Αυτή την εργατική Πρωτομαγιά ανατρέξαμε σε μία βαθιά πολιτική ταινία του Κεν Λόουτς. “Ψωμί και Τριαντάφυλλα” (2000) σε σενάριο του Πωλ Λάβερτι. O σπουδαίος Άγγλος σκηνοθέτης μας μιλάει για τις εργασιακές σχέσεις και τον αντίκτυπο που έχουν στους δεσμούς της οικογένειας. Από το 1994 στις Ηνωμένες Πολιτείες υπάρχει το φαινόμενο της 16ωρης(!) εργασίας. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρίσκονται Λατινο- και Αφροαμερικανοί πολίτες. Η ένταση της πρώτης σκηνής χαρακτηριστική των κινδύνων και του ονείρου της μετανάστευσης για ένα καλύτερο αύριο στην πλουσιότερη χώρα του κόσμου.
Γράφει ο Μίλτος Τόσκας
Τα συνδικάτα έχουν αποδυναμωθεί, οι απεργίες εκλείπουν. Η εργοδοτική αυθαιρεσία χτυπάει κόκκινο, ωστόσο οι άνθρωποι είναι αδύναμοι να αντιδράσουν. Όχι μόνο ελλοχεύει ο κίνδυνος της εκμετάλλευσης, αλλά αυτή καταδεικνύεται με τον πιο εμφατικό τρόπο σε κάθε έκφανση της καθημερινότητας. Μπορεί οι μεγάλες επιχειρήσεις να βγάζουν τεράστια κέρδη από την προσπάθειά τους, αρνούνται όμως να τους εξασφαλίσουν έναν στοιχειώδη, αξιοπρεπή μισθό και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Ξαφνικά στο προσκήνιο έρχεται ένας νεαρός ακτιβιστής και προσπαθεί να οργανώσει το σώμα των καθαριστών. Δύσκολο εγχείρημα!
Επενδύει στο συναίσθημα. “Εμείς … Δικαιοσύνη”. Κάνει μία μίνι ιστορική αναδρομή. Μιλάει για το 1979, φτάνει στο παρόν του φιλμ (1999). Πόσο επίκαιρα μοιάζουν τα λόγια του είκοσι χρόνια μετά, στην εποχή της Amazon, του Facebook και των άλλων κολοσσών; Οι εργαζόμενοι είναι πολύ επιφυλακτικοί. Μοναδικό ζητούμενο αποτελεί η επιβίωση. Από την άλλη ένα αδίστακτο πρόσωπο. “Καιρός να πάρουμε νεαρές κοπέλες, να διώξουμε τις γριές. Απολύεσαι βρες άλλη δουλειά”. Καμία συμπόνια, καμία ηθική, κανένας σεβασμός. Κι όλα αυτά από κάποιον που διαβάζει τι λέξη πειθαναγκασμός, σαν πιθηκισμός. Κάμερες παντού, τρομοκρατία, παρακολούθηση κάθε κίνησης, που μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε αφορμή για βίαιη έξοδο.
Μέσα σε αυτό το κλίμα απαξίωσης της ανθρώπινης υπόστασης, κάποιοι νέοι αποφασίζουν να αντέξουν λίγο ακόμα τις κακουχίες, ώστε να βρουν τα απαιτούμενα χρήματα για να σπουδάσουν. Το Πανεπιστήμιο, η μόρφωση αποτελούν όνειρα κι αυτό δίνει αχτίδα ελπίδας. Όσοι δεν έχουν τη δυνατότητα … στον αγώνα “απονομής χρυσής γαλοπούλας” στα αφεντικά. Venceremos! Αξιώσεις για ένα δίκαιο κοινωνικό συμβόλαιο που θα προασπίζει θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Μία μάχη με δυσμενείς συνέπειες, συνεχείς ματαιώσεις και διάβρωση των ανθρώπινων σχέσεων. Τι γίνεται όμως όταν έρχεται η ώρα των συμβιβασμών;
Σε παγκόσμιο επίπεδο οι μεγάλοι, είτε είναι επιχειρήσεις, είτε πολιτικά πρόσωπα προσπαθούν να επιβάλλουν τον έλεγχο με κάθε τρόπο. Η μάστιγα της “ελεύθερης αγοράς” όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα έχει συρρικνώσει σημαντικά τη δύναμη των εργατών-πολιτών. Μη ξεχνάτε πως βιώνουμε την εποχή της επανάστασης της τεχνητής νοημοσύνης. Οι εξελίξεις προκαλούν ΦΟΒΟ και ΔΕΟΣ. Μένει μία αξιοπρέπεια, μένει ένα σύνθημα, “Justice for Janitors”. “Θα νικήσετε, όταν πάψετε να ικετεύετε και οργανωθείτε συλλογικά”. Θυσίες με το σώμα μας και τη ψυχή μας με ανυπολόγιστο κόστος.
Πρωτομαγιά 1886 στο Σικάγο … Ο αγώνας δεν τελειώνει ποτέ. Κόβουμε ένα κόκκινο τριαντάφυλλο. Με το σχήμα το κύκλου ολοκληρώνεται μία ταινία γροθιά στο στομάχι. Με σαφή επίκαιρο κι οικουμενικό χαρακτήρα. Ο Λόουτς έχει κάνει και πάλι το θαύμα του. Ένας απλός στρατιώτης, που το έργο του είναι στην υπηρεσία των αδυνάτων ολόκληρου του κόσμου. Κραυγάζει. Το έκανε από την πρώτη ημέρα και θα το κάνει μέχρι να κλείσει τα μάτια του για μία ΔΙΚΑΙΑ κοινωνία κι εμείς πιστοί σε αυτές τις αξίες και ιδανικά θα είμαστε παντοτινοί κοινωνοί των έργων του.