Στη Νέα Καβάλα του Κιλκίς, σε ένα καμπ στημένο σε έναν πρώην αεροδιάδρομο, ζουν χωρίς νερό, υποδομές και ούτε ένα δένδρο για σκιά περισσότεροι από 2.000 πρόσφυγες.
Η εικόνα του καμπ παραπέμπει περισσότερο σε στρατόπεδο συγκέντρωσης παρά σε οτιδήποτε άλλο. Μόλις εισέρχεσαι σε αυτό βλέπεις παιδιά να τρέχουν γύρω από τα κοντέινερ και άλλα να παίζουν ποδόσφαιρο διασκεδάζοντας την ταλαιπωρία μιας ζωής σε έναν χώρο που δεν έχει καμία ομορφιά. Οι μεγαλύτεροι είτε διαμαρτύρονται για την έλλειψη νερού είτε περιμένουν στην ουρά για το φαγητό. Οι περισσότεροι είναι εξαφανισμένοι στον «ιδιωτικό» τους χώρο, παλεύοντας με το χρόνο αναμονής που για κάποιους είναι μόλις ένας μήνας για άλλους όμως φτάνει μέχρι και δύο χρόνια.
Την κατάσταση, που ήταν ήδη δύσκολη για τους «μόνιμα» διαμένοντες, έκανε ακόμη δυσκολότερη η άφιξη άλλων 1.000 προσφύγων από τη Μόρια της Λέσβου, οι οποίοι ζουν σε σκηνές χωρίς ηλεκτρισμό και βασικές υποδομές. Μπορεί για αυτούς η ζωή στην κόλαση της Μόρια να κάνει τις συνθήκες στο καμπ να φαίνονται καλύτερες ωστόσο η «προσωρινή», άγνωστο μέχρι πότε, διαμονή τους σε σκηνές τους αφήνει πλήρως εκτεθειμένους σε κάθε καιρική συνθήκη. Ενδεικτικό της τραγικής κατάστασης που επικρατεί είναι ότι πριν πέντε μέρες 60 περίπου σκηνές έπεσαν λόγω των ισχυρών ανέμων και πολλές άλλες πλημμύρισαν από τις βροχές.
«Ζω 1,5 χρόνο στο καμπ, το τελευταίο διάστημα έχουμε μεγάλο πρόβλημα με την υδροδότηση, δεν μπορούμε να πάμε τουαλέτα, δεν μπορούμε να κάνουμε ένα μπάνιο. Τα μικρά παιδιά υποφέρουν», λέει ο Mohamed, 33 χρόνων, από τη Συρία ενώ γύρω του έχουν μαζευτεί και άλλοι πρόσφυγες από το Αφγανιστάν, το Ιράκ, το Ιράν, τη Σομαλία ζητώντας το ίδιο πράγμα, λίγο νερό. Το πρόβλημα του νερού έχει προκύψει λόγω της μειωμένης πίεσης που προκαλεί η άντλησή του από αγροτικές καλλιέργειες στην περιοχή ενώ κανείς δε γνωρίζει πότε θα δημιουργηθεί νέο δίκτυο για τις αυξημένες ανάγκες.
Σύμφωνα με τον Rebarhasan από το Αφγανιστάν, προβλήματα αντιμετωπίζουν τα παιδιά και με την εκπαίδευση, καθώς τα μεγαλύτερα μπορούν να μεταφερθούν με τα λεωφορεία αλλά για αυτά που είναι κάτω των 10 δεν έχει βρεθεί τρόπος μετακίνησης. Η συνθήκη αυτή αφορά και πάλι όσους πρόσφυγες ζουν στα κοντέινερ καθώς για τα παιδιά των νεοαφιχθέντων το κουδούνι του σχολείου είναι άγνωστο πότε θα χτυπήσει. Επιπλέον, για τα πολύ μικρά παιδιά το νηπιαγωγείο που φιλοξενείται σε κοντέινερ δεν έχει ακόμη λειτουργήσει καθώς δεν έχει εκδοθεί η σχετική προκήρυξη για πρόσληψη εργαζομένων και τα μόνα μαθήματα που γίνονται είναι από την οργάνωση που έχει αναλάβει την προστασία του καμπ, την DRC. Ακόμη ένα στοιχείο των δύο ταχυτήτων συνύπαρξης σε εξίσου δύσκολες συνθήκες είναι ότι οι πρόσφυγες που ζουν στις σκηνές δεν έχουν τη δυνατότητα να μαγειρέψουν. Σε αυτούς διανέμεται φαγητό με κέτερινγκ μέσω του στρατού και καθημερινά δημιουργούνται μεγάλες ουρές και παράπονα για την ποιότητά του.
Στο ιατρείο του καμπ, η μοναδική γιατρός βρίσκεται αντιμέτωπη με περιστατικά όλων των ειδών δίνοντας καθημερινά μάχη με πολύ δύσκολες καταστάσεις. Οι 1.000 νέοι πρόσφυγες που ήρθαν από την Μόρια συνιστούν πληθυσμό με ειδικές ανάγκες, αντιμετωπίζουν χρόνιες ασθένειες, μυοσκελετικά, ψυχολογικά και άλλα σοβαρά προβλήματα που χρήζουν τριτοβάθμιας παρακολούθησης και σίγουρα ο κατάλληλος τόπος διαμονής δεν είναι οι σκηνές. Μάλιστα πολλοί από αυτούς όταν ήρθαν είχαν μαζί τους παραπεμπτικά για ραντεβού σε νοσοκομεία της Αθήνας, ωστόσο η έκτακτη μεταφορά τους στη Νέα Καβάλα απαιτεί εκ νέου διαδικασίες και φυσικά περισσότερη αναμονή. Στα υπάρχοντα προβλήματα προστίθεται το γεγονός ότι αρκετοί πρόσφυγες δεν έχουν ΑΜΚΑ, πράγμα που δυσκολεύει, και λόγω της πρόσφατης κατάργησης διαδικασιών έκδοσής τους, την πρόσβαση στα νοσοκομεία αλλά και την συνταγογράφηση φαρμάκων. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η έλλειψη φαρμάκων και εντός του καμπ είναι μεγάλη και οι ΜΚΟ αδυνατούν να εκδόσουν σχετικά κονδύλια για την αγορά τους. Για κάθε φαινομενικά απλό πρόβλημα ή ανάγκη, όπως π.χ. να βρεθεί μία μάσκα για την χορήγηση εισπνεόμενων σε ασθματικό παιδάκι 11 μηνών, έπρεπε να γίνει ολόκληρη κινητοποίηση ενώ για τις ανάγκες διερμηνείας επιστρατεύονται κυρίως εθελοντές πρόσφυγες. Περιττό είναι να αναφερθεί ότι οι εγκυμονούσες γυναίκες έχουν ελλιπή παρακολούθηση καθώς γυναικολόγος δεν υπάρχει στο Κέντρο Υγείας Πολυκάστρου και για τα όποια προβλήματα προκύπτουν πρέπει να επισκέπτονται το Κιλκίς.
Είναι εξωφρενικό ότι για ένα τέτοιο καμπ που βρίσκεται στη μέση του πουθενά δεν υπάρχει πρόβλεψη για τακτική συγκοινωνία στο Πολύκαστρο και στο Κιλκίς. Οι πρόσφυγες μετακινούνται μέχρι το Πολύκαστρο με τα πόδια ενώ αν χρειαστεί να επισκεφθούν το Κιλκίς για οποιαδήποτε ανάγκη πρέπει να προσαρμόσουν τη ζωή τους στα δύο δρομολόγια που υπάρχουν. Προφανώς αυτή η συνθήκη καθιστά από δύσκολη έως και αδύνατη την οποιαδήποτε κοινωνικοποίησή τους με την τοπική κοινωνία. Παραμένουν ουσιαστικά εγκλωβισμένοι σε μια μονότονη καθημερινότητα δημιουργώντας ευφάνταστους τρόπους για να εξανθρωπίσουν τις συνθήκες διαβίωσής τους. Έτσι, στο καμπ λειτουργεί ένα αυτοσχέδιο «εστιατόριο» σε κοντέινερ που τους παραχωρήθηκε όπου παρασκευάζουν φαλάφελ και μία μεγάλη σκηνή που είχε στηθεί λειτουργεί ως το καθημερινό τους καφενείο.
Μοναδική νότα αισιοδοξίας τα μικρά προσφυγόπουλα, όπως ο Αμανεντίν που ήρθε μόνος του από το Αφγανιστάν και πηγαίνει στην Α’ Λυκείου μιλώντας ήδη καλά την ελληνική γλώσσα. Ήρθε στο καμπ όταν ενηλικιώθηκε, σε χειρότερες συνθήκες από αυτές που ζούσε ως ασυνόδευτος ανήλικος, και κάνει όνειρα να αποκτήσει περισσότερους φίλους στο σχολείο, να ενταχθεί στην κοινωνία και να σπουδάσει στη χώρα μας μαθηματικά και φυσική. Ωστόσο στο παιδί αυτό αλλά και σε όλους τους άλλους πρόσφυγες του καμπ, η μεταναστευτική πολιτική της χώρας μας το μόνο που τους προσφέρει είναι μια «κανονικότητα» καθημερινής τιμωρίας.
Σταυρούλα Πουλημένη