυνσης, καθώς και των χρηματοδοτήσεων από την Ε.Ε. για το διάστημα 2022 -2026, εμφανίζουν πενιχρή μεταβολή.
Δεν είναι τυχαίο πως είμαστε τελευταίοι σε παραγωγικότητα στην Ε.Ε.
Εισοδήματα
Το 2009, το μέσο ετήσιο εισόδημα από μισθωτή εργασία αντιστοιχούσε στο 80% του μέσου όρου της Ε.Ε.. Πέρυσι, βρισκόταν, σε ονομαστικά μεγέθη, 16% κάτω από ό,τι το 2009 και αντιστοιχούσε στο 47%, περίπου, του μέσου ευρωπαϊκού όρου. Στην υπόλοιπη Ε.Ε. οι μισθοί έχουν αυξηθεί 44% αυτά τα χρόνια, καθ’ ημάς έχουν μειωθεί – ενώ, αντιθέτως, έχουν απογειωθεί οι αξίες της γης, των ακινήτων και τα επιχειρηματικά κέρδη. Σε αποκλίνουσα πορεία από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, 15 χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης χρέους, ο μέσος πραγματικός μισθός ανά ώρα εργασίας είναι ο χαμηλότερος στην Ε.Ε.
Ο μέσος μισθός σε όρους PPS (μονάδων αγοραστικής δύναμης) βρίσκεται στον πάτο- και πάλι, τελευταίοι των τελευταίων. Φυσικά, κάτω και από τη Βουλγαρία, όπως σημειώνει το ΚΕΠΕ.
Το διάγραμμα -από άρθρο του Πάνου Κοσμά (https://www.efsyn.gr/oikonomia/elliniki-oikonomia/459781_krisi-axioprepoys-diabiosis-gia-ta-ellinika-noikokyria) κάνει το αίσχος φανερό.
Κόστος ζωής
Σε ό,τι αφορά το κόστος ζωής, τα πράγματα είναι συντριπτικά. Και πάλι, με βάση στοιχεία του ΙΝΕ -ΓΣΕΕ, οι τιμές έχουν εξελιχθεί ως εξής:
Εκτός των προφανών, είναι ενδεικτική και η διαφορετική επιβάρυνση, βάσει της ταξικής βαρύτητας των επιμέρους δαπανών. Οι κατώτερες τάξεις επιβαρύνονται περισσότερο λόγω του γεγονότος ότι τα εμπορεύματα που κατευθύνονται στην ικανοποίηση θεμελιωδών αναγκών αποτελούν το κύριο τμήμα του καλαθιού τους -και εκεί εμφανίζονται οι μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών.
Είναι πολύ χαρακτηριστική η περίπτωση του κόστους στέγασης: το 2023 για τα άτομα που ανήκαν στο φτωχότερο -1ο– εισοδηματικό πεμπτημόριο το ποσοστό υπερβολικής επιβάρυνσης του κόστους στέγασης ανερχόταν στο 85,3% (έναντι 29,9% στην ΕΕ), ενώ για τα πλουσιότερα άτομα (5ο εισοδηματικό πεμπτημόριο) στο 1,2% (συγκριτικά με 0,7% στην ΕΕ).
Φορολογία
Σε ό,τι αφορά την φορολογία, δίνω και πάλι το λόγο στον Καλλίτση:
«Λέει η κυβέρνηση ότι μειώνει τη φορολογία. Αλήθεια, μείωσε ορισμένους συντελεστές – π.χ. στα μερίσματα, στις μεγάλες γονικές παροχές, οι εφοπλιστές φορολογούνται με 10% για όποια δαπάνη – αγορά κάνουν στην Ελλάδα, μειώθηκε ο ΦΠΑ σε αγροτικά εφόδια κ.λπ. Συνολικά, όμως, η φορολογία αυξάνεται: η κλίμακα της φορολογίας εισοδήματος δεν τιμαριθμοποιείται, ακριβώς για να αυξάνεται ο φόρος, παρότι δεν αυξάνεται το πραγματικό εισόδημα. Και οι συντελεστές ΦΠΑ μένουν αμετάβλητοι ώστε, με τον διπλασιασμό των τιμών, να διπλασιάζεται και το έσοδο. Απλή αριθμητική, τα φορολογικά βάρη αυξάνονται.
Ένα, [επιπλέον], ερώτημα είναι κατά πόσον / μέχρι πότε είναι διατηρήσιμα τα φορολογικά έσοδα με τον τρόπο με τον οποίο αντλούνται. Θυμίζω ότι παραδοσιακά ήταν πολύ μικρότερα από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, προσέγγισαν σε αυτόν τα χρόνια προ της ένταξης στο ευρώ, τον ξεπέρασαν στα χρόνια των μνημονίων, αντιστοιχούν περίπου στο 40% του ΑΕΠ σήμερα, 6 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ. Ενα θέμα είναι αυτό, δεύτερο και πολύ πιο σημαντικό είναι η διάρθρωση των φορολογικών εσόδων.
Στα καθ’ ημάς, η σχέση άμεσων και έμμεσων φόρων προσιδιάζει σε υπανάπτυκτη χώρα, όχι σε ένα ανεπτυγμένο μέλος του κλαμπ των πλουσίων, του ΟΟΣΑ. Στον ΟΟΣΑ γενικώς σε κάθε 1 μονάδα άμεσου φόρου αντιστοιχεί άλλη 1 έμμεσου, ενώ στα καθ΄ ημάς σε 1 ευρώ άμεσο φόρο αντιστοιχούν κάτι παραπάνω από 2 έμμεσου. Το 2022 μάλιστα, για πρώτη φορά στα χρονικά, η χώρα μας ήταν πρώτη μεταξύ των 38 χωρών του ΟΟΣΑ με κριτήριο τα έσοδα της έμμεσης φορολογίας ως ποσοστό του ΑΕΠ. Με δυο λόγια, όπως συνόψισε την κατάσταση η καθηγήτρια του ΕΚΠΑ Γ. Καπλάνογλου σε συνέδριο που διοργάνωσε το ινστιτούτο ΕΝΑ: (α) Τα καθ’ ημάς έσοδα των έμμεσων φόρων είναι μακράν τα μεγαλύτερα ως ποσοστό του ΑΕΠ σε όλον τον ΟΟΣΑ. (β) Πολύ σημαντικό, με κριτήριο ποια χώρα επιφυλάσσει την ευνοϊκότερη φορολογική μεταχείριση του πλούτου, η Ελλάδα κατατάσσεται επίσης στην πρώτη θέση του ΟΟΣΑ. Αυτά είναι διατηρήσιμα ή κάποια στιγμή θα τινάξουν το καπάκι; Το δεύτερο».
Δημόσιο Χρέος
Το δημόσιο χρέος παραμένει τεράστιο, πολύ μεγαλύτερο από ό,τι στην αρχή της κρίσης -ας μη μας γελάει καθόλου η ποσοστιαία μείωσή του, που οφείλεται, στο σύνολό της, σχεδόν, στον πληθωρισμό. Πλησιάζει, μάλιστα, το 2031, όταν τελειώνουν οι «ρυθμίσεις Τσακαλώτου» και θα πρέπει να πληρώνουμε στο ακέραιο, χρεολύσια και τόκους.
Το ιδιωτικό χρέος είναι πολύ μεγαλύτερο από ό,τι το 2009, θηλειά στο λαιμό πολλών πολιτών.
Κέρδη
Ο μόνος δείκτης, που παρουσιάζει σταθερή και θηριώδη βελτίωση είναι αυτός των κερδών. Ειδικά οι τράπεζες είδαν, μέσα στο 2024, αύξηση των κερδών άνω του 25%, στο επίπεδο των 5 δισεκατομμυρίων. Το ίδιο ισχύει και για τις εταιρίες του κλάδου της ενέργειας και των κατασκευών.
Με δεδομένο αυτό, οι επιχειρήσεις δεν έχουν κανένα λόγο να αλλάξουν παραγωγικό μοντέλο. Η φθηνή εργασία είναι το μεγαλύτερο συγκριτικό πλεονέκτημα γι’ αυτές.
Γιατί να το υπονομεύσουν;
***
Πολύ πρόσφατα, οι Πορτοσάλτε και Αδώνιδες επιτέθηκαν άγρια στους Έλληνες (sic), γιατί περίπου 7 στους 10 θεωρούν τον εαυτό τους φτωχό.
«Μα, δεν βλέπετε τα γεμάτα μαγαζιά, τις υπερπλήρεις Αράχωβες, τα θέρετρα, τις τζιπούρες; Δεν βλέπετε τη διάχυτη ευημερία;».
Μπορεί να μην είναι στημένοι -ίσως, η βλακεία είναι αρκετή ως εξήγηση. Όταν, όμως, η αριστοβλακεία είναι τόσο εκτεταμένη -αφορώντας το σύνολο της φιλελεύθερης δημοσιολογίας- τότε έχουμε ταξικό κανιβαλισμό.
