H Λιβανέζα Ναντίν Λαμπάκι δημιουργεί μία εξαιρετικά σκληρή ταινία, η οποία έφτασε στην τελική πεντάδα του ξενόγλωσσου OSCAR, όπως και το περσινό Insult του Ζιαντ Ντουείρι, που κι αυτό συμμετείχε στην τελική ευθεία, με νικητή το ” Μία Φανταστική Γυναίκα ” του Σεμπαστιάν Λέλιο. Δικαστήριο … ” Θέλω να κάνω μήνυση στους γονείς μου, γιατί με έφεραν στη ζωή … “. Το αλληγορικό ” Καπερναούμ ” ψάχνει ένα θαύμα σαν αυτό που έκανε ο Χριστός με τον παράλυτο στην ίδια γεωγραφική περιοχή. Κανείς δε γνωρίζει όμως, αν τελικά θα γίνει.
Γράφει ο Μίλτος Τόσκας
Βηρυτός μία πόλη στα όρια ή μάλλον πέρα απ’ αυτά. Οι διαδοχικές πανοραμικές λήψεις το επιβεβαιώνουν. Μία τριτοκοσμική κοινωνία που τα παιδιά μεγαλώνουν σε συνθήκες εξαθλίωσης. Δουλεύουν σχεδόν με το που θα αρχίσουν να περπατούν και τα περισσότερα δεν πάνε στο σχολείο, διότι η μόρφωση θεωρείται πολυτέλεια. Ο περίπου 12χρονος, Ζεν είναι αποφασισμένος να επαναστατήσει και να δραπετεύσει από την επίγεια κόλαση. Κάποιες στιγμές κοιτάει τις ακτίνες του ηλίου με ένα αχανές βλέμμα σαν να αναζητάει μέσα από τις χαραμάδες την ελπίδα.
Μία δεκάχρονη οδύσσεια σε δύο περίπου κινηματογραφικές ώρες. Ένα ατελείωτο, πολυεπίπεδο δράμα των κατατρεγμένων της ζωής. Τριγμοί και πλήρης αποσάθρωση του θεσμού και των δεσμών της οικογένειας. ” Τα λόγια σου είναι μαχαιριά στην καρδιά μου, δε θέλω να ξαναδώ ποτέ τα μούτρα σου “. Αυτό το σπίτι είναι κατάρα. Πήγαινε να μείνεις στον δρόμο έχει πολύ χώρο. Απελπισία. Αναρωτιέσαι, είναι δυνατόν; Κι όμως αυτές είναι δυστυχώς καθημερινές ιστορίες …
Δεν μπορείς να ξεχωρίσεις ποια είναι πιο τραγική φυσιογνωμία. Τα παιδία, η αφρικανίδα μητέρα, ο πατέρας, που ξεσπάει και φωνάζει πως αν είχε την επιλογή και τη δυνατότητα θα ήταν ο καλύτερος άνθρωπος; H καρδιά του θεατή ραγίζει, το σώμα μουδιάσει, το στομάχι σφίγγεται. Όσο δυνατός κι αν είσαι το φιλμ είναι σοκαριστικό. Η μία εξέλιξη, αλυσιδωτά φέρνει άλλη που συνδέεται άμεσα με την προηγούμενη και βυθίζεσαι ολοένα και περισσότερο στο αδιέξοδο, γίνεσαι κομμάτι του προβλήματος και αναζητάς υποσυνείδητα λύση.
Αλλεπάλληλα μηνύματα για την ματαιότητα του κόσμου και την μοίρα αυτών των ανθρώπων. Εκφράσεις που λιώνουν και το πιο δυνατό σίδερο. “Παράσιτα είμαστε φίλε, ή δέχεσαι τη ζωή χωρίς χαρτιά ή πηδάς από το παράθυρο”. Τα πάντα αγοράζονται, τα πάντα μέρος συμφωνιών. Δεν υπάρχει ηθική, ηλικία, φύλο. Ο νεαρός που τείνει να αλλάξει την πορεία της ιστορίας, μου θυμίζει την αντίστοιχη των “Ατίθασων ” της Ντενίζ Γκάμζε Εργκιουβέν. Η ζωή είναι κόλαση, είναι π@@@α η ζωή. “Περίμενα να γίνω καλός άνθρωπος, αλλά ο Θεός δεν το θέλει αυτό, θέλει να είμαστε χαλάκι να μας πατάνε”.
Πολλές φορές από μικρό κι από τρελό μαθαίνεις την αλήθεια. Κι εδώ έρχεται ο Ζεν να μας θυμίζει πράγματα στοιχειώδη. Πού είναι άραγε ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών κι οι αντίστοιχοι για τα ανθρώπινα δικαιώματα; Η αποσιώπηση είναι μεγαλύτερο έγκλημα κι από τις αποτρόπαιες αυτές πράξεις. Ένα χάος με ντοκιμαντερίστικα στοιχεία, που δίνει ακόμα μεγαλύτερη αμεσότητα, παραστατικότητα και ζωντάνια. Και στο βάθος ένα ευρωπαϊκό όνειρο, που όπως καλά ξέρετε τα δεδομένα δεν είναι πάντα όπως τα ονειρεύονται οι πρωταγωνιστές …