Aνοιχτή επιστολή στον Υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γ. Μουζάλα έστειλε η η Εθελοντική Ομάδα Γιαννιτσών και Περιχώρων «Αλληλεγγύη στους Πρόσφυγες» περιγράφοντας τις συνθήκες που επικρατεί στον καταυλισμό προσφύγων στα Γιαννιτσά αναφέροντας παράλληλα αναλυτικά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες στην διαβίωσή τους. Η εθελοντική ομάδα «Αλληλεγγύη στους Πρόσφυγες» τονίζει πως για όλα τα προβλήματα που αναφέρουν δεν μπορούν να σιωπούν και ζητούν την άμεση επίλυσή τους.
Ακολουθεί η επιστολή:
“Ασφαλώς γνωρίζετε ότι στα Γιαννιτσά υπάρχει καταυλισμός προσφύγων. Το «Κέντρο φιλοξενίας», όπως κατ’ ευφημισμό ονομάζεται, λειτουργεί σε ένα εγκαταλειμμένο σφαγείο, σε απόσταση 2-3 χιλιομέτρων από την πόλη, αφού αντιδράσεις στο Δημοτικό Συμβούλιο και μερίδας κατοίκων δεν επέτρεψαν να δημιουργηθεί σε ανθρωπινότερο τόπο. Μέσα στο χώρο του καταυλισμού υπάρχουν κτίσματα, από τα οποία άλλα χρησιμοποιούνται για τις διοικητικές υπηρεσίες του Κέντρου, άλλα για αποθήκες και άλλα μένουν αχρησιμοποίητα. Οι πρόσφυγες μένουν σε σκηνές. Στο «Κέντρο φιλοξενίας» σήμερα βρίσκονται περίπου 220 άτομα από τα περίπου 1.000 που ήταν αρχικά (οι υπόλοιποι έχουν φύγει με διάφορους τρόπους, προς διάφορες κατευθύνσεις και για διάφορους λόγους). Το 40% περίπου είναι κάτω από 18 ετών. Η σύνθεση του πληθυσμού είναι Σύριοι, Ιρακινοί και Κούρδοι (από τη Συρία και το Ιράκ). Οι μισοί περίπου είναι μουσουλμάνοι και οι άλλοι μισοί Γιαζίντι.
Επειδή δεν έχετε, βέβαια, καμιά υποχρέωση, κύριε Υπουργέ, να γνωρίζετε ποιοι είμαστε εμείς και με ποιο δικαίωμα σάς απευθύνουμε αυτή την επιστολή, καλύτερα να συστηθούμε: Είμαστε μια ομάδα ανθρώπων από τα Γιαννιτσά και δυο-τρία γειτονικά χωριά, που δραστηριοποιούμαστε από τον Αύγουστο του 2015 στον τομέα αλληλεγγύης προς τους πρόσφυγες. Πηγαίναμε στους άτυπους καταυλισμούς της Ειδομένης και του Πολυκάστρου τακτικά, μια ή δυο φορές την εβδομάδα, μοιράζοντας ρούχα, είδη υγιεινής, ξηρά τροφή και κυρίως μαγειρεμένο φαγητό. Πίσω από όσους/όσες φαίνονταν από την πρωτοβουλία μας υπήρχαν δεκάδες άνθρωποι, άγνωστοι κάποιες φορές ακόμη και σ’ εμάς, που βοηθούσαν με όποιον τρόπο μπορούσε ο καθένας και η καθεμιά. Από τότε που δημιουργήθηκε ο καταυλισμός στα Γιαννιτσά, δραστηριοποιούμαστε εδώ.
Δεν αποτελούμε μη κυβερνητική οργάνωση, δεν εξαρτιόμαστε από κρατικούς, δημοτικούς ή κομματικούς φορείς και δεν χρηματοδοτούμαστε από κανέναν.
Δεν τρέφουμε καμιά ψευδαίσθηση ότι, κάνοντας αυτό που κάνουμε, λύνουμε το πρόβλημα των προσφύγων. Κι αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε έχουμε βαθιά πεποίθηση πως είναι ασήμαντο μπροστά στα πολλά που προσφέρουν άλλοι άνθρωποι.
Προφανώς και έχουμε πολιτικές απόψεις για το προσφυγικό ζήτημα (ακόμη και διαφορετικές μεταξύ μας). Χωρίς να τις απαρνούμαστε και μέχρι να λυθεί το πρόβλημα, κοιτάμε τι μπορούμε να κάνουμε εμείς, τώρα και εδώ, για τις άμεσες ανάγκες των συγκεκριμένων ανθρώπων.
Ξέρουμε πως και στην πατρίδα μας υπάρχουν άνθρωποι που έχουν ανάγκη από ένα πιάτο φαγητό, ένα ζεστό ρούχο, μια στέγη πάνω από το κεφάλι τους. Δεν πέφτουμε όμως στην παγίδα της αντιπαράθεσης των Ελλήνων με τους ξένους.
Τι συγκεκριμένα κάνουμε από τότε που δημιουργήθηκε ο καταυλισμός στα Γιαννιτσά;
α) Συγκεντρώνουμε απαραίτητα για τους πρόσφυγες είδη (όσο ακόμη υπάρχει προσφορά).
β) Συμμετέχουμε σε οργανωμένες διανομές πραγμάτων μέσα στον καταυλισμό.
γ) Έχουμε δημιουργήσει μια ομάδα εθελοντών εκπαιδευτικών, που, αφού έγινε κατορθωτό να ξεπεραστούν διάφορα γραφειοκρατικά εμπόδια, ασχολούνται με τη δημιουργική απασχόληση μικρών παιδιών και τη δωρεάν διδασκαλία μαθημάτων στους πρόσφυγες.
δ) Κάνουμε συχνές συναντήσεις με εκπροσώπους των προσφύγων, ώστε να μαθαίνουμε από πρώτο χέρι τις ανάγκες και τα προβλήματα.
ε) Φτιάξαμε ένα μικρό οδηγό για την ελληνική γλώσσα στα αραβικά με χρηστικές πληροφορίες.
στ) Διοργανώσαμε ποδοσφαιρικό αγώνα μεταξύ της ομάδας του τοπικού Δικηγορικού Συλλόγου και της «Μικτής Προσφύγων» εκτός καταυλισμού, μια παιδική γιορτή με κλόουν μέσα στον καταυλισμό και μια μεγάλη γιορτή για τα προσφυγόπουλα μέσα στην πόλη.
ζ) Προσπαθούμε να σπάσουμε το όποιο κλίμα ρατσισμού και ξενοφοβίας ή αδιαφορίας υπάρχει στον τόπο μας με την ενημέρωση και με διάφορες εκδηλώσεις.
η) Για τις 25 Σεπτεμβρίου προγραμματίζουμε ένα φεστιβάλ για και με τους πρόσφυγες στα Γιαννιτσά.
Κύριε Υπουργέ
Έχετε πιθανόν ενημερωθεί για την πολύ πρόσφατη πολυήμερη καθολική κινητοποίηση – διαμαρτυρία των προσφύγων του καταυλισμού των Γιαννιτσών, που είχε τη μορφή της απαγόρευσης εισόδου στο «Κέντρο φιλοξενίας» των εκπροσώπων της Ύπατης Αρμοστείας του Ο.Η.Ε. για τους πρόσφυγες και των οργανώσεων που συνδέονται με αυτήν, με κύρια αιτήματα:
α) την επιτάχυνση των διαδικασιών εξέτασης των αιτήσεών τους για μετεγκατάσταση, οικογενειακή επανένωση, παροχή ασύλου κ.λπ. (μετά την καταγραφή τους δεν έχει προχωρήσει τίποτε) και
β) τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης τους (κυρίως την αντικατάσταση των σκηνών με λυόμενα σπιτάκια – κοντέινερ).
Γι’ αυτές τις ανάγκες και τα προβλήματα των προσφύγων θέλουμε κι εμείς, κ. Υπουργέ, να μιλήσουμε, μήπως και τυχόν η φωνή τους δεν φτάνει στ’ αυτιά της Πολιτείας.
Η κατάσταση στον καταυλισμό σαφώς έχει βελτιωθεί σε σχέση με ό,τι υπήρχε στην αρχή, «στο χάος δόθηκε μορφή», όπως είπατε, αλλά η «μορφή» αυτή εξακολουθεί να μην είναι ανθρώπινη, αφού
(απαριθμούμε τα προβλήματα επιγραμματικά και όχι κατ’ ανάγκη αξιολογικά):
1) Οι άνθρωποι εξακολουθούν να μένουν σε σκηνές.
2) Η ζέστη μέσα στις σκηνές είναι αφόρητη. Η θερμοκρασία φτάνει τα μεσημέρια τους 45 βαθμούς.
3) Η κατάσταση είναι περισσότερο δύσκολη για τις εγκύους, τα μωρά και τους αρρώστους. Μέσα σε σκηνές, ζουν γυναίκες που βρίσκονται σε προχωρημένη εγκυμοσύνη, αλλά και νεογέννητα, χωρίς να υπάρχει καμία απολύτως πρόβλεψη για καλύτερες συνθήκες διαβίωσης γι’ αυτά και τις μητέρες τους.
4) Στον καταυλισμό δεν υπάρχει ούτε ένα δέντρο. Ούτε υποψία σκιάς. Πρόκειται για κρανίου τόπο.
5) Σε μια μεγάλη νεροποντή πριν καιρό το «στρατόπεδο» πλημμύρισε. Ο χειμώνας προβλέπεται μαρτυρικός.
6) Δεν υπάρχει αρκετό ζεστό νερό για πλύσιμο, μπάνιο κ.λπ..
7) Η ποιότητα του φαγητού είναι κακή.
8) Στον καταυλισμό υπάρχουν αρκετοί διαβητικοί, αλλά δεν υπάρχει καμιά πρόβλεψη για διαφορετικό φαγητό γι’ αυτούς.
9) Τα παιδιά δεν έχουν εμβολιαστεί.
10) Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν σοβαρά χρόνια προβλήματα υγείας και δεν υπάρχει κάποια μέριμνα γι’ αυτούς.
11) Τα φάρμακα δεν επαρκούν και εννοείται πως δεν υπάρχουν όλα όσα χρειάζονται.
12) Έχουν παρουσιαστεί κρίσεις υστερίας σε κάποια άτομα, ενώ υπάρχουν μεγάλοι και παιδιά που χρειάζονται ψυχολογική υποστήριξη.
13) Δεν διατίθεται μεταφορικό μέσο για τους αρρώστους που χρειάζεται να μεταφερθούν στο Νοσοκομείο Γιαννιτσών, όποτε υπάρχει ανάγκη. Η Ύπατη Αρμοστεία μπορεί και προγραμματίζει μεταφορές σε διάστημα μιας εβδομάδας.
14) Δεν υπάρχει καμιά μέριμνα ή δραστηριότητα για τα παιδιά ηλικίας μέχρι τριών (3) ετών.
15) Στον χώρο του καταυλισμού δεν έχει προβλεφθεί κάποιος χώρος ψυχαγωγίας, για να καθίσουν οι άνθρωποι, να κουβεντιάσουν, να περάσουν την ώρα τους (κάτι σαν καφενείο).
16) Δεν υπάρχει ούτε τραπεζαρία για να φάνε το φαγητό τους σε τραπέζι. Εννοείται πως δεν υπάρχουν καρέκλες. Άρα όλη την ημέρα κάποιος ή θα είναι όρθιος ή καθισμένος στο χώμα ή ξαπλωμένος στο κρεβάτι.
17) Σμήνη κουνουπιών κάνουν καθημερινές επιδρομές, ενώ μέσα στον καταυλισμό έχουν βρεθεί και φίδια. Τα ποντίκια κάνουν συχνά παρέλαση.
18) Υπάρχουν ελλείψεις σε διάφορα είδη, όπως π.χ. σε βρεφικά γάλατα.
19) Δεν υπάρχουν πλυντήρια ρούχων.
20) Δεν έχει οργανωθεί μία στοιχειώδης κουζίνα, ώστε να έχει τη δυνατότητα να μαγειρέψει κάποιος μόνος του.
21) Λείπουν μια οθόνη και μια τηλεόραση, κάποια βιβλία στα αραβικά κ.λπ..
22) Δεν προσφέρονται ευκαιρίες εκτόνωσης ή διασκέδασης ή απασχόλησης η αυτοοργάνωσης των προσφύγων και κανένας δεν νοιάζεται για κάτι τέτοιο.
23) Υπάρχουν αντιθέσεις και συγκρούσεις μεταξύ των διαφόρων φυλετικών και θρησκευτικών ομάδων που ζουν στον καταυλισμό, ενώ έχουν αναφερθεί και περιστατικά κακοποίησης γυναικών και παιδιών.
24) Το πρόγραμμα για την ενοικίαση δωματίων σε ξενοδοχεία ή διαμερισμάτων, που «τρέχει» από την Ύπατη Αρμοστεία του Ο.Η.Ε. για τους πρόσφυγες, πρόγραμμα που ούτως ή άλλως έχει αρκετές γραφειοκρατικές διαδικασίες, δεν υλοποιείται στα Γιαννιτσά.
25) Σε όλους σχεδόν τους πρόσφυγες έχουν τελειώσει τα χρήματα που είχαν.
26) Το «Κέντρο φιλοξενίας» δεν μπορεί να είναι στρατόπεδο. Μολονότι η προσφορά του στρατού ήταν σημαντική στο γρήγορο στήσιμο των καταυλισμών των προσφύγων, είναι καιρός να τελειώσει ο ρόλος του στην υπόθεση αυτή.
27) Η αστυνομία, εκτός από τη φύλαξη της εισόδου του καταυλισμού, δεν ασχολείται με τίποτε άλλο. Ακόμη και όταν της καταγγέλλεται παράνομη συμπεριφορά.
28) Οι Μ.Κ.Ο., με αμφισβητούμενη ούτως ή άλλως προσφορά, συμπεριφέρονται ως επικυρίαρχες.
29) Πολλά παράπονα ακούγονται από τους ίδιους τους πρόσφυγες για τη συμπεριφορά των εκπροσώπων του Υπουργείου (για υποτιμητικό και αυταρχικό φέρσιμο απέναντί τους, για διακρίσεις σε βάρος τους ανάλογα με την εθνικότητα ή τις προσωπικές συμπάθειες, για μη ανταπόκριση στα αιτήματά τους, για έλλειψη συνεργασίας κ.λπ.).
30) Το μεγάλο βέβαια πρόβλημα που τους απασχολεί είναι τι θα γίνει από εδώ κι εμπρός: ποιοι και πότε θα φύγουν για την Ευρώπη, πόσοι θα μείνουν στην Ελλάδα, αν κάποιοι γυρίσουν στις πατρίδες τους ή την Τουρκία, πότε θα αρχίσουν να εξετάζονται οι αιτήσεις τους για μετεγκατάσταση, οικογενειακή επανένωση ή παροχή ασύλου, μέχρι πότε θα μένουν στις σκηνές, τι θα γίνει με την εκπαίδευση των παιδιών τους κ.λπ..
31) Και το ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η απελπισία που βλέπεις ζωγραφισμένη στα πρόσωπά τους. Απελπισία λόγω της ματαίωσης των ελπίδων, του αδιεξόδου, της έλλειψης οποιασδήποτε προοπτικής.
Κύριε Υπουργέ
Μέχρι τώρα, έχοντας επιλέξει την τακτική του να βοηθάμε πρακτικά όπως και όσο μπορούμε, είχαμε αποφύγει τις καταγγελίες για όλα τα προβλήματα που αναφέραμε πιο πάνω.
Όμως πλέον δεν μπορούμε να σιωπήσουμε. Δεν μας επιτρέπεται να σιωπήσουμε. Η σιωπή είναι συνενοχή. Κι εμείς δεν θέλουμε να είμαστε συνένοχοι σε ένα έγκλημα που συντελείται δίπλα μας”.