Το λεωφορείο, ναυλωμένο από το Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, προσέγγισε το σχολείο από ένα δρόμο που βρισκόταν δύο τετράγωνα μακριά από την κεντρική είσοδο. Είχαμε ελέγξει το χώρο. Τα παιδιά άρχισαν να αποβιβάζονται γοργά και προσεκτικά. Μαζί με τις συνοδούς, εθελοντές φοιτήτριες και εκπαιδευτικούς, προσεγγίσαμε αθόρυβα το σχολείο από την πίσω μεριά. Με τα παιδιά συνεννοούμασταν μόνο με νοήματα, αλλά καταλάβαιναν ακριβώς τι έπρεπε να κάνουν: Περπατούσαν αθόρυβα το ένα πίσω από το άλλο, προκειμένου να μην γίνουμε αντιληπτοί. Το σχέδιο ήταν να μπούμε στη σχολική αυλή από την πλαϊνή πόρτα ώστε να αποφύγουμε το πλήθος που είχε συγκεντρωθεί για να αντιδράσει στην άφιξη μας.
Απόσπασμα από το ημερολόγιο μου τον Οκτώβριο του 2016
Το σχέδιο πέτυχε και έτσι ξεκίνησε η φοίτηση στο δημόσιο σχολείο για κάποια από τα παιδιά πρόσφυγες που φιλοξενούνταν το 2016 στην Ανοικτή Δομή Φιλοξενίας Ελαιώνα. Για μένα ήταν η πρώτη ημέρα στη θέση του Συντονιστή Εκπαίδευσης Προσφύγων.
Από τότε κύλισε πολύ νερό στο αυλάκι: Το πλήθος πείστηκε, εξευμενίστηκε ή παραιτήθηκε. Οι μαθητές πρόσφυγες άρχισαν μετά από ένα προπαρασκευαστικό έτος να φοιτούν στα πρωινά τμήματα των ίδιων σχολείων και να μπαίνουν καθημερινά μαζί με τους υπόλοιπους συμμαθητές τους από τις κεντρικές εισόδους των σχολείων τους.
Φωτό: Χρήστος Στεφάνου
Μετά από δύο σχολικά έτη είχε προκύψει ένα μικρό άτυπο δίκτυο σχολείων όλων των βαθμίδων στο κέντρο της Αθήνας, στον Ταύρο, στο Αιγάλεω και στο Ελληνικό. Στα σχολεία αυτά φοιτούσαν 300 περίπου μαθητές πρόσφυγες από τη δομή του Ελαιώνα. Αυτό που είχαμε καταφέρει όλοι και όλες μαζί ήταν να δώσουμε πίσω στα παιδιά πρόσφυγες, που είχαν αναγκαστεί να σταματήσουν το ταξίδι τους στην Ελλάδα, ένα μικρό κομμάτι της χαμένης τους ζωής.
Φωτό: Χρήστος Στεφάνου
Τα παιδιά είχαν περάσει αρκετά χρόνια εκτός σχολείου και έμελλε να παραμείνουν για μεγάλο ακόμα διάστημα σε ένα αδιευκρίνιστο καθεστώς αναμονής, σε μία ενδιάμεση χώρα. Το στοίχημα ήταν να φτιάξουμε μία σχολική κανονικότητα μέσα σε αυτή την καταστροφική συνθήκη αναμονής για την ανθρώπινη και κυρίως για την παιδική ψυχοσύνθεση.
Μου άρεσε γιατί πήγα σχολείο, γνώρισα πολλά άτομα, πολλούς φίλους, ξεκίνησα εδώ το μπάσκετ, κάτι που μου αρέσει πολύ, έμαθα τη γλώσσα σε έναν χρόνο, κάτι που δεν είναι εύκολο, i met people that liked me how I am, ξεκίνησα να πιστεύω ότι μπορώ να κάνω τα όνειρα μου. Πήγα σχολείο και είδα ότι εδώ δεν είναι σαν την Αφρική, ξεκίνησα μπάσκετ, έχω πλέον ένα future. Και αυτό ξεκίνησα να πιστεύω.
Απόσπασμα συζήτησης με μαθητή Γυμνασίου από τη δομή Ελαιώνα
Φωτό: Χρήστος Στεφάνου
Όμως τώρα είμαστε στο 2022 και η δομή φιλοξενίας πρέπει να εκκενωθεί και να γίνει μία από τις κερκίδες ενός γηπέδου ποδοσφαίρου. Τα παιδιά μεταφέρονται σταδιακά σε απομακρυσμένες δομές εκτός αστικού ιστού με τις οικογένειές τους, μακριά από τα σχολεία τους, τους συμμαθητές τους, τις δασκάλες και τους δασκάλους τους. Μεταφέρονται σαν αντικείμενα, χωρίς να λαμβάνεται καθόλου υπόψη ο βίος τους. Κι εμείς βλέποντας όλη αυτή την καταστροφή, ζητάμε το ελάχιστο: Nα μην γίνει ένα μήνα πριν τελειώσει η σχολική χρονιά με απότομο και τραυματικό τρόπο!
Καθώς σκέφτομαι πόσο λίγα είναι αυτά που ζητάμε, έρχεται πάλι στο μυαλό μου η κερκίδα και τη φαντάζομαι να πάλλεται ασφυκτικά γεμάτη και πράσινη στο ίδιο σημείο που το 2018 είχαν συγκεντρωθεί 2000 άτομα, μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικοί, φίλες και φίλοι για να γιορτάσουμε όλοι και όλες μαζί με κεντρικό σύνθημα “Βρισκόμαστε – Γιορτάζουμε μαζί στον Ελαιώνα” το μεγάλο βήμα εκπαιδευτικής ένταξης μαθητών προσφύγων, στα σχολεία της γειτονιάς.
*Ο Χρήστος Στεφάνου είναι εκπαιδευτικός, Συντονιστής Εκπαίδευσης Προσφύγων την περίοδο 2016-2021
