Αν κάποιος ανατρέξει στην μεταλλευτική ιστορία της ΒΑ Χαλκιδικής θα βρει πολλές ιστορίες να διηγηθεί για τις εταιρείες που πέρασαν, δίχασαν την κοινωνία και στο τέλος έφυγαν αφήνοντας ζημία στο Δημόσιο και πληγές στο περιβάλλον και στις σχέσεις των κοινωνιών.
Ταυτόχρονα τις υποθέσεις αυτές διαπερνούσε ένα βασικό νήμα που ήταν η αντίσταση των κατοίκων που σχεδόν έγκαιρα συνειδητοποιούσαν πως οι επενδύσεις χρυσού ήταν κακοφτιαγμένα σχέδια -με μπόλικη διαπλοκή- επιβολής ενός αποικιακού μοντέλου εκμετάλλευσης ενός τόπου με κόστος την ίδια τους τη ζωή. Αμαρτωλά σχέδια που μέχρι σήμερα έχουν καταδικάσει μια περιοχή ως μεταλλευτική και που της στέρησαν πολλές δυνατότητες να ξεφύγει από την μονοκαλλιέργεια των εξορύξεων.
Μια από αυτές τις εταιρείες ήταν η καναδική πολυεθνική TVX Gold (προκάτοχος της Ελληνικός Χρυσός) που το 1995 αναδεικνύεται ως η πλειοδότρια εταιρεία που κερδίζει τον διαγωνισμό που είχε κηρύξει η τότε κυβέρνηση για την πώληση των μεταλλείων Κασσάνδρας. Η TVX που απέκτησε τα μεταλλεία για 11 δις δραχμές, δηλαδή περίπου 33 εκατ. ευρώ, είχε καταθέσει ένα επενδυτικό σχέδιο παρόμοιο με αυτό που κατέθεσε αργότερα η Ελληνικός Χρυσός με την διαφορά πως το εργοστάσιο εμπλουτισμού και μεταλλουργίας τοποθετούνταν στην Ολυμπιάδα και όχι στις Σκουριές και ως ιδανική μεταλλουργική μέθοδος είχε προταθεί η υδάτινη οξείδωση υπό πίεση.
Η TVX όπως και η κατοπινή Ελληνικός Χρυσός υποσχέθηκε χιλιάδες θέσεις εργασίας, ανάπτυξη της περιοχής κ.α χρησιμοποιώντας τους εργαζόμενους ως μοχλό πίεσης για την δήθεν «αναγκαιότητα της μεταλλουργίας χρυσού» και φυσικά διαίρεσης της τοπικής κοινωνίας. Παράλληλα η εταιρεία κατάφερε να αποκτήσει την υποστήριξη των μέσων μαζικής ενημέρωσης μέσα από τεράστια προγράμματα που περιλάμβαναν διαφημίσεις με στόχο την προβολή της αλλά και χορηγίες σε αθλητικές ομάδες. Θερμή ήταν, επίσης, η υποστήριξη μιας μεγάλης ομάδας δημοσιογράφων του οικονομικού τύπου στην οποία προσφέρθηκαν δωρεάν ταξίδια στο Καναδά ενώ παράλληλα υπήρχαν πληροφορίες για δημοσιογράφους Pay roll η συμβολή των οποίων στην διαστρέβλωση της πραγματικότητας ήταν ιδιαίτερα σημαντική.
Από την πλευρά τους οι κάτοικοι του Στρυμωνικού κόλπου μαζί με την Ολυμπιάδα και την Βαρβάρα αντιστάθηκαν επί χρόνια στα σχέδια της εταιρείας με καθολικό τρόπο. Οργανώθηκαν σε επιτροπές αγώνα, πραγματοποίησαν λαϊκές συνελεύσεις διαμαρτυρίας, έκλεισαν για μέρες τους δρόμους, συγκρούστηκαν με τα ΜΑΤ χρησιμοποιώντας ως κέντρο αγώνα το φυλάκιο της Ολυμπιάδας προκειμένου να αποτρέψουν τις εργασίες θεμελίωσης του εργοστασίου . Παράλληλα ξεκίνησαν δικαστικές διαδικασίες εναντίον κατοίκων που συµµετείχαν σε διαμαρτυρίες αντίστασης στα επενδυτικά σχέδια της εταιρείας.
Οι εργαζόμενοι της TVX Gold χρησιμοποιούσαν την ίδια ρητορική με τους εργαζόμενους της Ελληνικός Χρυσός στη «λογική» «πρώτα δουλειά μετά υγεία» κατηγορώντας όσους αντιστάθηκαν στην δήθεν επένδυση πως θα τους αφήσουν χωρίς δουλειά. Αργότερα φυσικά όταν η εταιρεία έφυγε κάποιοι συνταξιούχοι πλέον εργαζόμενοι της TVX σε προσωπικές συζητήσεις με τους τότε αντιδρώντες κατοίκους ομολόγησαν πως και τότε γνώριζαν καλύτερα απ`όλους την ζημιά που θα δημιουργούσε στο περιβάλλον η δραστηριότητα της TVX αλλά η αγωνία για το μεροκάματο είχε θολώσει κάθε διαδικασία σκέψης για την προτεραιότητα του κοινωνικού οφέλους.
Να σημειωθεί πως τον Νοέµβριο του 2001, οι εργασίες της εταιρείας επεκτάθηκαν στις στοές του µεταλλείου Μαύρες Πέτρες, κάτω από το χωριό της Στρατονίκης, µε εκρήξεις των φουρνέλων εξόρυξης που αναστάτωναν καθημερινά τους κατοίκους και δημιούγησαν ρωγµές σε σπίτια και στην εκκλησία του χωριού.
Η ιστορία αυτή τελειώνει το 2002 όταν το ΣτΕ μετά την προσφυγή του Δήμου Σταγείρων -Ακάνθου κοινοποιεί την αρνητική του γνωμοδότηση για την μεταλλουργία χρυσού και τα επενδυτικά σχέδια της TVX Hellas.
Η απόφαση του ΣτΕ που δικαίωνε τους πολύχρονους αγώνες των κατοίκων έκρινε ότι η ζημιά που θα επέλθει στο περιβάλλον θα είναι μεγαλύτερη από το αναμενόμενο όφελος. Η τότε κυβέρνηση υπό την πίεση των διαμαρτυριών των εργαζόμενων διενήργησε δύο προγράμματα επανακατάρτισης και συνταξιοδότησης τους.
Αυτά που ακολουθούν είναι πλέον γνωστά, το 2003 χρεωκοπεί η TVX χωρίς να πληρώσει τα δεδουλευµένα των εργαζοµένων και αποζηµιώσεις, αφήνοντας πίσω της σωρεία περιβαλλοντικών προβλημάτων. Η έκταση 317.000 στρεμμάτων γης και τα μεταλλευτικά δικαιώματα μαζί με τον μηχανικό εξοπλισμό της πτωχευμένης εταιρείας περνούν για μία μέρα στο δημόσιο και με απόφαση του τότε υπουργού Χ. Πάχτα την επόμενη στην Ελληνικός Χρυσός (θυγατρική της Eldorado Gold) με σκανδαλώδη τρόπο. Όλη αυτή η περιουσία παραχωρήθηκε για 11 εκατ. ευρώ, χρήματα τα οποία ποτέ δεν εισέπραξε το Δημόσιο αλλά δόθηκαν ως αποζημίωση στους εργαζόμενους της ΤVX.
Η σύμβαση υπογράφηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2003 και κυρώθηκε με το Ν. 3220/2004 (νόμος Πάχτα) χωρίς κανέναν διεθνή διαγωνισμό, και καμιά υποχρέωση της εταιρείας για επενδυτικό σχέδιο και θέσεις εργασίας.
Αν όλα αυτά σας παραπέμπουν σε σημεία και τέρατα από την ιστορία της Eldorado Gold δεν είναι από σύμπτωση αλλά γιατί τηρουμένων των αναλογιών και με διαφοροποιημένη την ένταση των εκβιασμών που ασκούνται, τα κίνητρα και οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν οι καναδικές εξορυκτικές εταιρείες είναι ίδια. Ίσως, δηλαδή, οι επικοινωνιακοί εκβιασμοί της Eldorado Gold με την ανακοίνωση για αναστολή των εργασιών στις Σκουριές, η απαίτηση για πολιτική λύση σχετικά με τις άδειες που δεν έχει (η μόνιμη δηλαδή «αλλεργία» των εταιρειών με την νομιμότητα), είναι και τα τελευταία επεισόδια ενός ακόμη περιβαλλοντικού και κοινωνικού εγκλήματος το οποίο επιτέλους πρέπει να λάβει ένα τέλος.
πηγή: Στο Κόκκινο