Η κρίση στη Δημόσια Υγεία λόγω του COVID-19 εξελίσσεται σε μια εκτεταμένη και πολύπλευρη κρίση, που αναπαράγεται ραγδαία μέσα στην κοινωνία, χωρίς να διαφαίνεται ορατό τέλος. Πώς όμως μπορούμε εμείς να εκμεταλλευτούμε αυτή τη συγκυρία για να βάλουμε τα θεμέλια για την ανοικοδόμηση υποδομών Αντιεξουσίας;
[Δημοσιεύθηκε στο Roarmag.org στις 22 Μαρτίου. Μετάφραση: Ροδάνθη Σκουρτέλλη, Πηγή: Σφίγγες και άλλες χίμαιρες
Με το κλείσιμο των επιχειρήσεων, των σχολείων και άλλων πολυάριθμων ιδρυμάτων, εκατομμύρια άνθρωποι έρχονται αντιμέτωποι με την απώλεια εισοδήματος, στέγης και πρόσβασης σε βασικά αγαθά επιβίωσης, ακόμη και τρόφιμα. Τα κράτη, αντιμέτωπα με τη λαϊκή δυσαρέσκεια και την απειλή κοινωνικών αναταραχών, έχουν αρχίσει να εφαρμόζουν έναν ιδιότυπο σοσιαλισμό της καταστροφής με ασύμμετρα και συχνά αντιφατικά μέτρα στήριξης. Ωστόσο, οι συνθήκες έκτακτης ανάγκης ολοένα και εντείνονται. Το σημερινό βιοπολιτικό καθεστώς βρίσκεται σε υπαρξιακή κρίση.
Υπό αυτές τις συνθήκες η ανάγκη για αυτο-οργανωμένες δομές αλληλοβοήθειας, φροντίδας και ανακούφισης των ευάλωτων κοινωνικά ομάδων είναι επιτακτική. Τις προσεχείς εβδομάδες και μήνες, οι κινητοποιήσεις για μειώσεις ενοικίου και άλλες δράσεις συλλογικής αντίστασης θα έρθουν στο προσκήνιο. Πώς θα μπορούσαν αυτές οι δράσεις αλληλοβοήθειας να συνδυαστούν έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα δίκτυο υποδομών Αντιεξουσίας; Καθώς το σύστημα καταρρέει, είμαστε σε θέση εμείς, τα φυσικά υποκείμενα της αυτονομίας και της αλληλεγγύης, να μετασχηματίσουμε τη σχέση μας με το κράτος;
Στο Woodbine – έναν αυτόνομο χώρο με οργανωτική δομή που στήθηκε στη Νέα Υόρκη το 2014 – εργαζόμαστε προς αυτή την κατεύθυνση κινητοποιώντας τα δίκτυα, αξιοποιώντας τις δεξιότητές μας, τις γνώσεις και την ενέργειά μας, με στόχο να συντονιστούμε και να αλληλοστηριχτούμε ώστε να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε το επερχόμενο αβέβαιο αύριο.
ΨΗΦΙΑΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Παρόλο που η σοβαρότητα της κορωναϊκής κρίσης δεν έχει προηγούμενο, πολλοί άνθρωποι στη Νέα Υόρκη φάνηκαν να είναι ήδη προετοιμασμένοι για μια τέτοια στιγμή. Σαν να πίστευαν πως ήταν ζήτημα χρόνου να ξεσπάσει μια τέτοια κρίση.
Την περασμένη εβδομάδα, η Sandy Nurse, από τα ιδρυτικά μέλη του κοινωνικού χώρου May Day (Σήμα Κινδύνου) και υποψήφια για το δημοτικό συμβούλιο της Νέας Υόρκης ανέβασε ένα tweet που έλεγε: «Συναγωνιστές: ξέρουμε πώς να κινητοποιούμαστε γρήγορα και αποτελεσματικά. Έφτασε η ώρα να οργανωθούμε, να έρθουμε σε επικοινωνία με στέκια και τοπικά κοινωνικά δίκτυα, για να υπάρξει άμεσος συντονισμός ως προς τη μορφή και την κλιμάκωση της στήριξης που θα δώσουμε στις γειτονιές». Εμείς κοινοποιήσαμε την ανάρτησή της στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Σχεδόν αμέσως πήραμε από φίλους και αγνώστους πανομοιότυπες απαντήσεις, που ζητούσαν να υπάρξει ένας γενικότερος συντονισμός.
Έμπειροι ακτιβιστές αλλά και πολίτες δημιούργησαν ένα διαδικτυακό τσουνάμι, με δημοσιεύσεις στα κοινωνικά μέσα, συνεννοήσεις μέσω Google doc, και τηλεδιασκέψεις. Μόλις χθες, στήθηκε ο ιστότοπος Mutual Aid NYC όπου εκατοντάδες άτομα σχεδιάζουν δράσεις αυτόνομης αλληλοβοήθειας σε επίπεδο γειτονιάς. Αυτή η χιονοστιβάδα των διαδικτυακών συζητήσεων, δείχνει πως υπάρχει οξύ κινηματικό κριτήριο για το πώς να αντιμετωπισθεί η κρίση. Ωστόσο, παραμένουν αναπάντητα τα ερωτήματα πώς, πότε και πού θα γίνει αυτός ο συντονισμός δράσης.
Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ
Υπάρχει μια μακριά ιστορία κινηματικής αλληλοβοήθειας που ανέκαθεν στόχευε στην ανοικοδόμηση υποδομών Αντιεξουσίας. Στη Νέα Υόρκη, ο στόχος αυτός οδήγησε σε κοινή δράση οργανώσεις όπως οι BlackPanthers, οι Young Lords, η ACT-UP και, τα τελευταία χρόνια, η Occupy Wall Street. Σήμερα έχουν στηθεί ομάδες και συλλογικότητες του ανταγωνιστικού κινήματος που αναπτύσσουν δράσεις αλληλοβοήθειας, όπως η Take Back the Bronx και η NYC Shut It Down, η οποία τρέχει το πρόγραμμα Feed Τhe People (FTP) και στην τωρινή κρίση. Αυτές οι δράσεις αλληλοβοήθειας τρέχουν παράλληλα με άλλες δράσεις αλληλεγγύης, ανακούφισης και στήριξης. Σήμερα, τα δίκτυα στη Νέα Υόρκη κινητοποιούνται σε παρεμβάσεις, με άμεσο στόχο να φέρουν σε επαφή τους οικονομικά ευάλωτους συμπολίτες μας με εθελοντές.
Η σημαντική εμπειρία από τον τυφώνα Sandy μάς δίνει τη δυνατότητα να εκτιμούμε τόσο τα ενδεχόμενα όσο και τα όρια μιας κρίσης. Η Occupy Sandy είναι μια υποδομή αυτο-οργανωμένης αλληλοβοήθειας στα θύματα του τυφώνα του 2012, που ανέπτυξε δράση σε όλο το εύρος της πόλης. Μετά τον τυφώνα Sandy πολλοί αριστεριστές δημοσιογράφοι ονόμασαν τη δράση της κομμουνιστική καταστροφή θεωρώντας την ως τη μόνη συλλογική απάντηση απέναντι στην πολιτική του καπιταλισμού των φυσικών καταστροφών.
Στην πράξη η Occupy Sandy λειτούργησε σε μεγάλο βαθμό ως συμπληρωματικός πάροχος υπηρεσιών στο κενό που άφηνε η αμέλεια του κράτους. Ωστόσο, δεν έφτασε ποτέ να γίνει μια μόνιμη υποδομή με πολιτικό χαρακτήρα, πολύ περισσότερο μια ομάδα κρούσης, που θα μπορούσε να εξαναγκάσει το κράτος σε παραχωρήσεις. Πάνω από όλα, η Occupy Sandy επέδειξε μια συλλογική ικανότητα να αντιμετωπίσει άμεσα την καταστροφή. Λειτούργησε σαν χωνευτήρι σχέσεων, δράσεων και κοινωνικών χώρων – συμπεριλαμβανομένης και της Woodbine.
Η κατανόηση της παρακαταθήκης και της ιστορικής συνέχειας της αλληλοβοήθειας είναι ζωτικής σημασίας για τη δράση μας στην τωρινή συνθήκη. Ωστόσο, κανείς από εμάς δεν έχει αντιμετωπίσει μέχρι σήμερα τη σουρεαλιστική κατάσταση της κοινωνικής αποστασιοποίησης. Τι σημαίνει οργάνωση στην πραγματική ζωή και ποιες είναι οι δικές μας προσδοκίες για ασφάλεια και υπευθυνότητα;
ΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΠΟΣΤΑΣΙΟΠΟΙΗΣΗΣ
Καθώς οι διαδικτυακές προσπάθειες αλληλοβοήθειας αναπτύσσονται, πρέπει να αντιμετωπίσουμε το θέμα της ζωντανής επαφής και της επανιδιοποίησης του αστικού χώρου μαζί με όλα τα δεοντολογικά, ιατρικά και υλικοτεχνικά διλήμματα που συντρέχουν. Αναγνωρίζοντας την αναγκαιότητα της κοινωνικής αποστασιοποίησης, πώς μπορούμε να εμποδίσουμε τα μέτρα απομόνωσης και καραντίνας που έχουν επιβληθεί από το κράτος να γίνουν εργαλεία πολιτικού παροπλισμού; Τι σημαίνει άραγε η κανονικοποίηση της καραντίνας ως αναγκαίας κατάστασης σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης; Και ποιες είναι οι απαντήσεις που περιμένουμε από το κράτος;
Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν έμπειροι και αξιόπιστοι συναγωνιστές ανάμεσά μας, επίσης υπάρχουν αδρανοποιημένες συλλογικότητες που θα πρέπει να επαναδραστηριοποιηθούν. Γνωρίζουμε ότι θα πρέπει να ανταλλάξουμε εμπειρίες και πρακτικές με ομάδες σε όλη τη χώρα. Υπάρχουν πολλοί εκεί έξω (στο σπίτι, στο διαδίκτυο) που θέλουν να βοηθήσουν, να συνεισφέρουν με δεξιότητες, γνώσεις και πόρους που ξεπερνούν κάθε προσδοκία μας. Θα υπάρξει ανάγκη να συνδράμουμε όχι μόνο τους φίλους μας, αλλά και τους γείτονές μας και τους συμπολίτες μας.
Κάποια στιγμή θα χρειαστεί να συναντηθούμε από κοντά. Το μοίρασμα της συλλογικής μας εμπειρίας απαιτεί να συναντηθούμε πρόσωπο με πρόσωπο, να ακούσουμε ο ένας τη φωνή του άλλου να αναπνεύσουμε έστω και για λίγο τον ίδιο αέρα. Ποιο είναι άραγε το φάσμα της επικινδυνότητας, ποιες θα είναι οι καλύτερες πρακτικές προστασίας και το πλαίσιο για τη φυσική αλληλεπίδραση;
Καθώς η κρίση του COVID-19 εντείνεται, οι ανάγκες του πληθυσμού θα αυξηθούν και οι πολιτικές συγκρούσεις θα ενταθούν. Πρέπει να δώσουμε προτεραιότητα στα μέλη της κοινότητας που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο: στους ηλικιωμένους, στα άτομα με αναπηρία, στις ευπαθείς ομάδες, στα άτομα που χρειάζονται τακτική βοήθεια και υποστήριξη, και στους άστεγους. Πολλές συλλογικότητες έχουν ήδη αρχίσει να πειραματίζονται, χρησιμοποιώντας βάσεις δεδομένων που συνδέουν ευπαθείς πολίτες με εθελοντικές ομάδες που διανέμουν τρόφιμα και προμήθειες.
Πρέπει επίσης να στηρίξουμε τους εργαζόμενους στον τομέα της περίθαλψης, που στις προσεχείς εβδομάδες θα αντιμετωπίσουν εξοντωτικά ωράρια και που αναμφίβολα έχουν τις δικές τους οικονομικές και οικογενειακές ανάγκες. Θα πρέπει να είμαστε σε συνεχή συνεννόηση για να αξιολογήσουμε και τις δικές μας ανάγκες και να οικοδομήσουμε μια κουλτούρα ειλικρινούς και ανοικτής επικοινωνίας μεταξύ μας με αίσθημα συλλογικής υπευθυνότητας. Δεν πρέπει να ντρεπόμαστε να ζητήσουμε βοήθεια ο ένας από τον άλλο.
Ωστόσο, παραμένουν πολλά ερωτήματα αναπάντητα. Για παράδειγμα, πώς θα οργανώσουμε την κατανομή των προμηθειών, τις δημόσιες συγκεντρώσεις, τις κινητοποιήσεις στους δρόμους. Ενώ πολλά παραμένουν αβέβαια, γνωρίζουμε ότι θα πρέπει να είμαστε αλληλέγγυοι και να μαθαίνουμε από τους εργαζόμενους στις βασικές υπηρεσίες: νοσηλευτές και γιατρούς, οδηγούς τρένων και λεωφορείων, εργαζόμενους σε παντοπωλεία και σούπερ μάρκετ, μάγειρες και διανομείς, εργαζόμενους στις υπηρεσίες καθαριότητας και άλλους.
Πρέπει να αναρωτηθούμε πώς τα κοινωνικά κινήματα θα έρθουν σε επαφή με χώρους και ιδρύματα όπως ξενοδοχεία, εστίες, σχολεία, εκκλησίες, μουσεία που έχουν κλείσει και εκκενωθεί. Πώς θα μπορέσουν αυτοί οι χώροι, να επαναλειτουργήσουν με διαφορετική χρήση ώστε να καλύψουν τις συλλογικές ανάγκες;
Τέλος είναι πιθανόν η επιβολή των κρατικών μέτρων καθολικής απαγόρευσης να συνοδεύεται από εντατικές μορφές αστυνόμευσης και παρουσία στρατού. Πώς μπορούμε θα διαχειριστούμε την επερχόμενη ανάγκη συλλογικής αυτοάμυνας; Καθώς αναλογιζόμαστε όλα αυτά τα σενάρια, γίνεται ξεκάθαρο πως η κρίση θα γεννήσει νέες στρατηγικές, τακτικές και μορφές πάλης που δεν είμαστε σε θέση ακόμη να προβλέψουμε.
Η ΕΞΟΥΣΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Εδώ στο Woodbine, ο προβληματισμός μας στρέφεται γύρω από τις άμεσες δράσεις μας, αναρωτιόμαστε αν, πώς και πότε να μετατρέψουμε το στέκι μας σε υποδομή φιλοξενίας στη διάρκεια της κρίσης, ίσως και μετά την τωρινή περίοδο απομόνωσης. Μια τέτοια προσπάθεια απαιτεί οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ μας για να είμαστε σε θέση να εκτιμήσουμε τον κίνδυνο που διατρέχουμε και εμείς και άλλοι καθώς και τις εκάστοτε δυνατότητές μας. Ζητάμε από όλους να σκεφτούν τα ερωτήματα που θέτει η παρούσα φάση.
Η γειτονιά μας έχει έρθει σε επαφή μαζί μας για να στήσουμε ένα κινηματικό παντοπωλείο που θα διανέμει τρόφιμα σύμφωνα με τις ανάγκες, που είναι ούτως ή άλλως αυξημένες με την απώλεια εισοδήματος που έχουμε υποστεί. Μας παραδόθηκε ένας κατάλογος με συγκεκριμένα τρόφιμα. Φίλοι μας έχουν αρχίσει να διανέμουν μάσκες και να παράγουν απολυμαντικά χεριών.
Ταυτόχρονα, ο Hungry Monk, μια τοπική ΜΚΟ, διανέμει δωρεάν φρέσκα προϊόντα έξω από την εκκλησία στο Ridgewood, Queens. Αυτή τη στιγμή προβληματιζόμαστε αν θα διατηρηθεί η Woodbine ως σημείο παραλαβής τροφίμων. Εξακολουθούν να υπάρχουν πολλά άλυτα ζητήματα, παραδείγματος χάριν τι θα συμβεί αν αρχίσουν να λειτουργούν διακεκομμένα οι τοπικές αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Προς το παρόν η οπτική μας είναι να εκτιμήσουμε τις επερχόμενες ανάγκες και να διαχειριστούμε τις προμήθειές μας ανάλογα.
Αλλά η οικοδόμηση αντιεξουσιαστικών υποδομών δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη εσωστρέφεια. Καθώς το εισόδημά μας γίνεται ολοένα και πιο αβέβαιο, και το κράτος παράλληλα επιχειρεί να διαχειριστεί το κόστος ζωής, σύντομα θα δούμε πολλαπλές κρατικές παρεμβάσεις. Πρέπει να επιστρατεύσουμε τις δυνάμεις μας και να ασκήσουμε πιέσεις προς εκλεγμένους στην τοπική αυτοδιοίκηση ή στη βουλή που τυχαίνει να γνωρίζουμε.
Παράλληλα σχεδιάζεται καμπάνια για τα ενοίκια που θα κάνει την πρώτη της δημόσια παρέμβαση την 1η Απριλίου. Προς το παρόν γίνεται συλλογή αιτημάτων μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:
- Δωρεάν υγειονομική περίθαλψη, έλεγχος και νοσηλεία για όλους.
- Δωρεάν κουπόνια τροφίμων και πληρωμένη αναρρωτική άδεια.
- Αόριστη αναστολή πληρωμών δανείων πρώτης κατοικίας, ενοικίων και χρεών προς τράπεζες.
- Αναστολή πληρωμών σε επιχειρήσεις κοινής ωφελείας (ηλεκτρικό, φυσικό αέριο, νερό, κινητά και διαδίκτυο).
- Ξενώνες έκτακτης ανάγκης σε ξενοδοχεία, εστίες και κενές κατοικίες για άστεγους.
Η ανάπτυξη υποδομών Αντιεξουσίας είναι μια παράλληλη διαδικασία δημιουργίας και διεκδίκησης.
Τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, θα πρέπει να ανακαλύψουμε όχι μόνο πώς να επιβιώσουμε στη συγκεκριμένη συγκυρία, αλλά και πώς να εξελιχθούμε σε μια δύναμη που θα εμποδίσει την αποκατάσταση της σημερινής, ετοιμόρροπης δημόσιας τάξης. Η αλληλοβοήθεια είναι μόνο η αρχή. Ο ορίζοντάς μας διευρύνεται στην οικοδόμηση αυτόνομων συλλογικοτήτων, που θα είναι ικανές να αντιπαρατεθούν στο οικονομικό και πολιτικό σύστημα που μας οδήγησε στην σημερινή κρίση.
Καθώς μπαίνει η Άνοιξη οι πολίτες, παντού σε κάθε σημείο, πρέπει να συγκεντρωθούν με μάσκες, γάντια και με απολυμαντικά στο χέρι να διεκδικήσουν μια ζωή Μαζί.
*Το Woodbine είναι κοινωνικός χώρος στη Νέα Υόρκη