Στη Θεσσαλονίκη βρέθηκε τη Πέμπτη το στέλεχος της ουκρανικής αριστεράς, Sergei Kirichuk από τη σοσιαλιστική οργάνωση της Ουκρανίας “Borotba”, σε μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση που διοργάνωσε το Νέο Αριστερό Ρεύμα.
Μετά από μήνες όπου οι πληροφορίες στην Ελλάδα έφθαναν με δυσκολία και μέσα από πολλά φίλτρα των καθεστωτικών ΜΜΕ είχαμε τη δυνατότητα να ακούσουμε από τη πλευρά της ουκρανικής αριστεράς τι συμβαίνει στα πεδία των μαχών του Ντόνετσκ και του Ντονμπάς, να μάθουμε συγκεκριμένες πτυχές της κατάστασης στην Ουκρανία, από τα γεγονότα στην πλατεία Μαϊντάν και την ανατροπή Γιανουκόβιτς, μέχρι την άνοδο στην κυβέρνηση των φασιστών, το ρόλο της ΕΕ, των ΗΠΑ και της Ρωσίας, τα αιτήματα του εξεγερμένου λαού στην ανατολική Ουκρανία, αλλά και τον ρόλο της Αριστεράς στα γεγονότα.
Μπορεί το κείμενο που ακολουθεί να είναι αρκετά εκτενές όμως αυτό έγινε σε μια προσπάθεια να αποτυπωθεί όσο δυνατόν καλύτερα η περιγραφή των γεγονότων από τον Sergei Kirichuk και τη κουβέντα που ακολούθησε ιδιαίτερα αν σκεφθεί κανείς σε πόσο λίγες πληροφορίες εκ των έσω έχουμε πρόσβαση σχετικά με όσα συμβαίνουν τους τελευταίους μήνες.
Της Κατερίνας Μπακιρτζή
«Πολύ ισχυρές δυνάμεις είναι αναμεμειγμένες στην υπόθεση του εμφυλίου πολέμου στην Ουκρανία» λέει ξεκινώντας ο Sergei Kirichuk.
Το υπόβαθρο και η πορεία των γεγονότων
Οι σχέσεις με την ΕΕ και τη Ρωσία και ο ρόλος του κεφαλαίου και του ΔΝΤ
«Η Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση της Ουκρανίας ήταν το κύριο επίδικο και η προσπάθεια της κυβέρνησης του Γιανουκόβιτς πριν τη πτώση της», υποστηρίζει ο Sergei και περιγράφει μια μεγάλης έκτασης προπαγάνδα στην Ουκρανία που παρουσίαζε την ΕΕ «σαν επί γης παράδεισο με όλα τα αγαθά».
«Οι χώρες που υπέφεραν οικονομικά πριν μπουν στην Ε.Ε όταν μπήκαν παρουσιάζονταν σαν τα πρότυπα της ευημερίας» λέει και προσθέτει: «Η εικόνα βέβαια της ωραιοποιημένης κατάστασης άλλαξε όταν η κατάσταση στην Ελλάδα και τη Λετονία όπου το 25% έφυγε στις αναπτυγμένες βιομηχανικά χώρες της ΕΕ για δουλειά».
«Η περίπτωση της Ελλάδας αποτελεί μάλιστα τρανταχτό παράδειγμα της αποτυχίας της Ε.Ε. με αποτέλεσμα η κατάσταση να μην μπορεί να καμουφλαριστεί πλέον. Έτσι ο ουκρανικός λαός δε δέχτηκε τη σκέψη της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης γιατί έβλεπε ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά. Μάλιστα ο μισός σχεδόν πληθυσμός ήταν ευνοϊκότερος προς την συνεργασία με τη Ρωσία. Οι φιλορωσικές τάσεις ήταν ποικίλες. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι υπάρχουν λόγω θρησκείας ενώ άλλοι ότι υπάρχει και η πλευρά των νέων εργατών, επιστημόνων που είναι στη βιομηχανική παραγωγή και σχετίζονται με την υψηλή τεχνολογία που συνδέονται άμεσα με τις ρωσικές επιχειρήσεις. Η Ουκρανία μία από τις φτωχότερες χώρες παράγει συστήματα υψηλής τεχνολογίας, αεροπλάνα και έχει προσωπικό εξειδικευμένο με υψηλή τεχνολογική γνώση. Αν έμπαινε στην ΕΕ δεν θα επιτρεπόταν αυτού του είδους η παραγωγή επειδή αυτό δεν συμπλέει με τα πρότυπα της Ένωσης και θα έπρεπε να κλείσουν», περιγράφει ο Sergei σε μια προσπάθεια να μας εξηγήσει το υπόβαθρο της σύγκρουσης.
«Αυτό όμως θα συναντούσε αντιδράσεις και από τους καπιταλιστές. Στην εγχώρια ολιγαρχία δεν συνέφερε η είσοδος στην ΕΕ και αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο Γιανουκόβιτς να αποφασίσει να καθυστερήσει την εμβάθυνση της οικονομικής και πολιτικής σχέσης με την ΕΕ», συνεχίζει.
Μετά από αυτό, όπως περιγράφει, ξεκίνησε η κίνηση της «Ένωσης με την Ευρώπη» που τελικά οδήγησε στην ανατροπή της κυβέρνησης Γιανουκόβιτς.
«Πολλοί δεν μπορούν να καταλάβουν πως στην αρχή ήταν μια φιλελεύθερη κίνηση και πως μετατράπηκε σε μια δεξιά κυβέρνηση. Η οργάνωσή μας (Borotba) ήταν κάθετα αντίθετη σε αυτή τη κίνηση (σ.σ που κωδικοποιείται ως κίνηση στη πλατεία Μαϊντάν) γιατί ήταν αντικομουνιστική και υπέρ της ιδιωτικοποίησης των πάντων, υπέρ της αποθέωσης της ιδιωτικής πρωτοβουλίας», υποστηρίζει και προσθέτει: «Όλοι είμαστε κατά της δολιοφθοράς. Όταν όμως μόνο αυτό το σύνθημα προβάλλεται από την αρχή πρέπει να δούμε ότι πίσω του κρύβονται άλλες επιθυμίες και τάσεις. Έτσι όταν η κυβέρνηση Γιανουκόβιτς διώχθηκε τότε δημιουργήθηκε η φιλελεύθερη κυβέρνηση με υποστηρικτές του ΔΝΤ και ακραία φασιστικά στοιχεία».
Ταυτόχρονα σχολιάζοντας το ρόλο του ΔΝΤ στην υπόθεση ο Sergei λέει: «Ότι έκανε η τρόικα και το ΔΝΤ στην Ελλάδα, στην Ουκρανία το ΔΝΤ το κάνει εδώ και 20 χρόνια. Εδώ πρέπει να κάνω μια ιδιαίτερη αναφορά στο εξής: Απ’ όλες τις απαιτήσεις όπως η μείωση του ελλείμματος, των μισθών, των συντάξεων, των κοινωνικών παροχών στην Ουκρανία το ΔΝΤ είχε και άλλη μία απαίτηση: να είναι ενωμένη η χώρα. Αυτή η απαίτηση ήταν καθοριστική καθώς ήταν σαν να οδηγούσε στα γεγονότα που επακολούθησαν».
«Οι ολιγάρχες είναι στο πλευρό της κυβέρνησης του Κιέβου συσπειρωμένοι σε ένα δυνατό μέτωπο το οποίο είναι σε στενή συνεννόηση με την κυβέρνηση των ΗΠΑ γιατί προσπαθούν για την επέκταση του πολέμου προς τα ανατολικά. Αποκορύφωμα αυτής της διαδικασίας είναι η πίεση ώστε το Κίεβο να μπει στο ΝΑΤΟ για να μπορεί το ΝΑΤΟ να επέμβει στην Ουκρανία», περιγράφει.
Μάλιστα η κυβέρνηση του Κιέβου συγκρίνει τη διαμάχη στην Ουκρανία με εκείνη στη Γάζα, λέγοντας πως όπως το Ισραήλ έτσι και το Κίεβο υπερασπίζεται την ανάπτυξη και το πολιτισμό απέναντι στους «βάρβαρους» της Ανατολικής Ουκρανίας και της Παλαιστίνης.
«Η Μέρκελ από τη πλευρά της είπε ότι δε θα στείλει οπλικά συστήματα στην Ουκρανία προς το παρόν γιατί αυτό θα σημάνει το τέλος των διαπραγματεύσεων», μας αναφέρει ο Sergei και βιάζεται να προσθέσει: «Αυτό δε σημαίνει ότι πρόκειται για φιλειρηνική χώρα αλλά ότι δεν θέλει και δεν είναι έτοιμη για την ανάφλεξη του πολέμου σε μεγάλη κλίμακα», αναφέρει.
Όσον αφορά τη στάση της Ρωσίας ο Sergei παραδέχεται ότι υπάρχει στρατιωτική υποστήριξη από τη Ρωσία. Όμως διευκρινίζει με νόημα πως είναι «τέτοια ώστε οι λαϊκές δημοκρατίες να επιζήσουν αλλά όχι και να νικήσουν».
Το γλωσσικό ζήτημα, η αντικομμουνιστική υστερία και ο τρόμος ως νόρμα ζωής
«Αυτή η καινούρια κυβέρνηση άρχισε πολύ σιγά τη δράση της με το γλωσσικό ζήτημα. Περιόρισε ουσιαστικά την ομιλία της ρωσικής γλώσσας. Αυτή η ενέργεια δημιούργησε όμως την αντίδραση της πλειοψηφίας του Ουκρανικού λαού καθώς οι περισσότεροι μιλούν ρωσικά ιδιαίτερα στις ανατολικές περιοχές. Εκτός αυτού με αυτό τον τρόπο η νέα κυβέρνηση κάπως ικανοποίησε τα φασιστικά στοιχεία», λέει.
«Έτσι άρχισαν οι κινητοποιήσεις στην ανατολική Ουκρανία. Στην αρχή έμοιαζε με τη κίνηση του Μαϊνταν, ως προς τη μεγάλη κινητοποίηση κατά της νέας φασιστικής κυβέρνησης. Όμως αυτές οι κινήσεις είχαν προοδευτικό χαρακτήρα. Ζητούσαν την αυτονομία των περιοχών και την ομοσπονδιοποίησή τους, τα έσοδα της παραγωγής να κατανέμονται στις ίδιες τις περιοχές και όχι να συγκεντρώνονται στο κέντρο. Με αυτή την έννοια ο λαός της Ανατολικής Ουκρανίας απαιτούσε να γίνουν σεβαστές οι πεποιθήσεις του, την ισοτιμία της ρωσικής με την ουκρανική γλώσσα, την ουδετερότητα της Ουκρανίας και τη παραμονή της εκτός των γεωπολιτικών μπλοκ», περιγράφει.
Τότε όπως λέει ο Sergei η κυβέρνηση του Κιέβου δε δέχθηκε τις απαιτήσεις του λαού της ανατολικής Ουκρανίας και ο λαός των ανατολικών περιοχών με ειρηνικό τρόπο όπως είχε γίνει και στο Μαϊνταν άρχισε να καταλαμβάνει δημόσια κτίρια και επιχειρήσεις. Σε μια άμεση και βίαιη αντίδραση η κυβέρνηση του Κιέβου πήγε και επανακατέλαβε τα κτίρια με τη συνδρομή του στρατού.
«Ενώ στη κυβέρνηση του Κιέβου ήταν αυτοί που είχαν καταλάβει τα δημόσια κτίρια και τις υπηρεσίες με τη κίνηση του Μαϊντάν, ήταν οι ίδιοι που έστειλαν το στρατό», σχολιάζει.
«Αυτό έγινε στο πνεύμα ενός αντικομμουνιστικού πνεύματος. Χαρακτηριστικό είναι ότι κατέλαβαν και διέλυσαν τα γραφεία του Κομμουνιστικού κόμματος και της σοσιαλιστικής οργάνωσης», προσθέτει. Εδω να θυμίσουμε πως με νόμο η νέα κυβέρνηση διέλυσε την κοινοβουλευτική ομάδα του ΚΚ Ουκρανίας.
Κάνοντας μάλιστα μια αναδρομή στο παρελθόν λέει πως η πολιτική κουλτούρα στην Ουκρανία δεν έμεινε ανεπηρέαστη από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. «Ήταν πλήγμα στο πολιτικό πολιτισμό της χώρας» αναφέρει καθώς όταν οι πολίτες είδαν ότι ο καπιταλισμός είναι χειρότερος από τον υπαρκτό σοσιαλισμό δημιουργήθηκε μια τάση για την επαναφορά της σοβιετικής εξουσίας.
«Για αυτό το λόγο οι ολιγάρχες οργανώθηκαν εκμεταλλευόμενοι τη πολυεθνικότητα και ανέθρεψαν εθνικιστικές τάσεις. Από το 1998 κατάφεραν να αναστρέψουν τη τάση της επαναφοράς του σοσιαλισμού με τη προπαγάνδα ότι για τη μη πρόοδο της χώρας έφταιγαν τα προβλήματα του σοσιαλιστικού παρελθόντος. Έτσι προκύπτει σήμερα και η τάση από αντιδραστικές δυνάμεις της καταστροφής των μνημείων του Λένιν στην Ουκρανία», λέει.
«Αυτοί μετέτρεψαν το τρόμο και τη βία σε νόρμα ζωής», επαναφέρει τη συζήτηση στο σήμερα ο Sergei και περιγράφει δύο περιστατικά ένα πριν και ένα μετά την άνοδο της φασιστικής κυβέρνησης του Κιέβου, θέλοντας να δείξει πως οι φασίστες επανέφεραν τον εκφασισμό της πολιτικής ζωής.
Πριν τη πτώση της κυβέρνησης του Γιανουκόβιτς ένας ακροδεξιός φασίστας είχε εκφράσει μία άποψη στο κοινοβούλιο που δεν ήταν αρεστή στο ακροδεξιό κόμμα. Τότε όταν αυτός πήγε τουαλέτα τον ακολούθησαν μέλη του κόμματός του και τον ξυλοκόπησαν.
Στο δεύτερο περιστατικό μετά την άνοδο της κυβέρνησης του Κιέβου έγινε όταν ένας ρωσόφιλος βουλευτής εξέφρασε τις απόψεις του οι οποίες δεν συμβάδιζαν με αυτές της κυβέρνησης. Όταν λοιπόν ο Βουλευτής που ήταν μάλιστα και υποψήφιος για πρόεδρος της Ουκρανίας πήγε σε ένα κανάλι για να μιλήσει τον περίμεναν 100 άτομα με μαχαίρια και του έσκισαν τα ρούχα, τον έγδυσαν και αυτό έγινε ζωντανά στη τηλεόραση.
«Κάτω από αυτές τις συνθήκες κατάλαβαν οι άνθρωποι στην ανατολική Ουκρανία ότι δεν μπορούμε να μιλήσουμε με τη κυβέρνηση του Κιέβου», λέει ο Sergei.
«Μετά από αυτό ακολούθησε η σφαγή στο Σπίτι των συνδικάτων στην Οδησσό. Οι φασίστες τους βάλανε φωτιά και τους σκοτώσανε. Σε αυτό το γεγονός σκοτώσανε 40 άτομα μεταξύ των οποίων ο Αντρέι Μπραζέφσκι μέλος του Borotba που έπεσε από το παράθυρο για να σωθεί από τη φωτιά και ενώ επέζησε τον αποτελείωσαν στο έδαφος. Εκείνη την ημέρα η μητέρα του ήταν παρούσα. Πήγε να γλυτώσει ένα παιδί που έπεσε από το φλεγόμενο κτίριο και το σκέπασε με το σώμα της. Και το γλύτωσε. Δεν ήξερε όμως ότι δίπλα ήταν και ο γιος της και δεν πρόλαβε να τον γλυτώσει», περιγράφει σε ένα αποσβολωμένο ακροατήριο ο Sergei.
Μετά από αυτό το γεγονός οι επικεφαλής της λαϊκής κίνησης στην Ανατολική Ουκρανία, στο Ντονμπάς και το Ντονέτσκ αποφάσισαν τη διενέργεια δημοψηφίσματος για την ανεξαρτητοποίηση των περιοχών.
«Φυσικά και οι άνθρωποι δίσταζαν. Δεν πίστευαν ότι σε αυτές τις συνθήκες μπορεί να γίνει μια λαϊκή δημοκρατία του Ντονέτσκ», λέει ο Sergei.
«Μετά από αυτά τα γεγονότα έγινε στη Μαριούπολη η μεγάλη παρέλαση στις 9 Μαϊου για τη μεγάλη αντιφασιστική νίκη της Σοβιετικής ένωσης. Τότε η κυβέρνηση του Κιέβου έδωσε εντολή να διαλυθεί η παρέλαση. Η αστυνομία της Μαριούπολης αντέδρασε και αρνήθηκε να εκτελέσει την εντολή. Τότε ο ιδιωτικός στρατός των ολιγαρχών πήγε να αντιμετωπίσει την αστυνομία με αποτέλεσμα να έχουμε πολλούς νεκρούς αστυνομικούς», αναφέρει.
Ο Sergei θέλοντας να αναδείξει τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη κυβέρνηση του Κιέβου και το ρόλο της στη πτώση της κυβέρνησης Γιανουκόβιτς περιγράφει πως στα γεγονότα στη πλατεία Μαϊνταν που οδήγησαν στην ανάδειξη της φασιστικής κυβέρνησης του Γιανουκόβιτς οι δυτικές χώρες απέτρεψαν τη χρήση των αντλιών νερού προς του διαδηλωτές προειδοποιώντας πως μια τέτοια κίνηση θα καθιστούσε την κυβέρνηση της Ουκρανίας κατηγορούμενη για παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τέλεση βασανιστηρίων κατά του λαού της.
«Μέχρι αυτή την ώρα όμως η δύση δεν έχει κάνει τίποτα για τη η χρήση βίας, οπλικών συστημάτων και καταστολής από τη φασιστική κυβέρνηση του Κιέβου», τονίζει.
«Οι άνθρωποι της Ανατολικής Ουκρανίας ήθελαν Ομοσπονδιακό κράτος και για αυτό τους οδήγησαν στο μεσαίωνα. Όπως τότε οι φεουδάρχες είχαν ιδιωτικούς στρατούς και κυβερνούσαν με τον τρόμο», υπογραμμίζει.
Όταν βουλευτές που ήταν αντίθετοι με τη κυβερνητική πολιτική και κυρίως οι κομμουνιστές εξέφραζαν τις απόψεις τους, τους επιτίθονταν. Είναι χαρακτηριστική η επίθεση κατά του γγ του ΚΚΟ Πετρ Σιμονένκο.
Τα γεγονότα στην Ανατολική Ουκρανία υπό το πρίσμα της σοσιαλιστικής Αριστεράς
Στις 11 Μαϊου ο κόσμος πήγε μαζικά να ψηφίσει στο δημοψήφισμα όπως λέει ο Sergei Kirichuk «κυρίως για να αντιδράσει στη κυβερνητική πολιτική».
«Οι λαϊκές μάζες ξεσηκώθηκαν στην ανατολική Ουκρανία. Δυστυχώς όμως η εργατική τάξη δεν έχει σαφή ταξικό προσανατολισμό στον να εκφράζει τα συμφέροντά της έτσι ένα κομμάτι της είναι κάτω από την επιρροή φιλορωσικών εθνικιστικών τάσεων. Αντίθετα άλλο κομμάτι της υποστηρίζει τη σοσιαλιστική κοινωνία. Όμως και οι δύο πλευρές συμφωνούν στο ότι ο πλούτος των ολιγαρχών είναι κλεμμένος από τον ουκρανικό λαό. Για αυτό εντός και της ρωσικής κυβέρνησης που υποστηρίζει τον αγώνα στην ανατολική Ουκρανία υπάρχουν και αντίθετες φωνές γιατί αντιλαμβάνονται ότι στρέφεται και εναντίον τους. Εναντίον των Ρώσων ολιγαρχών που επίσης έχουν κλέψει το πλούτο του λαού», λέει.
Σήμερα η ουκρανική αριστερά περιγράφει τη κατάσταση ως εξής:
Από τη μία πλευρά είναι το μέτωπο για την απελευθέρωση της Ανατολικής Ουκρανίας.
Οι άνθρωποι οργανώνονται και σε πολιτοφυλακές που αποτελούνται από εργαζομένους, ανέργους ενώ συμμετέχει οργανωμένα και ένα μέρος των ανθρακωρύχων. Έχουν στο πλευρό τους και μερικούς αλληλέγγυους από το εξωτερικό.
Για να μην υπάρχουν παρερμηνείες ο Sergei ξεκαθαρίζει πως στο Ντονμπάς «είναι κραυγαλέο να πούμε ότι γίνεται προλεταριακή εξέγερση, αλλά μπορούμε να πούμε ότι αν ηττηθεί η εργατική τάξη στο Ντονμπάς θα είναι μια μεγάλη ήττα για την εργατική τάξη όλης της Ουκρανίας».
Μάλιστα όπως περιγράφει υπάρχουν δύο τάσεις εντός των εξεγερμένων: Η πλήρης απόσχιση από την Ουκρανία και η παραμονή στην Ουκρανία στη λογική της ταξικής ενότητας των ουκρανών εργατών κατά των ολιγαρχών.
«Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει σαφές πρόγραμμα που να ακολουθείται στις λαϊκές δημοκρατίες του Ντονμπάς και του Ντονέτσκ. Υπάρχει όμως η γενική άποψη που συμπυκνώνεται στο να μην είναι οι ολιγάρχες στην εξουσία και να γίνουν αυτές οι περιοχές ομοσπονδιακές και ανεξάρτητες δημοκρατίες», λέει.
Από την άλλη πλευρά είναι ο στρατός του Κιέβου που όμως έχει πολλά κρούσματα νεολαίων οι οποίοι δεν θέλουν να υπηρετήσουν καθώς αρνούνται να σκοτωθούν για τα συμφέροντα των ολιγαρχών. «Αυτή τη στιγμή ο στρατός στηρίζεται στην επιστράτευση αλλά όσοι έχουν λεφτά τη γλυτώνουν», λέει ο Sergei και εξηγεί πως υπηρετούν στο στρατό οι πιο φτωχοί από τη δυτική Ουκρανία όπου είναι πιο ανεπτυγμένος ο εθνικισμός . Επίσης μαζί με τη κυβέρνηση του Κιέβου μάχεται και η εθνική φρουρά (φασιστική οργάνωση) που παίζει το ρόλο του ιδιωτικού στρατού και οι ανεξάρτητες κλίκες φασιστών.
Ο κόσμος στην Ουκρανία αντιδρά κατά του πολέμου ενώ είναι πλέον φανερό ότι η δολιοφθορά δεν μειώθηκε καθόλου αντίθετα αυξήθηκε. Υπάρχει μια εύθραυστη ειρήνη όμως ταυτόχρονα και η πίεση ενός αντιδραστικού κομματιού προς τον πρόεδρο της Ουκρανίας τον Π. Ποροσένκο για συνέχιση του πολέμου.
Ο Sergei μάλιστα κάνει λόγο για τριπλή επίθεση στην Ουκρανία: με την ανάπτυξη του εθνικισμού, του αντικομμουνισμού και την ισοπέδωση όποιας παιδαγωγικής βάσης υπήρχε στη χώρα.
«Ο φασισμός είναι ένα κίνημα του μεγάλου κεφαλαίου που όμως πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι διεκπεραιώνεται και εφαρμόζεται στη πράξη από τα φτωχά στρώματα. Η βάση του είναι η αγράμματη και άνεργη νεολαία», καταλήγει και μας αποχαιρετά λέγοντας ότι ελπίζει να ξανακάνουμε αυτή τη κουβέντα ξανά σε λίγο καιρό που τα πράγματα θα εξελιχθούν περισσότερο.