«Τα Εξάρχεια», άκουγα να λένε σε μια παρέα, «δεν θα ψηφίσουν». Δεν ξέρω αν ισχύει. Ξέρω –το βλέπουμε, μετριέται– ότι πολύς κόσμος δεν θα ψηφίσει. Δεν φταίει μόνο ότι οι Ευρωεκλογές λογίζονται «δεύτερης τάξης»: και πέρσι, στις εκλογές …πρώτης τάξεως, η αποχή ξεκίνησε από σχεδόν 40% τον Μάιο, για να ξεπεράσει τον Ιούνιο το 47%.
Χρειάζεται να πούμε το προφανές; Το επιχείρημα για τα χειρότερα που έρχονται «αν εμείς δεν…», όσο πραγματικός κι αν είναι ο κίνδυνος για τον οποίο προειδοποιεί, δεν πείθει και δεν κινητοποιεί ούτε τους δικούς σου. Ιδίως στις εκλογές, οι άνθρωποι πάνε ή δεν πάνε, κάνουν αυτό ή το αντίθετο, με την καρδιά τους – όχι μόνο με ψυχρούς υπολογισμούς «διακυβευμάτων».
Δεν είναι μόνο δικό μας αυτό: το φθινόπωρο του 2022, ο κίνδυνος να κερδίσει η Μελόνι άφησε παγερά αδιάφορο το 43,4% της εργατικής τάξης και το 47,8% των ανέργων στην Ιταλία — από το να ψηφίσουν Δημοκρατικούς, προτίμησαν το άκυρο, το λευκό και την αποχή. Δεν λέω ούτε ότι έκαναν καλά, ούτε ότι αυτοί φταίνε για την Μελόνι και τη δύναμη που της αναγνωρίζει σήμερα ο Economist, να «συνδιαμορφώνει» από Δευτέρα την Ευρώπη – μαζί με την φον ντερ Λάιεν ή/και τη Λεπέν. Λέω απλά ότι, μετά τη χιλιοστή επίκληση κάποιου κινδύνου που πρέπει να αποτραπεί –όσο υπαρκτός κι αν είναι αυτός–, η επιλογή του όποιου «μικρότερου κακού» απλά δεν πείθει. Θα έπρεπε: δεν συμβαίνει. Κι όποιος ενδιαφέρεται στ’ αλήθεια γιατί συμβαίνει αυτό, δεν γίνεται να αγνοεί μια απλή σκέψη: στο βίωμα όσων γυρνάνε την πλάτη στους ατσαλάκωτους εν αναμονή (πρωθ)υπουργούς και τους επαγγελματίες των κομμάτων τους, τα χειρότερα είναι ήδη εδώ – και μπροστά στα χειρότερα, οι προαναφερθέντες είναι αναποτελεσματικοί. Έχουν απλά «αναλύσεις».
Από τις πολεμικές προετοιμασίες της Ευρώπης, μέχρι το να δουλεύεις δύο δουλειές μόνο για να πληρώνεις χρέη και λογαριασμούς, είναι παράλογο, αν είσαι «κανονικός» άνθρωπος, να μη θυμώνεις με ό,τι είναι η πολιτική στην κυρίαρχη εκδοχή της. Παράλογο, όμως, είναι, κι όταν θυμώνεις, να πυροβολείς τα πόδια σου. Οι «κακοί» φτιάχνουν κόμματα, δίνουν μάχη γι’ αυτά όπου μπορούν να έχουν λόγο, ψηφίζουν, και στο τέλος της μέρας αυτό πηγαίνει καλά. Εμείς, θυμωμένοι και απογοητευμένοι από τις φορές που δεν πήγε καλά, αποσυρόμαστε από… υπερβολική επίγνωση. Αλλά, για όποιον λόγο κι αν αποσύρεσαι, το θέμα, όταν μετριούνται «καλοί» και «κακοί», είναι αυτό που έκανες ή δεν έκανες: όχι πώς το εξηγείς στον εαυτό σου. Μ’ αυτές τις απλές σκέψεις, την Κυριακή θα πάω να ψηφίσω, σε αντίθεση με ό,τι έκανα το 2019 και τον Ιούνιο του ’23. Αλλά τι να ψηφίσει κανείς;
***
Η δική μου επιλογή είναι το ΜΕΡΑ25-Ανατρεπτική Οικολογική Αριστερά — για τέσσερις λόγους:
Πρώτα το συγκεκριμένο: οι ευρωεκλογές δεν είναι ασήμαντες. Το αποτέλεσμά τους θα δώσει ώθηση σε όποιον τα πάει καλά, στις εθνικές εκλογές να τα πάει καλύτερα. Στις Ευρωεκλογές, η αποδοκιμασία της Ευρωπαϊκης Ένωσης, που της αξίζει απολύτως, δε νοείται να γίνεται πρώτα ή μόνο από τα (ακρο)δεξιά — ιδίως όταν αυτή η αποδοκιμασία, όπως δείχνει η Μελόνι, στο τέλος της μέρας αποδεικνύεται συστημικότατη. Προφανώς, ο ρόλος του Ευρωκοινοβουλίου στις μεγάλες αποφάσεις, από τον προϋπολογισμό ως την εξωτερική πολιτική και την άμυνα, δεν είναι ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αλλά, απέναντι στη συμμαχία Δεξιάς-Ακροδεξιάς σε κρίσιμα πράγματα (ελευθερίες, μεταναστευτικό, κλιματική δικαιοσύνη), χρειαζόμαστε άμυνα όπου μπορούμε να την έχουμε — όπου διαμορφώνονται ή λαμβάνονται αποφάσεις. Η άμυνα αυτή πρέπει να είναι ορατή, και εδώ, και στην Ευρώπη. Θυμηθείτε τι συνέβη με τις υποκλοπές: αν δεν είναι ορατή η άμυνα στην Ευρώπη, είναι πιθανό να μην είναι ούτε εδώ.
Ο δεύτερος λόγος αφορά την Αριστερά: Όταν τους ρωτούν από το Ευρωβαρόμετρο, οι περισσότεροι στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης λένε ότι αυτά που τους ζορίζουν περισσότερο είναι η ακρίβεια, οι λογαριασμοί στην ενέργεια και η δημόσια υγεία. Θα περίμενε κανείς, σε αυτό το κλίμα, η Αριστερά να σαρώνει: συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Συρρικνώνεται και κατεβάζει τον πήχη, από φόβο μήπως θεωρηθεί μαξιμαλιστική — σε μια Ενωση που, αντί να επιβάλει τη σύγκλιση προς τα πάνω με όρους κοινωνικής προστασίας (απο την ενεργειακή φτώχεια και την ακρίβεια ως την υγεία), απαιτεί να ελέγχει εξονυχιστικά τους προυπολογισμούς μήνες πριν κατατεθούν στα εθνικά κοινοβούλια. Ένα μέρος της Αριστεράς περνά στον προοδευτικό νεοφιλελευθερισμό: από το αριστερό παρελθόν κρατά μόνο τα δικαιώματα που δεν απαιτούν συγκρούσεις για φόρους και αναδιανομή προκειμένου να διασφαλιστούν. Ένα άλλο μέρος γίνεται Συντηρητική Αριστερά: το ενοχλεί γενικώς ο δικαιωματισμός (sic), φοβάται μην εκχωρήσουμε στη Δεξιά και την Ακροδεξιά τα αντιμεταναστευτικά αισθήματα στην Ευρώπη, και από αγνό πατριωτισμό ξεχνά πόσο κακό έκανε ο πατριωτισμός στην Ευρώπη παραμονές του πολέμου του 1914. Η ενίσχυση του ΜΕΡΑ25-Ανατρεπτική Οικολογική Αριστερά (εντάξει, είναι μακρυνάρι, αλλά ας μείνουμε στην ουσία), είναι αντίβαρο σε αυτές τις τροχιές της Αριστεράς — αλλά και στον συμμετρικό κίνδυνο: αντί να είσαι μέρος μιας πολιτικής σύγκρουσης, να αρκείσαι στην ανάλυσή της, μέχρι να ωριμάσουν ή συνθήκες (ή εσύ). Το “Ποτέ Ξανά” είναι τώρα, όπως ευφυώς λέει το Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης.
Ο τρίτος λόγος αφορά πιο στενά την ίδια την επιλογή: Δεν είμαι μέλος του ΜΕΡΑ-Ανατρεπτική Οικολογική Αριστερά (παιδιά, για το θεό, ας είναι προσωρινό αυτό το όνομα!), όσο όμως παρακολουθώ, ο χώρος αυτός γίνεται καλύτερος, μαθαίνει από τις απώλειες και ανανεώνεται. Εδώ και καιρό δεν πρόκειται πια για το κόμμα του επικεφαλής του — κι αυτό είναι προς τιμή και του ίδιου του Βαρουφάκη. Αναλαμβάνει πρωτοβουλίες που δεν μένουν στην εκλογική επιβίωσή του. Μπαίνει στον κόπο του προγράμματος, υπόθεση πολύ πιο απαιτητική από κάποιες ρηξικέλευθες ιδέες που συμμερίζονται προοδευτικοί τεχνοκράτες. Ανοίγεται στ’ αριστερά του και ενδιαφέρεται για το δρόμο: δεν μπορείς να αλλάξεις τίποτα αν δεν στηρίζεσαι στην κίνηση πολλών απλών ανθρώπων και, ιδίως όταν ανεβαίνει η Ακροδεξιά (όταν δηλαδή αυτοί οι απλοί άνθρωποι εκφοβίζονται και κινδυνεύουν), δεν υπάρχεις πολιτικά αν δεν κρατήσεις το δρόμο.
Αφήνω για το τέλος κάτι που συνήθως δεν συζητάμε όταν προηγούνται τα μεγάλα και βαριά πολιτικά: οι πολιτικοί χώροι είναι, σε μεγάλο βαθμό, οι άνθρωποι τους. Θα ψηφίσω αυτό το ΜΕΡΑ με το όνομα-σιδηρόδρομο γιατί εκεί είναι άνθρωποι που εμπιστεύομαι: Με τη Μάνια είμαστε μαζί από το Δίκτυο και τα “δικαιωματικά” του ΣΥΡΙΖΑ: ακόμα τρέχει, μαζί με τον Τάσο, για να ακυρώσουν πλειστηριασμούς. Η Πόπη έχει δώσει πολλά στο Κοινωνικό Ιατρείο της Πρέβεζας. Η Αλέκα και ο Θωμάς είναι άνθρωποι των κινημάτων στη Θεσσαλονίκη — από το νερό μέχρι το δημόσιο πανεπιστήμιο. Η Ηρώ είναι αυτό το ωραίο κράμα κόκκινης οικολογίας/πράσινης Αριστεράς. Ο Νίκος είναι από τους καλύτερους και πιο σεμνούς οικονομολόγους που έχουμε στην Αριστερά. Ο Γιάνης έχει κάνει σπουδαία δουλειά για τον Ασάνζ, μαζί με την προσπάθεια να μείνουμε όρθιοι και ενοχλητικές μετά το 2015. Η Πάτυ είναι ενεργή στο ΛΟΑΤΚΙ. Η Αναστασία είναι παιδί των ΕΑΑΚ, αγωνίστρια της πρώτης γραμμής. Κι ο Ελ Μασρί Φαίσαλ είναι ο άνθρωπός μας από τη Δυτική Όχθη. Όπως είναι προφανές, ελλείψει τόσων σταυρών, μάλλον δεν θα σταυρώσω κανέναν.
Στις εκλογές ψηφίζουμε με το μυαλό και την καρδιά: έχουμε επιλογή που να μας πείθει και να μην μας κάνει να ντρεπόμαστε — κι όπως βλέπουμε αυτές τις μέρες, δεν είναι δυστυχώς αυτονόητο.
