Τη σταθερή της προσήλωση στο στόχο της θεσμικής αντιμετώπισης του φαινομένου των αγωγών SLAPP κατά δημοσιογράφων και υπερασπιστών δικαιωμάτων επαναβεβαιώνει η Κομισιόν απαντώντας σε μία ακόμη ερώτηση του Κώστα Αρβανίτη.
Όπως αναφέρει η ανακοίνωση του ευρωβουλευτή, αφορμή ήταν αυτήν τη φορά εκφοβιστική αγωγή στελέχους της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ εις βάρος της δημοσιογράφου Σταυρούλας Πουλημένη και του συνεταιριστικού ενημερωτικού ιστότοπου alterthess.gr.
Ο ενάγων, καταδικασμένος σε δεύτερο βαθμό από το Τριμελές Εφετείο Πλημμελημάτων Θεσσαλονίκης για τη ρύπανση του νερού της Χαλκιδικής, καταγγέλλει τη δημοσιογράφο για δήθεν παράνομη επεξεργασία προσωπικών του δεδομένων που σχετίζονται με ποινικές καταδίκες. Ωστόσο τα δεδομένα που επικαλείται δεν προκύπτουν από οποιαδήποτε επεξεργασία, αλλά είναι δημοσίως γνωστά, λόγω της δημόσιας διεξαγωγής της δίκης, ενώ επιπλέον, η δημοσίευσή τους εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον. Ζητάει μάλιστα από τους εναγόμενους το ποσό των 100.000 €!
Αφήνοντας για μια ακόμη φορά εκτεθειμένη την Κυβέρνηση Μητσοτάκη που αδιαφορεί μπροστά στο «τσουνάμι» καταχρηστικών αγωγών η αρμόδια Αντιπρόεδρος Αξιών & Διαφάνειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Vera Jourová υπογραμμίζει την απόφαση της Κομισιόν να αναλάβει πρωτοβουλία για την προστασία των δημοσιογράφων και των υπερασπιστών των δικαιωμάτων από καταχρηστικές προσφυγές στη δικαιοσύνη.
Υπενθυμίζεται πως σε μεταγενέστερή της απάντηση η κα. Jourová ξεκαθαρίζει πως η πρωτοβουλία αυτή βρίσκεται ήδη στο στάδιο της επεξεργασίας, εντός του χρονοδιαγράμματος που έχει τεθεί με ορατό στόχο το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους.
«Την ώρα που εκδικάζεται μία ακόμη αγωγή SLAPP κατά Δημοσιογράφου και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετρά αντίστροφα για να παρουσιάσει το δικό της σχέδιο προστασίας από καταχρηστικές αγωγές, ενώ τα κρούσματα τέτοιων αγωγών στην Ελλάδα πολλαπλασιάζονται, η Κυβέρνηση Μητσοτάκη αδιαφορεί αφήνοντας τους ανθρώπους του τύπου αλλά και ενεργούς πολίτες που εναντιώνονται δημόσια σε αμφισβητούμενης νομιμότητας επιχειρηματικές πρακτικές απροστάτευτους» σχολιάζει ο Ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία / The Left και επισημαίνει: «Καθόλου παράδοξο το γεγονός πως οι αγωγές SLAPP έχουν πάρει τέτοια έκταση στην Ελλάδα, και μάλιστα παρά το καθαρό σήμα από τις Βρυξέλλες πως η πρακτική αυτή πρέπει να τερματιστεί.»
Και καταλήγει: «Στεκόμαστε στο πλευρό της Δημοσιογράφου Σταυρούλας Πουλημένη και του ALTERTHESS, όπως και κάθε δημοσιογράφου αλλά και ενεργού πολίτη που δίνει άνιση μάχη απέναντί σε επιχειρηματικούς κολοσσούς. Μια μάχη με πραγματικό διακύβευμα την ενημέρωση, τη διαφάνεια, σε τελική ανάλυση την ίδια τη Δημοκρατία.»
Ακολουθούν τα πλήρη κείμενα της ερώτησης του Κώστα Αρβανίτη και της απάντησης της, Vera Jourová:
Απάντηση της αντιπροέδρου κ. Jourová
εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Η Επιτροπή επεξεργάζεται επί του παρόντος πρωτοβουλία για την προστασία των δημοσιογράφων και των υπερασπιστών δικαιωμάτων από την καταχρηστική προσφυγή στη δικαιοσύνη, γνωστή και ως στρατηγικές αγωγές προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού (SLAPP). Η πρωτοβουλία αυτή έχει προγραμματιστεί για το 2022 και αποτελεί μία από τις δράσεις στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης για την ευρωπαϊκή δημοκρατία[1] που αποσκοπούν στην ενίσχυση της πολυφωνίας και της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης στην ΕΕ. Στόχος της είναι να συμπεριλάβει τους εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών, καθώς διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην προάσπιση της δημοκρατίας στην ΕΕ υπηρετώντας το δημόσιο συμφέρον ενώ παράλληλα είναι ευάλωτοι σε τέτοιες καταχρηστικές μορφές προσφυγής.
Στόχος της Επιτροπής είναι να προτείνει μια ολοκληρωμένη δέσμη νομοθετικών και μη νομοθετικών μέτρων. Στις 4 Οκτωβρίου 2021 ξεκίνησε ανοικτή δημόσια διαβούλευση[2] για να εντοπιστούν τα προβλήματα στον τομέα αυτό και να συγκεντρωθούν οι απόψεις του κοινού σχετικά με τους τρόπους αντιμετώπισης των στρατηγικών αγωγών προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού.
Επιπλέον, η Επιτροπή έχει ήδη εκδώσει σύσταση σχετικά με τη διασφάλιση της προστασίας, της ασφάλειας και της ενίσχυσης της θέσης των δημοσιογράφων και άλλων επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης στην ΕΕ[3] και προετοιμάζει τον ευρωπαϊκό νόμο για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης με σκοπό τη διασφάλιση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης στην ΕΕ.
Η Επιτροπή αξιολογεί επί του παρόντος την εφαρμογή σχετικών μέσων ιδιωτικού διεθνούς δικαίου, και συγκεκριμένα του κανονισμού Βρυξέλλες Ια[4] και του κανονισμού Ρώμη ΙΙ[5]. Η ανάγκη αναθεώρησης των δύο αυτών μέσων, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο των στρατηγικών αγωγών προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού, θα εξεταστεί αργότερα και δεν αποτελεί μέρος της παρούσας πρωτοβουλίας.
Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-005024/2021
προς την Επιτροπή
Άρθρο 138 του Κανονισμού
Konstantinos Arvanitis (The Left)
Θέμα: Στρατηγική μήνυση προς αποθάρρυνση συμμετοχής του κοινού (SLAPP) κατά Eλληνίδας δημοσιογράφου
Πρόσφατα έγινε γνωστό ότι στέλεχος της μεταλλευτικής εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός», καταδικασμένο δευτεροδίκως από την ελληνική Δικαιοσύνη για ρύπανση του νερού της Χαλκιδικής, κατέθεσε αγωγή αποζημίωσης ύψους 100.000 ευρώ κατά της δημοσιογράφου Σταυρούλας Πουλημένης και του ενημερωτικού συνεταιριστικού ιστότοπου «Alterthess» για παράνομη επεξεργασία προσωπικών του δεδομένων, σχετιζομένων με ποινικές καταδίκες.
Η καταγγελία αφορά στοιχεία που εκτέθηκαν δημοσίως στην ακροαματική διαδικασία που κατέληξε στην ενοχή του, και σε καμία περίπτωση πληροφορίες που ανήκουν στη σφαίρα των προστατευομένων αρχείων και προσωπικών δεδομένων.
Δεδομένου ότι πρόκειται για μια εξόφθαλμη προσπάθεια φίμωσης προσώπων και οργανισμών που καλύπτουν δημοσιογραφικά θέματα δημοσίου ενδιαφέροντος και αναγνωρίζοντας την ενεργή συμβολή της ομάδας εμπειρογνωμόνων κατά του SLAPP (Expert Group Against SLAPP) υπό την αιγίδα της ίδιας της Επιτροπής καθώς και την πρόσφατη σχετική πρωτοβουλία για την έκδοση οδηγίας, ερωτάται η Επιτροπή:
- Πώς σκοπεύει να προστατεύσει όλα τα θύματα του SLAPP, συμπεριλαμβανομένων επαγγελματιών της ενημέρωσης αλλά και απλών πολιτών;
- Σχεδιάζει να αναγνωρίσει εμπράκτως ότι τα θύματα του SLAPP συνιστούν στοιχείο του πρώτου σταδίου επιβολής του δικαίου και των πολιτικών της Ένωσης, όπως ακριβώς και οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος;
- Προτίθεται να αναθεωρήσει το πλαίσιο της Ένωσης για το Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο ώστε να εγκαταλειφθεί η πρακτική «αναζήτησης της ευνοϊκότερης δικαιοδοσίας» και να προστατευθούν αποτελεσματικά τα θύματα του SLAPP;
[1] COM(2020) 790 final της 3.12.2020.
[2] https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/13194-EU-action-against-abusive-litigation-targeting-journalists-and-rights-defenders_el
[3] Σύσταση της Επιτροπής σχετικά με τη διασφάλιση της προστασίας, της ασφάλειας και της ενίσχυσης της θέσης των δημοσιογράφων και άλλων επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση [C(2021) 6650 final].
[4] Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1215/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 2012, για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις (ΕΕ L 351 της 20.12.2012, σ. 1).
[5] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 864/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Ιουλίου 2007, για το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές ενοχές (Ρώμη II) (ΕΕ L 199 της 31.7.2007, σ. 40).
