Όσοι από τον ΣΥΡΙΖΑ εμπλέκονται στον δημόσιο διάλογο αισθάνονται σαν σε κινούμενη άμμο. Ο ΣΥΡΙΖΑ μεταμορφώνεται στη ρητορική των αντιπάλων του, άλλες φορές σε ένα ακραίο αριστερίστικο κόμμα που θα τα διαλύσει όλα, κι άλλες φορές σε μια κακή κόπια του ΠΑΣΟΚ στη λογική «όλοι ίδιοι είναι». Ο ΣΥΡΙΖΑ, άλλες φορές έχει «πλήρως άδικο» κι άλλες φορές «έχει μεν δίκιο αλλά αυτά που λέει είναι ανέφικτα».
Πολλές φορές οι χαρακτηρισμοί αυτοί για τον ΣΥΡΙΖΑ αλλάζουν ακόμα και στο πλαίσιο της ίδιας συζήτησης, συχνά ακόμη και μέσα στην ίδια φράση. Όσο πλησιάζουμε προς τις εκλογές η ανάγκη του συστήματος να παρουσιάσει τον ΣΥΡΙΖΑ ως κίνδυνο για την Ελλάδα και την Ευρώπη με Grexit και με απ’ όλα, φέρνει σε δεύτερη μοίρα τις καταγγελίες ότι είναι «μία από τα ίδια». Έχει λοιπόν σημασία να σταθούμε στο αν η ανάλυση του ΣΥΡΙΖΑ είναι «σωστή και ανέφικτη», αν είναι σωστη σκέτο ή αν είναι λανθασμένη.
Ας πάρουμε για παράδειγμα τις δύο βασικές αφηγήσεις για το πώς φτάσαμε ως εδώ. Σύμφωνα με την αφήγηση του ΣΥΡΙΖΑ αυτό που πυροδότησε την παγκόσμια οικονομική κρίση, άρα και την ελληνική, ήταν η φούσκα στον τραπεζικό τομέα ως αντανάκλαση της φούσκας στα ακίνητα. Τα χρόνια πριν από την κρίση ήρθησαν οι περιορισμοί που ήθελαν οι τράπεζες να δίνουν στεγαστικά δάνεια ανάλογα με την πραγματική τους δυνατότητα να δανειοδοτήσουν. Έτσι άρχισαν να δίνουν παγκοσμίως, αλλά και στη χώρα μας, δάνεια σε όλους, ανεξάρτητα από το αν οι δανειολήπτες ήταν σε θέση να τα αποπληρώσουν. Αυτό συνέβη με τα στεγαστικά δάνεια, τα λεγόμενα subprimes, αλλά ακόμη και με τα διάφορα διακοποδάνεια, εορτοδάνεια και πιστωτικές που σε έπαιρναν και σου έλεγαν ότι έχουν εγκριθεί επ’ ονόματί σου, χωρίς να τα έχεις ζητήσει. Μάλιστα, ο Λουκάς Παπαδήμος ως διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας έλεγε ότι ο τραπεζικός τομέας στην Ελλάδα είναι καχεκτικός επειδή τα ελληνικά νοικοκυριά είναι υποδανεισμένα έναντι των υπολοίπων ευρωπαϊκών. Να σημειώσουμε ότι οι τραπεζίτες έπαιρναν μπόνους όχι για τα εξοφλούμενα ή τα εξυπηρετούμενα δάνεια αλλά για κάθε δάνειο που χορηγούσαν. Αυτό τους αποχαλίνωσε και εξηγεί το γιατί οι τράπεζες «μοιράζαν λεφτά». Μετά, όταν έσκασε η φούσκα δεν ήταν σε θέση να εξυπηρετήσουν τα δάνεια τους, όχι μόνον αυτοί που είχαν πιστέψει τις κρατικές διαβεβαιώσεις υπέρ του τραπεζικού τομέα (όπως και παλαιότερα υπέρ του χρηματιστηρίου), αλλά και όσοι κατά τη διάρκεια της κρίσης καταστράφηκαν οικονομικά και είναι σε αδυναμία να εξοφλήσουν τα δάνειά τους, τα οποία υπό κανονικές συνθήκες θα ήταν εξυπηρετίσιμα. Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η ανάλυση του ΣΥΡΙΖΑ και σχεδόν όλων των οικονομολόγων παγκοσμίως.
Η αφήγηση της κυβέρνησης είναι πιο απλή: Σε όλον τον κόσμο είχαμε όντως τραπεζική κρίση εκτός από την Ελλάδα που την κρίση της τη δημιούργησε η τεμπελιά των Ελλήνων, το δημόσιο και το διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα. Γύρω γύρω Σάββατο και στη μέση Κυριακή δηλαδή. Στην περίπτωση που ισχύει η αφήγηση της κυβέρνησης και των καναλιών που τη στηρίζουν, θα μπορούσε κανείς να πει ότι «λήγει τώρα η συζήτηση με εσάς που κυβερνούσατε και έχετε την ευθύνη για τη χώρα και να το κουβεντιάσουμε οι υπόλοιποι». Ωστόσο, έχει σημασία να ξέρουμε ποιος έχει δίκιο και ποιος έχει άδικο για να ξέρουμε και πώς συζητάμε με τους πιστωτές. Συζητάμε ως ψεύτες, τεμπέληδες, λαμόγια και ζητιάνοι ή ως μια χώρα της οποίας ο λαός κλήθηκε να πληρώσει 250 δισεκατομμύρια επισφάλειες των ευρωπαϊκών τραπεζών; Γιατί όπως όλοι ξέρουμε τα δάνεια τα οποία πληρώνουμε σήμερα, τα δάνεια του Μνημονίου δηλαδή, αποπληρώνουν το κόστος που κατέβαλαν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προκειμένου να σώσουν τις τράπεζές τους. Ούτε ένα σεντ από τα λεφτά της δανειακής σύμβασης, βάσει του Μνημονίου, δεν πάει για μισθούς συντάξεις και λοιπές κρατικές δαπάνες. Πάνε όλα σούμπιτα στο χρέος για να μπορούν να παριστάνουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και οι τραπεζίτες φίλοι τους ότι δεν τρέχει τίποτα.
Μία τέτοιου είδους προσέγγιση δίνει ισχυρότερα επιχειρήματα στην ελληνική διαπραγμάτευση. Όταν π.χ. λένε στον ΣΥΡΙΖΑ ότι η χώρα χρωστάει σε κοινοβούλια και λαούς της ευρωζώνης η απάντηση είναι ότι χρωστάει κυρίως στη Γερμανία. Αυτό πρέπει να είναι τελείως σαφές, ποιος πληρώνει τι: οι Έλληνες φτωχοί πληρώνουν για τους Έλληνες και ευρωπαίους πλούσιους. Θα μπορούσαν κάλλιστα λοιπόν τα ευρωπαϊκά κοινοβούλια να ζητήσουν από τις δικές τους ελίτ και τον τραπεζικό τους τομέα να αναλάβουν έστω ένα μέρος του χρέους που τους αναλογεί και όχι να απειλούν ότι αν δεν πληρώσουν οι Έλληνες φτωχοί θα πληρώσουν οι ευρωπαίοι φτωχοί. Να πληρώσουν οι Έλληνες και ευρωπαίοι πλούσιοι, αυτοί που τα φάγανε να αναλάβουν το ρίσκο. Δεν υπάρχει καπιταλισμός χωρίς ρίσκο.
Παρ’ όλα αυτά, η συζήτηση θα μπορούσε να μην φτάσει καν σε τόσο μεγάλο βάθος και τόσο μεγάλη αναστάτωση, αν η ΕΚΤ αναλάμβανε να καλύψει το μεγαλύτερο μερος του ελληνικού χρέους όπως κάνει η Κεντρική Τράπεζα της Αγγλίας για τη Βρετανία όπως κάνει η Fed για τις Ηνωμένες Πολιτείες, όλες ανεξαιρέτως οι κεντρικές τράπεζες του κόσμου για τις χώρες τους, εκτός από την ΕΚΤ που είναι στη Φρανκφούρτη και μιλάει μόνο γερμανικά. Εκδοχές αυτής της ιδέας (που δεν είναι ιδέα του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά των πιο αφοσιωμένων υπερασπιστών της συστημικής σταθερότητας), κερδίζουν πλέον έδαφος σε ολόκληρη την Ευρώπη λόγω αποπληθωρισμού, αποτελούν προβληματισμό ακόμη και του επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι.
Είναι σαφές ότι το πρόβλημα του χρέους είναι πολιτικό και όχι οικονομικό. Το πολιτικό ζήτημα είναι ποιος θα πληρώσει το μάρμαρο. Οι φτωχοί ή οι πλούσιοι. Ακόμα κι αν συνεχίσουν να πληρώνουν οι φτωχοί, ο τοίχος πλησιάζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Ο εγωισμός και η μυωπία της γερμανικής ελίτ και η παροιμιώδης ανωριμότητα του γερμανικού πολιτικού συστήματος έχουν κακό παρελθόν, όλοι το γνωρίζουμε, και δεν φαίνεται να διδάσκονται από τα λάθη τους. Στην Ευρώπη, όμως, πλέον όλο και περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν να ζήσουν σε Δημοκρατία και όχι σε Οικονομία. Αυτό το αίτημα εκφράζει ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα.
*Ο Γιώργος Κυρίτσης είναι δημοσιογράφος της Αυγής και του Ρ/Σ Στο Κόκκινο.
Photo credit: Nick Paleologos / SOOC
Πηγή: protagon.gr