Μετά από πολύμηνες προσπάθειες του Δήμου Λαγκαδά και των περιβαλλοντικών συλλόγων της περιοχής αλλά και στο πλαίσιο των νέων κατευθύνσεων του αρμόδιου Υπουργείου καθορίστηκε το χρονοδιάγραμμα για τη συμμόρφωση του Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Κεντρικής Μακεδονίας για την εκτέλεση των απαραίτητων έργων στο ΧΥΤΑ Μαυροράχης. Την ίδια ώρα αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατά του ΦΟΔΣΑ αποφάσισε να καταθέσει ο Δήμος Λαγκαδά διεκδικώντας τη σωστή λειτουργία του ΧΥΤΑ και την ελαχιστοποίηση της μόλυνσης που αποδεδειγμένα προκαλεί σήμερα.
Γράφει η Κατερίνα Μπακιρτζή
Μάλιστα με αφορμή τη ρύπανση που παρατηρήθηκε στο χείμαρρο Μπογδάνα στα μέσα Οκτωβρίου εξαιτίας λυμάτων που προέρχονται ανεπεξέργαστα από το ΧΥΤΑ Μαυροράχης, με επιστολή του προς τον αναπληρωτή Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο Δήμαρχος Λαγκαδά ζητά από τον κ. Τσιρώνη επείγουσα συνάντηση, επισημαίνοντας την κρισιμότητα της κατάστασης που εξελίσσεται ως ιδιαιτέρως ανησυχητική για την υγεία των κατοίκων της επαρχίας Λαγκαδά. Η νέα συνάντηση αναμένεται να γίνει μετά τις 2 Νοεμβρίου. Μετά τη νέα συνάντηση και σύμφωνα με τα νέα δεδομένα που θα προκύψουν, το Δημοτικό Συμβούλιο Λαγκαδά αναμένεται να αποφασίσει για τις επόμενες ενέργειες και τυχόν νέες κινητοποιήσεις.
Το χρονοδιάγραμμα και τα μέτρα
Στις 8 Σεπτεμβρίου η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας επέβαλε στον Φ.Ο.Δ.Σ.Α ένα σχέδιο συμμόρφωσης και υλοποίησης έργων μετά από σειρά ελέγχων και τη διαπίστωση παραβάσεων του ΧΥΤΑ Μαυροράχης. Ο Φ.Ο.Δ.Σ.Α θα ελέγχεται στο εξής για την τήρηση του χρονοδιαγράμματος και στο τέλος της εφαρμογής κάθε χρονοδιαγράμματος, θα υποβάλλεται δήλωση συμμόρφωσης.
Το πρώτο έργο αφορά τη διαχείριση των στραγγισμάτων τα οποία μολύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα καθώς όταν υπάρχουν έντονες βροχοπτώσεις εμφανίζονται φαινόμενα πλευροδιαρροής λόγω της μεγάλης ποσότητάς τους έναντι της δυναμικότητας των κατασκευών που ήδη υπάρχουν και δεν επαρκούν για την επεξεργασία τους.
Ειδικότερα θα προκηρυχθεί ανοιχτός διαγωνισμός για την προμήθεια μονάδας κόμπακτ αντίστροφης όσμωσης με χρονοδιάγραμμα υλοποίηση τους 14 μήνες και χρηματοδότηση από πόρους του ΦΟΔΣΑ. Πρόκειται για έργο με χρονοδιάγραμμα παράδοσης τους πρώτους μήνες του 2017.
Στο σχέδιο έχει μπει και η επέκταση της μονάδας επεξεργασίας στραγγισμάτων με προθεσμία ολοκλήρωσης του έργου το 2018. Έτσι παράλληλα με το πρώτο μέτρο θα ξεκινήσει η διαδικασία για την μελέτη και αφού ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία σε 10 μήνες και βρεθεί η χρηματοδότηση θα προκηρυχθεί ανοιχτός δημόσιος διεθνής διαγωνισμός για τον ανάδοχο που θα αναλάβει την κατασκευή. Υπολογίζεται πως συνολικά για την υλοποίηση του έργου θα χρειαστούν 32 μήνες. Πρόκειται για έργο για το οποίο να αναζητηθεί χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά προγράμματα.
Επιπλέον μέχρι τα μέσα του 2017 θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί και η κατασκευή στεγανής λιμνοδεξαμενής της λεκάνης ταφής χωρητικότητας 25.000 m3 για την αποθήκευση τυχόν πλεοναζόντων στραγγισμάτων, με χρηματοδότηση από πόρους του ΦΟΔΣΑ.
Το 2019 προβλέπει το χρονοδιάγραμμα πως θα ολοκληρωθεί το έργο που αφορά το βιοαέριο. Συγκεκριμένα ο ΦΟΔΣΑ θα προκηρύξει διαγωνισμό για την επιλογή αναδόχου για σύμβαση παραχώρησης υπηρεσιών για την ενεργειακή αξιοποίησή του. Όπως αναφέρεται στην απόφαση για την “παροχή υπηρεσιών συλλογής και εκμετάλλευσης βιοαερίου του ΧΥΤΑ Μαυροράχης για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και την τροφοδότηση του δικτύου διανομής ηλεκτρισμού με παραχώρηση του δικαιώματος εκμετάλλευσης”.
Λύση δίνεται και στο πρόβλημα που έχει προκύψει από την προέλευση των χωμάτων επικάλυψης, η οποία είναι από μη αδειοδοτημένους δανειοθαλάμους και δεν ελέγχεται για τη συμμόρφωση του με τις τεχνικές προδιαγραφές της ΚΥΑ με αποτέλεσμα προβλήματα λειτουργίας όπως η διαφυγή του βιοαερίου από την επιφάνεια των απορριμμάτων μέσα από την χωμάτινη επικάλυψη.
Σύμφωνα με τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους του έργου τα απορρίμματα πρέπει να καλύπτονται καθημερινά με χωμάτινο κάλυμμα και για αυτό ο ΦΟΔΣΑ προτίθεται να εξαγοράσει μετά από γεωλογική αναγνώριση εκτάσεις με κατάλληλης ποιότητας χώματα.
Δ. Λαγκαδά: Το ιστορικό των ενεργειών και των ελέγχων
Το ιστορικό των ενεργειών παρουσιάζει με ανακοίνωσή του ο Δήμος Λαγκαδά υπογραμμίζοντας πως τόσο η Αντιδημαρχία Περιβάλλοντος του Δήμου Λαγκαδά μαζί με την Επιτροπή Κοινωνικού Ελέγχου του ΧΥΤΑ Μαυροράχης και τη βοήθεια των περιβαλλοντικών συλλόγων της περιοχής, συνεχίζει τους εντατικούς ελέγχους και προχωρά σε καταγγελίες στα αρμόδια όργανα για τις όποιες περιβαλλοντικές παραβάσεις διαπιστώνονται.
Ειδικότερα στις 10 Σεπτεμβρίου 2014, η Αντιδημαρχία Καθαριότητας και Περιβάλλοντος εισηγήθηκε στην οικονομική επιτροπή την ανάθεση πληρεξουσιότητας σε δικηγόρο για τη παροχή νομικής συμβουλής για την άσκηση ή μη, ενδίκων μέσων ως προς την τροποποίηση των περιβαλλοντικών όρων του έργου “Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων στην Μαυροράχη”.
Στην συνέχεια, μέσω του Γραφείου Περιβάλλοντος προχώρησε στην σύνταξη Τεχνικής Έκθεσης Ενστάσεων ως προς την προτεινόμενη τροποποίηση των περιβαλλοντικών όρων του έργου “Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων στην Μαυροράχη”, την οποία και έστειλε στο Υ.ΠΕ.ΚΑ. με το υπ’αριθμ. 48544/5-11-2014 έγγραφο, εκφράζοντας την αντίθεση του Δήμου Λαγκαδά ως προς την προτεινόμενη τροποποίηση, μέσα από τεχνικές παρατηρήσεις αλλά και στοιχεία που προέκυψαν από τις συνεχείς αυτοψίες που πραγματοποιήθηκαν εντός του Χ.Υ.Τ.Α. Μαυροράχης.
Στις 25 Νοεμβρίου 2014 κατατέθηκε εκ νέου στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, συμπληρωματική Έκθεση Ενστάσεων ως προς την αναφερόμενη τροποποίηση περιβαλλοντικών όρων.
Στις 17 Νοεμβρίου 2014 η Αντιδημαρχία Περιβάλλοντος με κλιμάκιο της Επιτροπής Κοινωνικού Ελέγχου επισκέφτηκε τον χώρο του ΧΥΤΑ Μαυροράχης. Η επίσκεψη περιορίστηκε εντός του Διοικητηρίου του ΧΥΤΑ, καθώς δεν επιτράπηκε η είσοδος στον υπόλοιπο χώρο. Αυτό που διαπιστώθηκε ήταν η έντονη δυσοσμία λόγω μη λειτουργίας της καύσης του βιοαερίου. Κατόπιν τούτου, την ίδια ημέρα ζητήθηκε από την Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού να προχωρήσει άμεσα σε έλεγχο – αυτοψία στον χώρο του ΧΥΤΑ, ώστε να διαπιστωθεί ο τρόπος λειτουργίας τόσο στο τμήμα της απόθεσης των απορριμμάτων εντός των κυψελών, όσο και η λειτουργία του βιολογικού καθαρισμού και της διαχείρισης του παραγομένου βιοαερίου.
Στις 14 Ιανουαρίου 2015 και αφού προηγήθηκε νέα αυτοψία στον χώρο του ΧΥΤΑ, κατατέθηκε μηνυτήρια αγωγή ως προς την απόθεση των απορριμμάτων εντός της κυψέλης 3 στα πρανή των τοιχωμάτων και όχι στο αυτοτελές τμήμα του έργου με το χαρακτηρισμό «πυθμένας 3ης κυψέλης».
Ταυτόχρονα με το υπ’ αριθμ. 1364/15-1-2015 έγγραφο, ζητήθηκε από την Δ/νση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού να προβεί άμεσα στις απαραίτητες ενέργειες.
Στις 19 Φεβρουαρίου 2015, κατά τη διάρκεια έκτακτης συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου Λαγκαδά και ενώ είχε προηγηθεί προειδοποιητικός αποκλεισμός του ΧΥΤΑ Μαυροράχης το πρωί της ίδιας ημέρας, ο αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Τσιρώνης με τηλεφωνική τοποθέτησή του, δεσμεύτηκε για την επίσπευση των διαδικασιών επιδιόρθωσης της κυψέλης 3 και των συνοδευτικών έργων που έπρεπε ήδη να λειτουργούν εντός του χώρου του ΧΥΤΑ. Τη συλλογή βιοαερίου και την επεξεργασία στραγγισμάτων μέσω βιολογικού καθαρισμού.
Ακολούθησαν κατ΄ιδίαν συναντήσεις και συσκέψεις στην Αθήνα με τον αναπληρωτή Υπουργό για το ίδιο θέμα, ενώ τον Μάρτιο του 2015 ακολούθησε αυτοψία του ίδιου του κ. Τσιρώνη στον χώρο του ΧΥΤΑ.
Τον Ιούλιο του 2015 και έπειτα από αυτοψία του Αντιδημάρχου Περιβάλλοντος, στον ποταμό Μπογδάνα διαπιστώθηκε μαζική θανή μεγάλου αριθμού ψαριών, τα οποία ανήκαν σε τουλάχιστον 7 διαφορετικά είδη.
Στις 12 Οκτωβρίου 2015 το Γραφείο Περιβάλλοντος του Δήμου Λαγκαδά διαπίστωσε σε δύο σημεία του ρέματος Μπογδάνα την παρουσία έντονου αφρού, σκούρου χρώματος και έντονης δυσοσμίας στα νερά του χειμάρρου. Την ίδια ημέρα στάλθηκε στις υπηρεσίες της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και της Διεύθυνσης Δημόσια Υγείας, έγγραφο αίτημα να προβούν σε αυτοψία και όλες τις απαραίτητες ενέργειες. Το ίδιο αίτημα στάλθηκε εκ νέου στις 16 Οκτωβρίου από τον Αντιδήμαρχο Περιβάλλοντος υπογραμμίζοντας την άμεση ανάγκη διενέργειας ελέγχου, λόγω της συνεχιζόμενης ρύπανσης.