Σαν σήμερα, 12 Νοεμβρίου του 1979 έφευγε απ’ τη ζωή ο στιχουργός Πυθαγόρας Παπασταματίου σε ηλικία μόλις 49 ετών.
Ο Πυθαγόρας ήταν και συνεχίζει να είναι ένα από τα μεγαλύτερα κεφάλαια του ελληνικού στίχου και τραγουδιού κι ας πέρασαν 32 χρόνια από τότε που η πένα του σίγησε. Είχε μεγάλη… ευχέρεια στο να δίνει απλά και κατανοητά τραγούδια που, όμως, είχαν έναν υψηλό μέσο όρο.
Δεν διεκδίκησε, ποτέ, και με κανένα τρόπο, τον τίτλο του ποιητή και του έντεχνου τραγουδοποιού. Ήταν αφοσιωμένος στην αφαιρετική και άμεση τέχνη του τραγουδιού την οποία κατείχε ως το μεδούλι. Το αν δεν πήρε, από τους επαΐοντες, αυτόν τον τίτλο δεν φαίνεται να έχει καμία απολύτως σημασία, μιας και στιχουργοί της αξίας του Άκη Πάνου και της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου, επίσης, δεν ενεπλάκησαν σε τέτοιες, ανούσιες, εκδηλώσεις μεγαλοσχημοσύνης και αυταρέσκειας. Εξ άλλου το τραγούδι έχει τους δικούς του κανόνες κι εκείνοι τους ήξεραν καλύτερα από τον καθένα.
Τον Πυθαγόρα τον κατατάσσω στους μεγάλους στιχουργούς (συνεχιστή της παράδοσης του Κώστα Μάνεση και του Κώστα Κοφινιώτη) και πιστεύω ότι επηρέασε για χρόνια την παραγωγή του τραγουδιού. Πολλοί νεώτεροι, και όχι μόνο, είχαν σαν μοντέλο τραγούδια του που ξεχώρισαν για την τεχνική αρτιότητά τους και την αμεσότητά της περιεκτικής γραφής του. Τα θέματά του, συνήθως, αντλούσαν από την καθημερινότητα, αλλά και όποτε άντλησαν από την ιστορία, δημιουργήθηκαν τραγούδια καίρια και ζωντανά κι ας μιλούσαν για το έπος της Αλβανίας ή την Μικρά Ασία.
Εκτός από στίχους, που ξεκίνησε να γράφει στη δεκαετία του 50, έγραψε σενάρια για ταινίες κι έπαιξε στο θέατρο και τον κινηματογράφο. Είχε αποφοιτήσει από τη σχολή Ροντήρη. Από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ‘60 και πέρα υπήρξε από τους πολυγραφότερους και με τις μεγαλύτερες επιτυχίες στιχουργούς και στήριξε το μύθο αρκετών μεγάλων και επιφανών του ελληνικού τραγουδιού. Από τον Καζαντζίδη και τον Πάριο μέχρι τη Μαρινέλλα κ.α.
Ήταν ωραίος άνθρωπος, με ευαισθησίες και εξαίρετος επαγγελματίας. Ήξερε καλά τις ισορροπίες του σουξέ και ήταν πολύτιμος για τις εταιρείες. Αναδείχτηκε σε μια εποχή που το λαϊκό τραγούδι αστικοποιούταν προσπαθώντας, ταυτόχρονα, να κρατήσει κάτι από την παλιά αίγλη και τη ρίζα του. Υπήρξε, σίγουρα, ο μεγάλος ερωτικός τροβαδούρος, αλλά κι εκείνος που ύμνησε τη γειτονιά και τη μελαγχολία της, τους ανθρώπους της και τα όνειρά τους. Ο Πυθαγόρας έγραψε τραγούδια κυριολεκτικά για όλα τα γούστα. Από στιβαρά λαϊκά και τραγούδια με κοινωνικές αναφορές και έντεχνη στόφα, μέχρι ανάλαφρα σουξέ και ερωτικά μελοδράματα. Έφυγε νωρίς κι ενώ είχε πολλά ακόμη να προσφέρει.
Σήμερα, οι δισκογραφικές εταιρείες, θα μπορούσαν να έχουν συστηματοποιήσει με κάποιες εκδόσεις την ανθολόγηση του έργου του.
Παρακάτω ρίχνουμε μια ενδεικτική ματιά στο ρεπερτόριο του με βάση τους συνθέτες και τους ερμηνευτές με τους οποίους συνδέθηκε και ξεχωρίζουμε, χωρίς περαιτέρω διάθεση αξιολόγησης, κάποιες από τις ιδιαίτερες και πιο γνωστές στιγμές και συνεργασίες του.
Οι συνθέτες
Από το 1958 μέχρι το 1979 τα τραγούδια του μελοποίησαν οι: Νίκυ Γιάκοβλεφ (τα πρώτα του τραγούδια), Α. Χατζηαποστόλου, Τ. Μωράκης, Λέανδρος (Κοκόρης), Σπ. Πιπεράκης, Γ. Βέλλας, Γ. Κατσαρός (ο συνθέτης που έχει μελοποιήσει τους περισσότερους στίχους του Πυθαγόρα), Ζακ Ιακωβίδης, Β. Βασιλειάδης (πολλά τραγούδια μαζί), Γ. Ζαμπέτας, Κ. Καπνίσης, Άγ. Σέμπος, Απ. Καλδάρας (Μικρά Ασία), Μ. Λοϊζος, Δ. Μούτσης, Χρ. Νικολόπουλος (από τις ξεχωριστές συνεργασίες), Τ. Σούκας, Μ. Χριστόπουλος, Χ. Λεμονόπουλος, Τ. Βοσκόπουλος, Θ. Δερβενιώτης, Λυκ. Μαρκέας, Γ. Σπανός, Γ. Γιαννουλάτος, Γ. Κριμιζάκης, Αλ. Χρυσοβέργης, Στ. Ζαφειρίου, Ν. Πετρίδης, Γ. Μαλλίδης, Άρης Σαν, Ν. Ιγνατιάδης
Τραγούδια σε στίχους του σε πρώτη εκτέλεση ερμήνευσαν
Από το ελαφρό και μοντέρνο Μαίρη Λω, Τ. Μαρούδας, Ν. Μοσχονάς, Σ. Παναγόπουλος, Ρ. Βλαχοπούλου, Κ. Μπελίντα, Μ. Χατζοπούλου, Λάουρα, Εύη Μυλοπούλου, Ελ. Μαρέλλι, Δ. Μπαξεβανάκης, Γ. Βογιατζής, Αντζ. Ζήλεια, Μουζάς-Λιγνός, Ν. Κωνσταντοπούλου, Φ. Δήμας, Κλειώ Δενάρδου, Γ. Γράψας, Π. Τιτάκης, Γ. Κορώνη, Π. Τζανετής, Τζ. Μακούλης, Ζ. Σαπουντζάκη, Ζ. Φυτούση, Σ. Μπιρμπίλη, Αλ. Βουγιουκλάκη, Ricardo Credi, Ζαν Ρομπέρ, Μαρίνα, Έλενα κ.α
Από το λαϊκό Στ. Καζαντζίδης, Γρ. Μπιθικώτσης, Π. Γαβαλάς, Β. Περπινιάδης, Σπ. Ζαγοραίος, Στρ. Διονυσίου, Μ. Μενιδιάτης, Π. Αναγνωστάκης, Μπ. Τσετίνης, Μ. Παπαδάκης, Π. Παπαδοπούλου, Π. Βασιλόπουλος, Π. Ιωαννίδης, Θ. Κανακάρης, Β. Πάλλα, Γ. Ταλιούρης, Στρ. Κύπριος, Μ. Γεράρδης, Φ. Μαυράκη, Θάλεια, Ν. Ξανθόπουλος, Δ. Ευσταθίου, Μ. Λίντα. Κ. Γκρέυ, Γ. Λύδια , Π. Πάνου κ.α
Στη νεώτερη εποχή Τ. Βοσκόπουλος, Μαρινέλλα, Τζ. Βάνου, Δούκισσα, Κ. Χατζής, Στ. Κόκοτας, Γ. Πουλόπουλος, Γ. Καλατζής, Λ. Διαμάντη, Θ. Κάτσαρης, Γ. Ζαμπέτας, Ελ. Ροδά, Κ. Καρουσάκης, Λ. Μυτιληναίος, Άρης Σαν, Μ. Μαράντη, Κ. Χρήστου, Δ. Γεωργιάδης, Δ. Κοντολάζος, Γ. Πάριος, Δ. Γαλάνη, Γ. Νταλάρας, Χ. Αλεξίου, Δ. Μητροπάνος, Λ. Χαλκιάς, Γ. Ντουνιάς, Ηλ. Κλωναρίδης, Αντ. Καλογιάννης, Πετρή Σαλπέα, Αφ. Μάνου, Μιχ. Βιολάρης, Ρ. Κουμιώτη, Λίτσα Σακελλαρίου, Γ. Πετρόπουλος, Γ. Γερολυμάτος, Λ. Αλεξάνδρου, Χρ. Εμμανουήλ, Κ. Αμπάβη, Χριστιάνα, Ν. Νομικός, Αλέκα Κανελλίδου, Φιλ. Νικολάου, Μ. Λιδάκης κ.α
Ενδεικτικά
Με τον Νίκυ Γιάκοβλεφ:
Ξαναβλέπω το μικρό το αμαξάκι με τη Μαίρη Λω
Τι τριάντα, τι σαράντα, τι πενήντα με τον Τ. Μαρούδα
Καλή αντάμωση ματάκια γαλανά με τη Τζένη Βάνου
Καροτσέρη τράβα με τη Μαίρη Λω
Με τον Γιώργο Κατσαρό
Κάθε λιμάνι και καημός με τους Π. Γαβαλά, Ρ. Κούρτη
Ο επιπόλαιος με τον Γιάννη Καλατζή
Πίσω από τις καλαμιές με τη Μαρινέλλα
Τι κρίμα με τον Γιάννη Πάριο
Δεν υπάρχει ευτυχία με τους Λ. Διαμάντη, Γ. Πάριο
Κυρά Γιώργαινα με τον Γ. Καλατζή
Κρασί, θάλασσα και τ’ αγόρι μου με τη Μαρινέλλα
Ο αυγερινός με τον Ηλία Κλωναρίδη
Με τον Βασίλη Βασιλειάδη
Που θα πας, που θα πας με τον Π. Γαβαλά
Δεν σε πιστεύω με τον Καζαντζίδη
Στου Χαροκόπου και στην Καλλιθέα με τον Δ. Ευσταθίου, Μ. Παπαδάκη, Λ. Διαμάντη
Θα τα κάψω τα λεφτά μου με τον Μάνο Παπαδάκη
Με ποιο δικαίωμα με τον Μπάμπη Τσετίνη
Βάλε μου να πιω με τον Κ. Καρουσάκη
Όταν πίνει μια γυναίκα με τη Χάρις Αλεξίου
Για τον Στέλιο Καζαντζίδη ο Πυθαγόρας έγραψε την δεκαετία 1965-1975 περί τα 60 τραγούδια. Τα περισσότερα σε συνεργασία με τον Χρ. Νικολόπουλο, τον Νάκη Πετρίδη, τον Βασ. Βασιλειάδη και τον Απ. Καλδάρα και αποτέλεσαν το οπλοστάσιο του τραγουδιστή στη νεώτερη εποχή.
Μη μου λέτε για αυτή (Ν. Πετρίδη)
Στα βράχια της Πειραϊκής (Ν. Πετρίδη)
Θα κλάψεις μια μέρα (Ν. Πετρίδη)
Πάνω στου τοίχου το καρφί (Απ. Κλαδάρα)
Απόψε σ’ έχω στην αγκαλιά μου (Χρ. Νικολόπουλου)
Άσε με να ζήσω μοναχός (Χρ. Νικολόπουλου)
Το αγριολούλουδο (Χρ. Νικολόπουλου)
Γυρίζω απ’ τη νύχτα (Χρ. Νικολόπουλου)
Την Παρασκευή το βράδυ (Χρ. Νικολόπουλου)
Πάει κι αυτός (Χρ. Νικολόπουλου)
Ο ανεπιθύμητος (Χρ. Νικολόπουλου)
Ο μπάρμπα Γιάννης (Χρ. Νικολόπουλου)
Και πολλά άλλα, με αποκορύφωμα τα τραγούδια του δίσκου «Υπάρχω» σε μουσική Χρήστου Νικολόπουλου το 1975 (Υπάρχω, Κάτω απ’ το πουκάμισό μου, Οι αισθηματίες κ.α)
Ο Χρήστος Νικολόπουλος με τον Πυθαγόρα συνεργάστηκαν και με άλλους τραγουδιστές (Νύχτα στάσου με τη Λ. Διαμάντη, Και σε μένα κρίμα με τη Χ. Αλεξίου κ.α) ενώ, τρία από τα ανέκδοτα τραγούδια του στιχουργού που μελοποιήθηκαν από το συνθέτη, μετά το θάνατο του, ήταν το Απ’ την Άνω Τούμπα με τον Πασχάλη Τερζή το 1983, το Και μας έλεγε το κύμα με τη Χ. Αλεξίου το 1984 και το νέο-λαϊκό σουξέ Και φούμα-φούμα το 1996. Στιγμές που φανερώνουν τη δύναμη και την αντοχή του στίχου του Πυθαγόρα στα χρόνια και στις νέες συνθήκες.
Για τον Γιάννη Πάριο Ποτέ δεν σε ξεχνώ (C. Morgan) Τώρα πια (Allain Barrrier) Μη φεύγεις, μη (M. Mallory – J. Renard) Να λοιπόν γιατί σ’ αγάπησα (J.P. Lang – B. Bergman) Θα με θυμηθείς (Γ. Σπανού) Έρχονται στιγμές (Στ. Ζαφειρίου) Την αγαπούσα παραδέχομαι (Ζακ Ιακωβίδη)
Για τον Τόλη Βοσκόπουλο Μια γυναίκα, μια αγάπη, μια ζωή (Γ. Μαλλίδη) Η χθεσινή μου η μνηστή (Β. Βασιλειάδη) Πάρτε με χελιδονάκια (Απ. Καλδάρα) Αποκλείεται (Γ. Κατσαρού) Μ’ εκδικήθηκε (Β. Βασιλειάδη)
Για τον Γιάννη Πουλόπουλο Το δάκρυ μας σταλιά, σταλιά (Κ. Καπνίση) Πάμε για ύπνο Κατερίνα (Γ. Κατσαρού) Αγάπα με (J. Iglesias – R. Ferro) Με τον Γιώργο Ζαμπέτα Το σαραβαλάκι με το Ζαμπέτα Έτσι κι αλλιώς κι αλλιώτικα με το Ζαμπέτα Ποιος είν’ αυτός με τη Μαρινέλλα Τι να φταίει με τη Μαρινέλλα Σουρουπώματα με τη Χάρις Αλεξίου
Με το Μάνο Λοΐζο και τη Χάρις Αλεξίου Σε πέντε ώρες ξημερώνει Κυριακή Τι να πω Τέλι, τέλι, τέλι Με τον Δήμο Μούτση και τη Βίκυ Μοσχολιού Εγώ είμ’ εγώ Αγκαλιά και πλάι-πλάι Φόραγες το μαύρο σακκάκι
Με τον Απόστολο Καλδάρα έγραψαν (εκτός από σκόρπια τραγούδια) την ιστορική «Μικρά Ασία» που ερμήνευσαν ο Γιώργος Νταλάρας και η Χάρις Αλεξίου. Μες στου Βοσπόρου τα στενά Οι καμπάνες της Αγιας Σοφιάς Δυο παλικάρι απ’ τα’ Αϊβαλί Η προσφυγιά Πέτρα-πέτρα χτίσαμε Η Σμύρνη Γιορτή Ζεϊμπέκηδων Το σπίτι μου το πατρικό Πήρε φωτιά το Κορδελιό Τι να θυμηθώ, τι να ξεχάσω Ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς
Πηγή:ogdoo.gr