Στρατιώτες περιπολούν στους δρόμους με το δάχτυλο στη σκανδάλη. Ο στρατός φρουρεί ένα εκθεσιακό κέντρο, που έχει μετατραπεί σε νοσοκομείο, γεμάτο με σειρές από μεταλλικά κρεβάτια για όσους έχουν προσβληθεί από τον κορονοϊό. Ο Πρόεδρος της Σερβίας προειδοποιεί τους κατοίκους ότι τα νεκροταφεία του Βελιγραδίου δεν θα χωρέσουν τους νεκρούς αν δεν συμμορφωθούν με τα μέτρα αποκλεισμού.
του Dusan Stojanovic, Βελιγράδι, 31 Μαρτίου, Πηγή: Associated Press
Από τις 15 Μαρτίου που ο πρόεδρος Aleksandar Vucic κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης χωρίς χρονικό περιορισμό, η Βουλή έχει παραγκωνιστεί, έχουν κλείσει τα σύνορα, έχει επιβληθεί 12ωρη απαγόρευση κυκλοφορίας από την αστυνομία και έχει απαγορευτεί η έξοδος από τα σπίτια σε ανθρώπους άνω των 65 ετών – από τα σκληρότερα μέτρα σε όλη την Ευρώπη για την καταπολέμηση της πανδημίας του Covid-19.
Ο Σέρβος ηγέτης, που κάνει καθημερινά δραματικά διαγγέλματα με νέες διατάξεις, έχει αναλάβει πλήρως την εξουσία, προκαλώντας την κατακραυγή των αντιπάλων του, οι οποίοι τον κατηγορούν ότι έχει πάρει τον έλεγχο του κράτους με αντισυνταγματικό τρόπο.
Ο Rodoljub Sabic, πρώην κρατικός επίτροπος προστασίας προσωπικών δεδομένων, αναφέρει πως ο Vucic, ανακηρύσσοντας κατάσταση έκτακτης ανάγκης, έχει αναλάβει «πλήρη υπεροχή» στη λήψη αποφάσεων κατά τη διάρκεια της κρίσης, αν και ο συνταγματικός του ρόλος είναι απλά διαδικαστικός.
«Εκδίδει διατάγματα τα οποία γίνονται αυτομάτως αποδεκτά από την κυβέρνηση», είπε ο Sabic. «Δεν υπάρχουν έλεγχοι και ισορροπίες».
Στην πρώην κομμουνιστική ανατολική Ευρώπη και αλλού, λαϊκιστές ηγέτες εισάγουν σκληρά μέτρα συμπεριλαμβανομένων της ανεξέλεγκτης παρακολούθησης των κινητών τηλεφώνων και μεγάλες ποινές φυλάκισης όσων παραβαίνουν τα μέτρα αποκλεισμού.
Η επικεφαλής ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Οργανισμού Ασφάλειας και Συνεργασίας στη Ευρώπη (ΟΑΣΕ) δήλωσε ότι, ενώ κατανοεί την ανάγκη άμεσης δράσης για την προστασία του πληθυσμού από τον Covid-19, οι πρόσφατα ανακοινωμένες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης πρέπει να έχουν χρονικό όριο και κοινοβουλευτική επίβλεψη.
«Μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης. οπουδήποτε ανακηρύσσεται και για οποιονδήποτε λόγο, πρέπει να τηρεί την αρχή της αναλογικότητας ως προς τον στόχο της και να μένει ενεργή μόνο για το απολύτως αναγκαίο χρονικό διάστημα», είπε η επικεφαλής ανθρωπίνων δικαιωμάτωντου ΟΑΣΕ, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir.
Σε καιρούς εθνικής κρίσης, οι χώρες κάνουν βήματα που οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θεωρούν περιορισμούς των ατομικών ελευθεριών, όπως η αυξημένη παρακολούθηση, απαγόρευση κυκλοφορίας και περιορισμός των μετακινήσεων ή περιορισμός της ελευθερίας της έκφρασης. Η Κίνα επέβαλε αποκλεισμό σε ολόκληρες πόλεις αυτή τη χρονιά για να περιορίσει την εξάπλωση του ιού και η Ινδία έκανε το ίδιο σε ολόκληρη τη χώρα.
Ο Massimo Morati, ερευνητής της Διεθνούς Αμνηστίας, δήλωσε πως οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης επιτρέπονται πάντα σύμφωνα με τη διεθνή νομοθεσία για τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλα προείδοποίησε για τον κίνδυνο να γίνουν αυτά τα μέτρα μια «νέα κανονικότητα».
«Αυτές οι καταστάσεις διαρκούν μόνο όσο υπάρχει ο κίνδυνος», δήλωσε στο The Associated Press.
Στην Ουγγαρία, μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Βουλή πέρασε τη Δευτέρα ένα νόμο που δίνει στην κυβέρνηση του πρωθυπουργού Viktor Orbán το δικαίωμα να διοικεί με διατάγματα για οσο καιρό διαρκέσει η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που ανακηρύχθηκε στις 11 Μαρτίου.
Ο νόμος, επίσης, ορίζει ποινές φυλάκισης έως και πέντε χρόνια για όσους βρεθούν ένοχοι διασποράς ψευδών ειδήσεων σχετικών με την πανδημία και έως οχτώ χρόνια για όσους παρεμποδίσουν τις προσπάθειες περιορισμού της εξάπλωσης του κορονοϊού, όπως η απαγόρευση κυκλοφορίας ή η καραντίνα.
Ομάδες υπεράσπισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αξιωματούχοι αναφέρουν ότι ο νόμος δημιουργεί τη δυνατότητα για μια αέναη κατάσταση έκτακτης ανάγκης και δίνει στον Orbán και την κυβέρνησή του «λευκή επιταγή» ως προς τον περιορισμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας του Τύπου.
«Ο Orbán αποδομεί την δημοκρατία μπροστά στα μάτια μας», δήλωσε η Tanja Fajon, ευρωβουλεύτρια. «Είναι ντροπή για την Ευρώπη, τις θεμελιώδεις αξίες της και τη δημοκρατία. O Orbán καταχράστηκε τον κορονοϊό σαν μια δικαιολογία για να σκοτώσει τη δημοκρατία και την ελευθερία έκφρασης των ΜΜΕ».
«Δεν είναι αυτος ο τρόπος να αντιμετωπίσουμε την πραγματική κρίση που έχει δημιουργηθεί από την πανδημία του Covid-19», είπε ο David Vig, διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας Ουγγαρίας.
Η υπουργός Δικαιοσύνης της Ουγγαρίας δήλωσε πως η κριτική προς την πολιτική της κυβέρνησης ήταν «πολιτικές επιθέσεις βασισμένες στη λανθασμένη κατανόηση ή διεθνή διαστρέβλωση» των περιεχομένων της.
Και άλλες κυβερνήσεις έχουν υιοθετήσει ακραία μέτρα.
Στο Ισραήλ, η υπηρεσιακή κυβέρνηση του Benjamin Netanyahu πέρασε μια σειρά έκτακτων μέτρων στην προσπάθεια να εξουδετερώσει την εξάπλωση του νέου ιού. Αυτά περιλαμβάνουν την άνευ προηγουμένου ηλεκτρονική παρακολούθηση Ισραηλινών πολιτών και την επιβράδυνση των δικαστικών διαδικασιών. Το τελευταίο μέτρο μάλιστα οδήγησε στην αναβολή την δίκης του Netanyahu για την κατηγορία της διαφθοράς.
Στη Ρωσία, οι αρχές έχουν αυξήσει την πίεση στα μέσα ενημέρωσης και τους χρήστες μέσων κοινωνικής δικτύωσης για να ελέγξουν την «αφήγηση» για την αυξανόμενη έκρηξη του κορονοϊού στη χώρα. Η Μόσχα προχώρησε σε περιοριστικά μέτρα τη Δευτέρα και, σύντομα, πολλλές περιοχές ακολούθησαν.
Υπό το πρόσχημα της απομάκρυνσης «ψευδών ειδήσεων» σχετιζόμενων με τον κορονοϊό, οι αστυνομικές αρχές ασκούν πιέσεις σε ανθρώπους που μοιράζονται τις απόψεις τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε μέσα ενημέρωσης που κάνουν κριτική στην αντίδραση της κυβέρνησης στην επιδημία.
Στην Πολωνία, οι άνθρωποι ανησυχούν για μια νέα εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα που εξέδωσε η κυβέρνηση για τα άτομα σε κατ’ οίκον καραντίνα. Η Panoptykon Foundation, οργάνωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα που αντιτίθεται στην επιτήρηση, αναφέρει ότι κάποιοι χρήστες, που υποστηρίζουν τις προσπάθειες της κυβέρνησης για την καταπολέμηση της πανδημίας, φοβούνται μήπως με τη χρήση της εφαρμογής δίνουν πολλά προσωπικά δεδομένα στη συντηρητική κυβέρνηση.
Ενώ έχουν καταγραφεί σχεδόν 800 κρούσματα και 16 θάνατοι από τον νέο κορονοϊό, σύμφωνα με το πανεπιστήμιο Johns Hopkins, ο αριθμός των διαγνωστικών τεστ είναι πολύ περιορισμένος και πιστεύουν πως οι αριθμοί υπο-εκπροσωπούν τον πραγματικό αριθμό των θυμάτων. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν μέτρια έως ήπια συμπτώματα, όπως πυρετό και βήχα, από τον ιό αλλά για κάποιους, ιδιαίτερα ηλικιωμένους και ανθρώπους με υποκείμενα προβλήματα υγείας, μπορούν να εμφανιστούν σοβαρότερα συμπτώματα, όπως πνευμονία που μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο.
Οι εικόνες από τη μεταμόρφωση του τεράστιου συνεδριακού κέντρου της σοσιαλιστικής περιόδου στο Βελιγράδι σε αυτοσχέδιο νοσοκομείο για ασθενείς με κορονοϊό, έχουν διασπείρει τον φόβο στον κόσμο, για την εγκατάσταση που μοιάζει με στρατόπεδο συγκέντρωσης και έχει γεμίσει με σειρές μεταλλικών κρεβατιών, 3.000 στον αριθμό.
Ο Σέρβος πρόεδρος δήλωσε χαρούμενος που φοβήθηκε ο κόσμος, προσθέτοντας ότι θα διάλεγε ένα ακόμη χειρότερο σημείο αν αυτό θα σταματούσε τους Σέρβους να παραβιάζουν τις οδηγίες για παραμονή στο σπίτι. «Κάποιος θα πρέπει να μείνει εδω 14 με 28 ημέρες», είπε ο Vucic. «Δεν με ενδιαφέρει αν δεν είναι άνετα. Πολεμάμε για τις ζωές των ανθρώπων».’
Η ομάδα ακτιβιστών «Do not Drown Belgrade» έχει ξεκινήσει μια διαδικτυακή καμπάνια συλλογής υπογραφών ενάντια στην κατάχρηση εξουσίας του Vucic και τον περιορισμό βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αναφέρεται ότι οι συχνές δημόσιες εμφανίσεις του σπέρνουν τον πανικό σε μια ήδη ανήσυχη κοινωνία.
«Δεν χρειαζόμαστε την καθημερινή δραματοποίηση του Vucic, αλλά την αλήθεια: συμπαγή δεδομένα και οδηγίες από ειδικούς», αναφέρει η καμπάνια.
Μετάφραση: Συντακτική ομάδα του alterthess