Ανάστατοι είναι οι κάτοικοι του Νεοχωρίου Χαλκιδικής σχετικά με το γεγονός ότι στις βρύσες τους συνεχίζει να τρέχει νερό επικίνδυνο λόγω της μεγάλης συγκέντρωσης αρσενικού (As) που ανιχνεύθηκε πριν λίγο καιρό. Στις 31 Αυγούστου o δήμαρχος Αριστοτέλη Χρ. Πάχτας ανακοίνωσε στους κατοίκους ότι το νερό που πίνουν είναι ακατάλληλο για πόση λόγω του εντοπισμού μεγάλης συγκέντρωσης αρσενικού στα δείγματα που εξετάστηκαν και ότι πρέπει να αρχίσουν να πίνουν εμφιαλωμένο. Χαρακτηριστικό είναι ότι κατά τη διάρκεια της χθεσινής τελετής του αγιασμού ο διευθυντής του σχολείου Γ. Ξεφτέρης ανακοίνωσε στους μαθητές ότι το νερό συνεχίζει να είναι μολυσμένο και παρότρυνε τους γονείς να βρίσκονται σε επιφυλακή έτσι ώστε να μην έρθουν τα παιδιά σε επαφή. Όπως δήλωσε συγκεκριμένα και ο ίδιος μιλώντας στο alterthess είχε ζητήσει εγγράφως ενημέρωση από τον δήμαρχο του Αριστοτέλη για το θέμα αυτό από την μέρα που έγινε η επίσημη ανακοίνωση στο χωριό και χθες ειδοποιήθηκε προφορικά από τον πρόεδρο του τοπικού συμβουλίου ότι το νερό συνεχίζει να είναι ακατάλληλο προς πόση.
Χθες η «Ενωτική Πρωτοβουλία Πολιτών Δήμου Αριστοτέλη» δημοσιοποίησε εκτεταμένη καταγγελία για το ζήτημα αυτό ζητώντας εξηγήσεις σχετικά με την τωρινή, αιφνίδια αυξημένη συγκέντρωση αρσενικού καθώς και την αιφνίδια διακοπή παροχής νερού από τη πηγή Αγίου Αθανασίου. Επιπλέον τα μέλη της δημοτικής κίνησης ζητούν κάποια επίσημη εξήγηση σχετικά με το πότε εντοπίστηκε το αρσενικό στο νερό, και αν όντως οι προηγούμενες μετρήσεις δείχνουν ότι δεν υπήρξε στο παρελθόν πρόβλημα αρσενικού στο νερό ύδρευσης, όπως ισχυρίζεται η Δημοτική Αρχή. Όπως τονίζουν στην καταγγελία τους «εγκυμονούνται σοβαροί κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής και ακόμα μπορεί να έχουν ήδη προκύψει ανεπανόρθωτες βλάβες στα ανωτέρω ή να προκύψουν στο μέλλον λόγω της αθροιστικής δράσης του αρσενικού αφού η υδροδότηση του χωριού συνεχίζεται μέχρι τώρα με το νερό που περιέχει αυξημένες συγκεντρώσεις αρσενικού». Πρέπει επίσης να επισημανθεί η τεράστια απώλεια νερού λόγω των αναγκών των ερευνητικών γεωτρήσεων της εταιρείας.
Η καταγγελία κοινοποιήθηκε σε όλους τους αρμόδιους φορείς όπως η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας Θράκης, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η Περιφερειακή Ενότητα Χαλκιδικής –Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας καθώς καις τις δικαστικές και επιστημονικές αρχές που μπορούν να επιληφθούν του θέματος
Έχουν σχέση οι γεωτρήσεις της εταιρείας με το αρσενικό στο νερό;
Η ιστορία της υπόθεσης αυτής ξεκινά τέλη Ιουλίου με αρχές Αυγούστου όταν οι κάτοικοι αντιλαμβάνονται μια δυσάρεστη οσμή στο νερό. Ταυτόχρονα ενημερώνονται ότι η παροχή της πηγής του Αγίου Αθανασίου (βασική πηγή υδροδότησης του Νεοχωρίου) προς την δεξαμενή υδροδότησης έχει διακοπεί και ότι το χωριό υδροδοτείται από μία παλιά γεώτρηση σε κοντινή απόσταση από την πηγή. Να σημειωθεί ότι γύρω από την πηγή του Αγ. Αθανασίου η εταιρεία «Ελληνικός Χρυσός» εδώ και μεγάλο διάστημα κάνει ερευνητικές γεωτρήσεις για ψήγματα χρυσού τα οποία βρίσκονται εγκλωβισμένα στο έδαφος της περιοχής που είναι πλούσιο σε αρσενοπυρίτες. Όπως εξάλλου αναφέρουν και οι κάτοικοι στην καταγγελία τους η Πιάβιτσα- η ευρύτερη περιοχή στην οποία βρίσκεται η πηγή του Αγίου Αθανασίου- ανήκει στους επόμενους μεταλλευτικούς στόχους του ενιαίου μεταλλευτικού πεδίου με βάση το Επενδυτικό Σχέδιο της «Ελληνικός Χρυσός».
«Είκοσι μέρες πριν την ανακοίνωση του δημάρχου σε κατ`ιδίαν συζητήσεις μάθαμε ότι η υδροδότηση του χωριού γίνεται από την παλιά γεώτρηση, όχι από την πηγή και ότι το νερό περιέχει αρσενικό» τονίζει ο Αποστόλης Σανταβός, κάτοικος Νεοχωρίου στο alterthess . «Είχαν ήδη πάρει δείγματα από το νερό στα οποία ανιχνεύτηκε από το Κέντρο Περιβαλλοντικής Αναβάθμισης Μονάδων Αντιρρύπανσης Νερού (ΚΕΠΑΜΑΧ) συγκέντρωση αρσενικού 28 mg/l τη στιγμή που το επιτρεπτό ανώτατο όριο είναι τα 10 mg/l και έστειλαν εκ νέου δείγματα για επιβεβαίωση των πρώτων αναλύσεων. Ο δήμαρχος προέβη στην επίσημη ανακοίνωση μετά από αυτή την εξέλιξη» προσθέτει. Να σημειωθεί ότι το ΚΕΠΑΜΑΧ συνιστά μια εταιρεία που το 70% των μετοχών της ανήκει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, στους δήμους και τις κοινότητες της Χαλκιδικής και το υπόλοιπο 30% σε ιδιώτες, από το οποίο ποσοστό 5% κατέχει η «Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.».
Αντιφάσεις στην ενημέρωση από τον δήμαρχο καταγγέλλουν οι κάτοικοι
Ερωτήματα προκαλεί στους κατοίκους η διάσταση μεταξύ της προφορικής ενημέρωσης που τους έγινε δια στόματος Χρ. Πάχτα και του επίσημου δελτίου τύπου που απέστειλε στη συνέχεια η δημοτική αρχή. Συγκεκριμένα όπως αναφέρει η «Ενωτική Πρωτοβουλία» στην καταγγελία της ο Δήμαρχος Αριστοτέλη στις 31 Αυγούστου κατά τη διάρκεια της προφορικής ανακοίνωσης ενώπιον των κατοίκων του χωριού ισχυρίστηκε ότι οι μετρήσεις καταλληλότητας του νερού σε βαρέα τοξικά μέταλλα είναι οι πρώτες που έχουν γίνει για τη κοινότητα Νεοχωρίου. Δεύτερον ότι «οι μετρήσεις που έγιναν προ μηνός περίπου για την κοινότητα Νεοχωρίου έδειξαν ακαταλληλότητα του νερού λόγω υψηλών συγκεντρώσεων αρσενικού, αλλά αυτό συνέχισε να παρέχεται στο χωριό μέχρι να γίνουν οι επαναληπτικές μετρήσεις επιβεβαίωσης της ακαταλληλότητας καθώς και ότι το ίδιο νερό συνεχίζει να παρέχεται μέχρι και σήμερα». Τρίτον ότι «η αιφνίδια διακοπή της παροχής νερού από την πηγή του Αγίου Αθανασίου (όπου και οι ερευνητικές γεωτρήσεις της Ελληνικός Χρυσός) οφείλεται αποκλειστικά στην φθορά του δικτύου και ότι η δυσοσμία του νερού της γεώτρησης δεν έχει καμιά σχέση με τις μεταλλευτικές γεωτρήσεις». Τέταρτον ότι, «επειδή τα όρια που ίσχυαν για τη μέγιστη συγκέντρωση του αρσενικού προ δεκαετίας (50 μg/l) υπερβαίνουν τις μετρηθείσες τιμές (28 μg/l), με όριο σήμερα τα 10 μg/l, δεν συντρέχει κανένας σοβαρός λόγος ανησυχίας και βλάβης της υγείας των κατοίκων.»
Να σημειωθεί ότι ο Χρ. Πάχτας είχε επίσης δηλώσει ότι «Επειδή είμαι δήμαρχος και όχι θεός, όφειλα να εκθέσω την κατάσταση και ο καθένας ας πράξει ότι καλύτερο νομίζει για την ατομική του προστασία»…..
Τέλος κάλεσε όποιον επιθυμεί να πληροφορηθεί για το αν οι ερευνητικές γεωτρήσεις της «Ελληνικός Χρυσός» γίνονται με όρους ασφαλείας και αν επηρεάζουν την ποσότητα και την ποιότητα του νερού, να απευθυνθεί εγγράφως στον Δήμο.
Στο δελτίο τύπου που απέστειλε η δημοτική αρχή στις 3/9 διαψεύδονται πολλά από τα όσα προφορικά είπε ο δήμαρχος, καθώς αποκαλύπτεται ότι διαχρονικά πραγματοποιούνταν και σε συνεργασία με το ΚΕΠΑΜΑΧ , συστηματικές δειγματοληψίες και εργαστηριακές αναλύσεις στα δίκτυα ύδρευσης και συγκεκριμένα ότι εργαστηριακές αναλύσεις μετάλλων και τοξικών στοιχείων, μεταξύ των οποίων και αρσενικό, έγιναν στην τοπική κοινότητα Νεοχωρίου για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια του έτους 2011, βάση της σχετικής σύμβασης με τον διευρυμένο Δήμο Αριστοτέλη. Επίσης στην ανακοίνωση τονίζεται ότι «το νερό ύδρευσης στο Νεοχώρι προέρχεται από την ανάμειξη μίας γεώτρησης που βρίσκεται νότια του οικισμού και μίας πηγής που βρίσκεται στην περιοχή του Αγίου Αθανασίου» και όχι όπως δήλωσε προφορικά μόνο από την γεώτρηση. Ωστόσο, όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση της δημοτικής αρχής «πρόσφατα, λόγω βλάβης του δικτύου συλλογής και μεταφοράς του νερού της πηγής, η τροφοδοσία του υδρευτικού δικτύου γινόταν κατά κύριο λόγο από τη γεώτρηση, η οποία ανιχνεύτηκε να παρουσιάζει σχετικά αυξημένη συγκέντρωση αρσενικού, έναντι του πρόσφατου ορίου των 10 μg/l.»
Επίσης η δημοτική αρχή ξεκαθαρίζοντας στην ανακοίνωσή της ότι «από τα διαχρονικά αποτέλεσματα παρακολούθησης της ποιότητας του δικτύου της περιόδου 2011-2012 καταδεικνύεται ότι το νερό ύδρευσης ήταν καλής ποιότητας και υπερκάλυπτε όλα τα όρια ποιότητας για ανθρώπινη κατανάλωση (ΚΥΑ Υ2/2600/2001)» παραδέχεται ουσιαστικά ότι το πρόβλημα στο νερό δημιουργείται μετά το 2012, δηλαδή στο χρονικό διάστημα που η εταιρεία αρχίζει να πραγματοποιεί τις ερευνητικές γεωτρήσεις στην πηγή του Αγ. Αθανασίου. Παρ`όλα αυτά με περισσή σιγουριά αποφαίνεται ότι η « εν λόγω παλαιά γεώτρηση δεν συνδέεται με κανέναν τρόπο, ούτε χωροταξικά ούτε γεωχημικά, είτε με τις ερευνητικές εργασίες είτε με τις εργασίες των μεταλλευτικών εγκαταστάσεων στην ευρύτερη περιοχή»
Αν λοιπόν το πρόβλημα με το αρσενικό προέκυψε μετά το 2012 όπως δηλώνει ο δήμαρχος που οφείλεται η αυξημένη συγκέντρωση αρσενικού, δεδομένου ότι η μόνη ανθρωπογενής δραστηριότητα το τελευταίο διάστημα στην περιοχή είναι οι ερευνητικές γεωτρήσεις της Ελληνικός Χρυσός; Όπως τονίζουν και οι κάτοικοι στην καταγγελία τους δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα ενδείξεις για φυσικά φαινόμενα (π.χ. σεισμοί) στην περιοχή που θα μπορούσαν να έχουν κάποιο αντίστοιχο αποτέλεσμα.
«Η ενημέρωση που έχουμε είναι ελλιπής»
«Σε καμία περίπτωση και για κανέναν λόγο δεν θα πρέπει να εκχωρήσουμε την υγεία των παιδιών μας σε κανένα. Το νερό είναι ζήτημα ζωής και είναι πάνω απ`όλα» δηλώνει ο Κ. Γκοντίνος, κάτοικος Νεοχωρίου και γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ Χαλκιδικής τονίζοντας παράλληλα ότι δεν έχει υπάρξει ενημέρωση αν εκτός από την πόση το νερό είναι ακατάλληλο και για τις υπόλοιπες καθημερινές δραστηριότητες όπως η καθαριότητα του σώματος κτλ.
«Εκπτώσεις στην υγεία μας δεν κάνουμε. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει πλήρης ενημέρωση σχετικά με το πώς πρόκειται να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα και πότε θα ξαναπιούμε καθαρό νερό» συμπληρώνει ο Απ. Σανταβός. Σύμφωνα με τον ίδιο, η ζωή στο χωριό έχει επιστρέψει στην εποχή του 1940 καθώς οι κάτοικοι αναγκάζονται να μεταφέρουν από άλλες πηγές νερό προκειμένου να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους ενώ οι περισσότεροι χρησιμοποιούν μόνο εμφιαλωμένο. Τέλος εκφράζει την οργή του σχετικά με το γεγονός ότι ο δήμαρχος προσπαθώντας να καθησυχάσει τους κατοίκους ανέφερε τα ανώτερα επιτρεπτά όρια σε αρσενικό (50mg) που ίσχυαν από την ευρωπαϊκή νομοθεσία μέχρι το 1942 ενώ η συγκέντρωση σε αρσενικό που ανιχνεύθηκε στο νερό του Νεοχωρίου είναι περίπου πέντε φορές μεγαλύτερη από τα σημερινά «φυσιολογικά» όρια που είναι μικρότερα της τιμής των 10mg/L (ανώτερο επιτρεπτό) σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Η «Ενωτική Πρωτοβουλία Πολιτών Δήμου Αριστοτέλη» ζητά να διερευνηθεί έτσι αν η δημοτική αρχή συμμορφώνεται σε δράσεις (μετρήσεις, συχνότητα μετρήσεων, εντοπισμός αιτίων κλπ) όπως αυτές καθορίζονται με την ΚΥΑ (ΔΥΓ2/Γ.Π. οικ 38295, τΒ ΦΕΚ 630/26-04-2007) που τροποποίησε την ΚΥΑ Υ2/2600/2001, όσον αφορά στην ποιότητα των νερών ύδρευσης και διερωτάται « αν ήταν προγραμματισμένες οι τελευταίες μετρήσεις του Δήμου, και αν όχι, πως και πότε προέκυψε η ανάγκη να γίνουν». Επίσης ζητά να διερευνηθεί αν οι δεκάδες ερευνητικές γεωτρήσεις της Ελληνικός Χρυσός στην περιοχή της Πιάβιτσας Νεοχωρίου γίνονται με βάση τις προδιαγραφές και την τεχνολογία που προβλέπει η νομοθεσία ώστε να παρέχεται ασφάλεια στα υπόγεια νερά και στον υδροφορέα καθώς και «τα νερά ποιων άλλων περιοχών του Δήμου Αριστοτέλη αλλά και όμορων Δήμων θα μπορούσαν να επηρεαστούν από αυξημένες συγκεντρώσεις αρσενικού εξαιτίας του κοινού υδροφορέα». Επισημαίνει τέλος το γεγονός ότι «σύμφωνα με την επιστήμη της υδρογεωλογίας είναι πλέον αυξημένη η πιθανότητα να εμφανιστούν αυξημένες συγκεντρώσεις αρσενικού σε ανύποπτο χρόνο και σε άλλες περιοχές του κοινού υδροφορέα αν δεν εντοπιστεί και δεν εξαλειφθεί η πηγή της διείσδυσης του αρσενικού»
Αλ. Μπένος: Δεν υπάρχουν επιτρεπτά όρια στην προσβολή της υγείας των ανθρώπων από το αρσενικό
«Το αρσενικό, όπως και τα υπόλοιπα βαρέα μέταλλα, βρίσκεται εγκλωβισμένο στα πετρώματα και όταν μέσω των εξορύξεων αναδύεται στην επιφάνεια του νερού και του εδάφους, οξυδώνεται και ρυπαίνει το περιβάλλον» αναφέρει ο καθηγητής Υγιεινής και Κοινωνικής Ιατρικής του ΑΠΘ Αλ. Μπένος ο οποίος προσθέτει ότι «Η επιστημονική κοινότητα έχει αποφανθεί πολλάκις ότι πρόκειται για καρκινογόνο μέταλλο όταν έρθει σε επαφή με τον άνθρωπο»
Σύμφωνα μάλιστα με την ειδική ομάδα Μελέτης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας η έκθεση του ανθρώπου είτε μέσω του νερού είτε μέσω της εισπνοής στο αρσενικό οδηγεί σε πλήθος ασθενιών (βρογχίτιδα, αναιμία κ.α) αλλά και σε καρκίνο του δέρματος, του προστάτη, των πνευμόνων, της ουροδόχου κύστης και των νεφρών.
Ο Αλ. Μπένος ξεκαθαρίζει ότι ο καρκίνος λόγω του αρσενικού στον άνθρωπο προκαλείται μετά από χρόνια έκθεση η οποία λειτουργεί συσσωρευτικά και προσβάλλει όλα τα συστήματα του ανθρώπου. Συνεπώς, σύμφωνα με τον ίδιο, δεν υπάρχει επιτρεπτό όριο στην έκθεση του ανθρώπου στην καρκινογόνα αυτή ουσία η οποία συνιστά καθαρό δηλητήριο.
Σταυρούλα Πουλημένη