Οι περισσότερες «κατακτήσεις» των γυναικών στην πραγματική ζωή είναι μάλλον θεωρητικές, και το γυναικείο και φεμινιστικό κίνημα αγωνίζονται για να περάσουν στην πράξη.
Στο επίπεδο του δήμου, «δείκτες» που δείχνουν την ανισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών θα μπορούσαν να είναι το ποσοστό βρεφονηπιακών και παιδικών σταθμών, η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, το ποσοστό ανεργίας των γυναικών, το ποσοστό κατανομής των εισοδημάτων, ο αριθμός αντρών και γυναικών εργαζομένων στις διάφορες Υπηρεσίες του Δήμου, το ποσοστό των γυναικών στο Δημοτικό Συμβούλιο, οι υποστηρικτικές δομές για την ενίσχυση και εξυπηρέτηση των γυναικών.
Κανένας δεν μπορεί να αρνηθεί ότι ο Δήμος αποτελεί τη βαθμίδα διακυβέρνησης που βρίσκεται εγγύτερα στον πολίτη και στην πολίτισσα και ως εκ τούτου αποτελεί το καταλληλότερο δυνατό πεδίο για την καταπολέμηση της διαιώνισης και της αναπαραγωγής ανισοτήτων, και την προώθηση μίας πραγματικά δημοκρατικής κοινωνίας. Επίσης, είναι γενικά διαπιστωμένο οτι οι γυναίκες (όλων των ηλικιών) συχνά εμπλέκονται και αναλαμβάνουν δράσεις στα τοπικά πράγματα. Στη γειτονιά, στις σχολικές επιτροπές, στους συλλόγους γονέων, σε λαογραφικούς και πολιτιστικούς συλλόγους στα ΚΑΠΗ, ΚΔΑΠ, στους παιδικούς σταθμούς. Κάνουν δική τους υπόθεση τα «μικρά» ζητήματα της καθημερινότητας, που όμως είναι πολύ σημαντικά για την ανθρώπινη διαβίωση στην πόλη ή στο χωριό. Όλα αυτά αναδεικνύουν την ανάγκη να συστηματοποιηθούν οι παρεμβάσεις υπέρ των γυναικών και να ενσωματωθεί η διάσταση του φύλου σε όλες τις πολιτικές του Δήμου, με τη δημιουργία υπηρεσιακών μονάδων για την ισότητα των φύλων στους οργανισμούς των Δήμων, που θα καλύπτουν τη βιωσιμότητα των πολιτικών και την παροχή συναφών υπηρεσιών. Γιατί είναι απαραίτητη αυτή η πολιτική; Γιατί: οι γυναίκες και οι άνδρες κινούνται με διαφορετικό τρόπο στην πόλη, έχουν διαφορετικές ανάγκες, έχουν διαφορετική πρόσβαση σε πόρους, στην εργασία, στην εξουσία.
Έχει ενδιαφέρον για παράδειγμα να δούμε πώς εντάσσεται η ισότητα στα οικονομικά του δήμου, δηλαδή στον προϋπολογισμό του, στην δημοσιονομική πολιτική κλπ. Δεν θα έπρεπε, για παράδειγμα,να γνωρίζουμε πώς ωφελούνται οι γυναίκες από τις δαπάνες του Δήμου;
Από το φθινόπωρο του 2011, 126 Δήμοι υπέγραψαν τότε την Ευρωπαϊκή Χάρτα για την Ισότητα των Φύλων στις τοπικές Κοινωνίες και ανέλαβαν δημόσια δέσμευση για την ανάπτυξη και εφαρμογή σχεδίου δράσης για την ένταξη της ισότητας στις πολιτικές του Δήμου τους.
Πόσες δημοτικές αρχές των Δήμων συμπεριλαμβανομένου του Δήμου Θεσσαλονίκης, που υπέγραψαν (τουλάχιστον) την Χάρτα Ισότητας των φύλων στις Τοπικές Κοινωνίες, έδειξαν στην πράξη τη βούλησή τους για επιδίωξη ίσων ευκαιριών, κατάρτισαν Σχέδιο Δράσης για την ένταξη της Ισότητας των Φύλων και στη συνέχεια το εφάρμοσαν;
Η ΓΓΙΦ είχε σχεδιάσει συγκεκριμένες δράσεις επιδιώκοντας την υποστήριξη των Δήμων και των Περιφερειών στο πλαίσιο του «Εθνικού Προγράμματος για την ουσιαστική Ισότητα των Φύλων 2010-13», χρηματοδοτούμενων από ευρωπαϊκά κονδύλια, όπως δημιουργία δομών, προγράμματα επιμόρφωσης, κλπ. Τι έχει πραγματοποιηθεί μέχρι τώρα; Γνωρίζουμε όμως, και από άλλες περιπτώσεις, ότι το μοντέλο των πολιτικών που υλοποιούνται από τη δημιουργία δομών επιχορηγούμενων κυρίως από ευρωπαϊκά προγράμματα έχει δείξει ότι από τη στιγμή που οι πολιτικές αυτές δεν αφομοιώνονται από τη διοικητική λειτουργία των Δήμων και δεν εντάσσονται στις υπηρεσιακές του μονάδες ατροφούν και δεν είναι βιώσιμες μετά τη λήξη των προγραμμάτων. Μήπως έτσι έχει γίνει;
Ο Δήμος μπορεί και πρέπει, να αναλαμβάνει συγκεκριμένες δράσεις αξιοποιώντας τις αρμοδιότητές του και σε συνεργασία με τοπικούς φορείς και γυναικείες οργανώσεις, ώστε να πραγματοποιεί μια διακυβέρνηση περισσότερο δημοκρατική για τα δύο φύλα. Με άλλα λόγια για κάθε πολιτική του να τίθεται το ερώτημα ποιές είναι οι επιπτώσεις της στο τοπικό επίπεδο σε κάθε φύλο ξεχωριστά.
Για να γίνει αυτό, είναι απαραίτητη η σύσταση των υπηρεσιακών μονάδων άσκησης κοινωνικής πολιτικής και πολιτικών ισότητας των φύλων που έχουν συγκροτηθεί στους δήμους της χώρας με το άρθρο 97 του Ν. 3852/2010), τις Δημοτικές Επιτροπές Ισότητας που έχουν συγκροτηθεί στους δήμους της χώρας με το άρθρο 70 του Ν. 3852/2010) και το Γραφείο Ισότητας της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ).
Διαβάζουμε, επίσης, στο isotita.gr, ότι σύμφωνα με το άρθρο 282 του ν.3852/2010 προβλέπεται η δημιουργία «Αυτοτελών Γραφείων Ισότητας» με συγκεκριμένες αρμοδιότητες και προσωπικό με τουλάχιστον δύο υπαλλήλους στους Δήμους και τις Περιφέρειες αντίστοιχα, και που μπορούν σε συνεργασία με τοπικούς φορείς να συνδυαμορφώσουν ένα Τοπικό Σχέδιο Δράσης για την προώθηση της ισότητας, ανάλογα με τις ανάγκες που εντοπίζονται.
Η Δημοτική Επιτροπή Ισότητας έχει διττό ρόλο: αφενός συμβουλευτικό, προς όλους/ες τους/τις κατοίκους του Δήμου, με έμφαση στις γυναίκες, και αφετέρου συντονιστικό προς το εσωτερικό του Δήμου για την ένταξη της διάστασης του φύλου στις τοπικές πολιτικές του. Σύμφωνα με τις αρμοδιότητες της Υπηρεσιακής Μονάδας Πολιτικών Ισότητας των Φύλων, αυτή μπορεί να σχεδιάζει, εισηγείται και μεριμνά για: τη λήψη μέτρων για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και των παιδιών, την ανάπτυξη δράσεων για την καταπολέμηση των κοινωνικών στερεοτύπων με βάση το φύλο , την ανάπτυξη ειδικών προγραμμάτων για κοινωνικά ευπαθείς ομάδες και ιδιαίτερα των γυναικών που υφίστανται πολλαπλές διακρίσεις, την ανάπτυξη δράσεων για την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην απασχόληση, την αντιμετώπιση της ανεργίας, τη λήψη μέτρων για την εναρμόνιση επαγγελματικών και οικογενειακών υποχρεώσεων, την ανάπτυξη δράσεων για την κοινωνική και πολιτική συμμετοχή των γυναικών και την προώθησή τους στα κέντρα λήψης αποφάσεων.
Πόσοι Δήμοι έχουν προχωρήσει την λειτουργία αυτής της επιτροπής ουσιαστικά και δεν την άφησαν μόνο να υπάρχει τυπικά στα χαρτιά « όπως ορίζει ο νόμος»;
Επίσης, όταν μιλάμε για ισότητα είναι απαραίτητο να μιλάμε όχι μόνο για ισότητα ευκαιριών, αλλά και για ισότητα αποτελεσμάτων. Εκείνο, που πρέπει το γυναικείο κίνημα να κάνει, είναι να σηκώσει την κουρτίνα που διαχωρίζει την πραγματικότητα από την συμβολική της αποτύπωση σε γενικές έννοιες περί ισότητας και «φερέλπιδα» προγράμματα. Να προσπαθήσει να εξηγήσει γιατί ενώ η νομική ισότητα των δυο φύλων είναι κατοχυρωμένη, εξακολουθεί να συνυπάρχει, με την κοινωνική υποτέλεια, την περιθωριοποίηση και εκμετάλλευση των γυναικών.
*Η Ευδοξία Πάτκου, υποψήφια Δημοτική Σύμβουλος για το Δήμο Θεσσαλονίκης με το αριστερό ριζοσπαστικό σχήμα «Πόλη Ανάποδα»