Ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση της περιοδείας αλληλεγγύης, διαλόγου και προτάσεων των Πράσινων στη Βόρεια Εύβοια (3 και 4 Σεπτεμβρίου), με ένα σύνολο συναντήσεων με εκπροσώπους φορέων και ενεργούς πολίτες καθώς και με επιτόπου επισκέψεις σε περιοχές που επλήγησαν από την πύρινη καταστροφή. Θα ακολουθήσουν, όμως, και άλλες στο μέλλον, ενώ αποφασίστηκε να διατηρήσουν ανοικτή γραμμή υποστήριξης των τοπικών πρωτοβουλιών, αφού οι Πράσινοι κατέθεσαν την διαθεσιμότητά τους να σταθούν δίπλα στους κατοίκους, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία και την εμπειρία τους από την θεσμική και κοινωνική παρέμβαση των στελεχών τους, με στόχο τη βιώσιμη ευημερία και την οικολογική – κοινωνική – οικονομική βιωσιμότητα της Βόρειας Εύβοιας.
Το αποτέλεσμα των λαθών στρατηγικής αλλά και της ανοργανωσιάς της κυβέρνησης και των υπηρεσιών, ήταν ότι η πυρκαγιά που ξέσπασε αρχές Αυγούστου “έκανε τουρισμό στη Β. Εύβοια για 9 μέρες καίγοντας τα δάση από τον Ευβοϊκό μέχρι το Αιγαίο, χωρίς να υπάρχει παρέμβαση”. Η πυρκαγιά αυτή είναι η μεγαλύτερη που έχει συμβεί στο σύγχρονο Ελληνικό κράτος και μία από τις μεγαλύτερες σε ευρωπαϊκό έδαφος. Η καταστροφή επεκτείνεται σε 507.000 στρέμματα, ίσως όμως φτάσει και τα 700.000. Αφορά το 50% των γεωγραφικών ορίων των δύο Δήμων της Βόρειας Εύβοιας, τον Δήμο Ιστιαίας-Λουτρών Αιδηψού και τον Δήμο Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας Άννας. Οι επιπτώσεις είναι σοβαρές όχι μόνο στο φυσικό περιβάλλον και τα κτίρια αλλά και στα μακροχρόνια εισοδήματα και στην οικονομία της περιοχής που εξαρτιέται από το δάσος και τη γεωργία – κτηνοτροφία – μελισσοκομία. Η στήριξη της περιοχής δεν μπορεί να εξαντληθεί σε επιδόματα και μικρο-ενισχύσεις για τα άμεσα, αλλά πρέπει να βασιστεί σε ένα σχέδιο που θα συνδιαμορφώσουν οι κάτοικοι και θα συμβάλλει στην μακροχρόνια ευημερία και βιωσιμότητα της Βόρειας Εύβοιας.
Οι Πράσινοι επισκέφθηκαν τη Βόρεια Εύβοια για:
Να διαπιστώσουν επί τόπου την έκταση της καταστροφής και να συγκεντρώσουν μαρτυρίες κατοίκων και φορέων για τα αίτια της,
Να εκφράσουν την αλληλεγγύη και δέσμευσή τους για πρακτική βοήθεια όπου μπορούν,
Να συζητήσουν συγκεκριμένες προτάσεις για ανάκαμψη της μοναδικής αυτής περιοχής μαζί με τους τοπικούς φορείς (αυτοδιοίκηση, επιχειρήσεις βιώσιμου τουρισμού, επαγγέλματα του δάσους) και πρωτοβουλίες πολιτών που αυτοοργανώνονται,
Να αναζητήσουν από κοινού τρόπους πρακτικής στήριξης ολοκληρωμένων σχεδίων ανάκαμψης που θα προκύψουν μέσα από τη συμμετοχή των κατοίκων, όχι χωρίς αυτούς,
Να ενθαρρύνουν την υλοποίηση σχεδίων που θα στηρίξουν μια πράσινη, δίκαιη ανάκαμψη που συμπεριλαμβάνει όλους/ες και αποτελεί πρότυπο για το πώς η αντιμετώπιση μιας καταστροφής μετατρέπεται σε ευκαιρία για συνολικότερη κοινωνική αναγέννηση και οικολογική μεταστροφή.
Σε αυτή την περιοδεία οι βασικοί άξονες συζητήσεων με τους τοπικούς φορείς ήταν:
(α) Πού οφείλεται η εκτεταμένη καταστροφή,
(β) Ποιο θα είναι -και πώς θα διαμορφωθεί με τη συμμετοχή των κατοίκων -το σχέδιο για την επόμενη μέρα και
(γ) Ποια θα είναι τα κατάλληλα εργαλεία για την ανάκαμψη της περιοχής.
Περιοδεία διαλόγου κι αλληλεγγύης
Την Παρασκευή 3 Σεπτεμβρίου, πρώτη μέρα της περιοδείας, η αντιπροσωπεία των Πράσινων συνάντησε μέλη Πρωτοβουλιών Πολιτών κι ενημερώθηκε από πρώτο χέρι για την έκταση της καταστροφής, τις ευθύνες για τις εντολές παθητικής αντιμετώπισης της πυρκαγιάς (μη έκθεσης σε κίνδυνο που οδηγεί στην πράξη σε «μη κατάσβεση»), τους κινδύνους για την επόμενη μέρα, αλλά και τις ανάγκες της περιοχής.
Από τη νεοσύστατη Επιτροπή Αγώνα κι Επιβίωσης της Καμένης Βόρειας Εύβοιας, στις συζητήσεις συμμετείχαν ο Γιάννης Κωνσταντινίδης, βιοκαλλιεργητής και πρώην δήμαρχος Αρτεμισίου, και η Πάρη Ντελκή, δημοσιογράφος και εκπαιδευτικός, ενώ από τους συμμετέχοντες στο Συντονιστικό Κέντρο Αγίας Άννας ο Γιάννης Μάστορης, βιοκαλλιεργητής και σκηνοθέτης.
Το Σάββατο 4 Σεπτεμβρίου, δεύτερη μέρα της περιοδείας, η αντιπροσωπεία των Πράσινων συνάντησε τον Δήμαρχο Λίμνης, Μαντουδίου και Αγ. Άννας κ. Γ. Τσαπουρνιώτη, τον Δήμαρχο Ιστιαίας κ. Ι. Κοτζιά, τον πρόεδρο της δημοτικής κοινότητας Λίμνης κ. Ι. Τριανταφύλλου, εκπροσώπους των επαγγελμάτων του δάσους, του αγρο-τουρισμού καθώς και ενεργούς πολίτες και πρωτοβουλίες πολιτών.
Στην αντιπροσωπεία των Πράσινων συμμετείχαν οι πρώην ευρωβουλευτές Μιχάλης Τρεμόπουλος και Νίκος Χρυσόγελος, μέλη του Συμβουλίου, ο Γιάννης Παρασκευόπουλος, μέλος του Συμβουλίου και της Θεματικής Ομάδας Οικονομίας, η δημοσιογράφος Βασιλική Γραμματικογιάννη και ο νομικός Λευτέρης Λεβαντής. Επίσης, συμμετείχε και ο Γιάννης Μάστορης.
Βασικά συμπεράσματα της επίσκεψης και των συναντήσεων που είχαν οι Πράσινοι
Η έκταση της ζημιάς είναι πρωτοφανής
– Η πυρκαγιά στην περιοχή της Βόρειας Εύβοιας είναι η μεγαλύτερη που έχει συμβεί στο σύγχρονο Ελληνικό κράτος. Μόνο στον Δήμο Λίμνης, Μαντουδίου, Αγ. Άννας κάηκαν 322.000 στρέμματα δάσους από ένα σύνολο 570.000 στρεμμάτων. Συνολικά στη Β. Εύβοια υπέστησαν καταστροφή πάνω από 500.000 στρέμματα δάσους, δασικών και αγροτικών περιοχών. Σύμφωνα με τα στοιχεία από το δορυφόρο του ευρωπαϊκού προγράμματος Copernicus, η καταστροφή επεκτείνεται σε 507.000 στρέμματα, ίσως όμως φτάσει και τα 700.000, αν υπολογίζει κάποιος ότι υπάρχουν πολλές χαράδρες και περιοχές με κλήσεις, δεν είναι η έκταση επίπεδη. Αφορά το 50% των γεωγραφικών ορίων των δύο Δήμων της Βόρειας Εύβοιας, τον Δήμο Ιστιαίας-Λουτρών Αιδηψού και τον Δήμο Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας Άννας.
– Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει και παρουσίασε στην αντιπροσωπεία των Πράσινων, κατά την συνάντησή τους, ο Δήμαρχος Λίμνης, Μαντουδίου και Αγ. Άννας κ. Γ. Τσαπουρνιώτης, φαίνεται ότι έχουν καεί:
3.000 παραγωγικά ζώα παραγωγής (Σ.Σ. και προφανώς πολλές χιλιάδες άλλα ζώα του δάσους, ιδιαίτερα μικρά πουλιά),
4.000 σμήνη μελισσών,
800-1000 κτίρια, με πολλά από αυτά να έχουν υποστεί πολύ μεγάλη ζημιά και να πρέπει να κατεδαφιστούν,
195.000 ελαιόδεντρα από τα πιο αρχαία, τα περισσότερα από τα οποία καταστράφηκαν ολοσχερώς, ενώ συνολικά κάηκαν ολικώς ή μερικώς πάνω από 700.000 ελιές
πάνω από 15.000 άλλα δέντρα (μανταρινιές, ροδιές, πορτοκαλιές. καρυδιές κ.ά.)
Η καταστροφή μπορούσε να έχει αποφευχθεί, τεράστιες είναι λοιπόν οι ευθύνες κυβέρνησης και πυροσβεστικής για αυτήν:
Η κυβέρνηση ευθύνεται για μια καταστροφή που μπορούσε να είχε αποφευχθεί και “κοστίζει” πολύ περισσότερο από τα 500.000.000 ευρώ, που εκτιμάει η ίδια. Πολλές από τις ζημιές που προκάλεσε η πυρκαγιά στην περιοχή δεν θα αναιρεθούν όσα χρήματα και να δώσει η κυβέρνηση, πολλές άλλες ζημιές θα απαιτήσουν 10 ή και 40 χρόνια μέχρι να αποκατασταθούν, ενώ κοινωνικές ομάδες θα μείνουν εκτός των αποζημιώσεων (π.χ. το 75% των ελαιόδεντρων ανήκουν σε ανθρώπους που δεν είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, αλλά όμως είχαν συμπληρωματικό εισόδημα από τις ελιές και το λάδι), ενώ επαγγέλματα και γνώσεις της οικονομίας του δάσους (για παράδειγμα ρητινοσυλλέκτες, μελισσοκόμοι, ξυλοκόποι κινδυνεύουν με εξαφάνιση, αν δεν υπάρξουν προσαρμοσμένα και περιεκτικά σχέδια που περιλαμβάνουν όλους και όλες, αλλά στη βάση του έργου που πρέπει να γίνει, χωρίς σπατάλες σε πελατειακές εξυπηρετήσεις και ιδιοτελή εργολαβικά συμφέροντα.
Η κυβέρνηση και οι υπηρεσίες της πυροσβεστικής έχουν τεράστια ευθύνη για την εξέλιξη και το μέγεθος της πυρκαγιάς και της καταστροφής. Η ευθύνη αφορά τόσο στην πλήρη έλλειψη προετοιμασίας για πρόληψη όσο και στην προκλητικά απούσα έγκαιρη παρέμβαση ή έστω αποτελεσματική κατάσβεση της πυρκαγιάς, ώστε να αποτραπεί μια καταστροφή όπως αυτή του Αυγούστου 2021.
Η περιοχή έχει πληγεί από πυρκαγιές το 1977, 2016 και 2021 αλλά η μεγαλύτερη και πιο καταστροφική φωτιά ήταν αυτή του Αυγούστου 2021. Οι κάτοικοι έχουν προλάβει και έχουν αντιμετωπίσει πολλές μικρές. “Η πυρκαγιά αυτή μπορούσε να σβήσει πολύ εύκολα αν υπήρχε έγκαιρη παρέμβαση και συνέχεια στην οργάνωση της τοπικής κοινωνίας όπως παλιότερα”, σύμφωνα με αυτά που μας δήλωσε ένας “άνθρωπος του δάσους”, με εμπειρία στην πρόληψη και κατάσβεση άλλων πυρκαγιών στην περιοχή. Όπως επισήμαναν όλοι οι συνομιλητές των Πράσινων, “η πυροσβεστική περίμενε παθητικά γύρω κυρίως από τους οικισμούς” έχοντας εντολή να μην κινδυνέψουν οι ζωές των πυροσβεστών, “το 112 καλούσε τους πολίτες να φύγουν” και “τα εναέρια μέσα ασχολήθηκαν ελάχιστα με τη φωτιά στη Β. Εύβοια”. Το αποτέλεσμα των λαθών στρατηγικής αλλά και της ανοργανωσιάς, ήταν ότι η πυρκαγιά που ξέσπασε αρχές Αυγούστου “έκανε τουρισμό στη Β. Εύβοια για 9 μέρες καίγοντας τα δάση από τον Ευβοϊκό μέχρι το Αιγαίο, χωρίς να υπάρχει παρέμβαση”, όπως μας είπε χαρακτηριστικά ο Στέφανος Β., ένας από τους ενεργούς πολίτες που συναντήσαμε.
Η εμπειρία που υπήρχε παλιότερα σχετικά με την οργάνωση της πρόληψης και της έγκαιρης αντιμετώπισης πυρκαγιών μέσω της ολοκληρωμένης διαχείρισης του δάσους από τους εργαζόμενους στην οικονομία του δάσους και τους πολίτες της περιοχής χάνεται σιγά-σιγά, χωρίς να υπάρχει η αποτελεσματική οργάνωση από την πυροσβεστική.
Οι αποζημιώσεις δεν βγαίνουν από την τσέπη της κυβέρνησης και των υπουργών της. Αντιθέτως, η κυβέρνηση βρίσκει την ευκαιρία και προσθέτει και δαπάνες για κυβερνητικά στελέχη στο όνομα των αποζημιώσεων και της αποκατάστασης της περιοχής. Η κυβέρνηση αντί να διαθέτει επαρκείς πόρους και σχέδιο αποτροπής των καταστροφών, διαθέτει – αναγκαστικά πλέον – πολλαπλάσια χρήματα για αποζημιώσεις που δεν επαρκούν όμως για την αναγέννηση όσων έχουν χαθεί. Η κυβέρνηση έχει υποσχεθεί να διαθέσει 500.000.000 ευρώ για την αποκατάσταση της περιοχής,
Μπορεί η ξηρασία και ο καύσωνας να δημιούργησαν γόνιμες συνθήκες εφέτος για εξάπλωση των πυρκαγιών, αλλά αυτό έπρεπε να θέσει σε εγρήγορση τον κρατικό μηχανισμό και τις τοπικές δυνάμεις, πολύ περισσότερο που η περιοχή έχει αντιμετωπίσει πολλές φορές μικρότερες ή και μεγάλες πυρκαγιές.
Με το 1/50 του κόστους που προκάλεσε η πυρκαγιά αλλά με σωστή και έγκαιρη οργάνωση της πρόληψης και της αποτελεσματικής αντιμετώπισης των πυρκαγιών – και μέσω της οικολογικής διαχείρισης του δάσους, αξιοποιώντας την προϋπάρχουσα εμπειρία (ομάδες από διαφορετικά επαγγέλματα που ξέρουν τι να κάνουν και πώς θα παρέμβουν για να προλάβουν κι ελέγξουν τις πυρκαγιές), η κυβέρνηση θα μπορούσε:
Να αποτρέψει την πρωτοφανή καταστροφή σε δάση, καλλιέργειες, τοπίο, άγρια και παραγωγικά ζώα,
Να χρειαστεί πολύ λιγότερους πόρους και αυτοί θα είχαν θετικό πρόσημο, θα ενίσχυαν δηλαδή την τοπική οικονομία σε κατευθύνσεις βιωσιμότητας, αντί να δίνονται τώρα ως αποζημιώσεις για την καταστροφή,
Να δημιουργήσει κοινωνικά και οικολογικά χρήσιμες θέσεις εργασίας για νέους και νέες και θα συνέβαλε στην πληθυσμιακή ανανέωση,
Να προστατέψει το φυσικό περιβάλλον, Να αποτρέψει την εκπομπή τεράστιων ποσοτήτων αέριων ρύπων και διοξειδίου του άνθρακα που επιβαρύνουν το κλίμα.
Από τις αναλυτικές συζητήσεις και ανταλλαγή απόψεων με τους ενεργούς πολίτες και τους φορείς της περιοχής δεν προκύπτει από πουθενά ότι η καταστροφή είναι αποτέλεσμα κάποιας συνωμοσίας, αλλά αντιθέτως είναι το αποτέλεσμα της ανευθυνότητας και της έλλειψης προετοιμασίας της κυβέρνησης. Θεωρίες συνωμοσίας που αποδίδουν λανθασμένα την ευθύνη των πυρκαγιών σε ¨σχεδιασμούς για αιολικά” μεταθέτουν τις πραγματικές ευθύνες της κυβέρνησης και της πυροσβεστικής σε αφηρημένα “σκοτεινά κέντρα”, κάτι που διευκολύνει ιδιαίτερα την κυβέρνηση να απαλλαγεί από πολιτικές, οικονομικές και ίσως και ποινικές ευθύνες που έχει.
Η πρόληψη πλημμυρών και νέων καταστροφών
Έντονη είναι η ανησυχία μεταξύ των κατοίκων και των φορέων για τον κίνδυνο νέων καταστροφών αυτή τη φορά από πλημμύρες, κυρίως στους παραλιακούς οικισμούς και διάβρωση, αν δεν υπάρξουν εγκαίρως κατάλληλα μέτρα. Στην περιοχή που καταστράφηκε βρίσκονται 7-10 ρέματα που μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα σε κατοικημένες περιοχές, αφού κάηκε η βλάστηση και μπορεί να υπάρχει διάβρωση των εδαφών.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα εδάφη της περιοχής που μαλακά και γόνιμα και κατά συνέπεια ο κίνδυνος διάβρωσής τους είναι υψηλός, ιδιαίτερα εκεί που υπάρχουν μεγάλες τοπογραφικές κλίσεις, και μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις οι κλίσεις είναι ιδιαίτερα μεγάλες. Σύμφωνα με έκθεση επιστημόνων οι λεκάνες απορροής των ρεμάτων της περιοχής που μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα, έχουν προκαλέσει πλημμύρες και στο παρελθόν, ενώ οι λεκάνες απορροής τους είναι μέσα στις καμένες περιοχές είναι: Ξηροπόταμος (πόλη Ιστιαίας), Ρέματα Μαρμάκια, Βρύσας, Μαύρον και Βόθανος (Ψαροπούλι Βασιλικών), Ασπροπόταμος (παραλιακός οικισμός Παπάδων), Αχλαδόρεμα (παραλία Κοτσικιά), Σηπιάς (παραλία-οικισμός Σηπιάς Λίμνης), Βρυστέλας (περιοχή Όρμου Καμίνι Ροβιών) και ο ποταμός Νηλέας (τα 7 από τα 8 ρέματα από τα οποία τροφοδοτείται έχουν τις λεκάνες απορροής στην καμένη περιοχή).
Οι άνθρωποι του δάσους (δασαρχείο, ρητινοσυλλέκτες, δασεργάτες) ανεξαρτήτως σχέσης εργασίας και περιοχής (δημόσια ή ιδιωτικά δάση και εκτάσεις) πρέπει να εργαστούν για την άμεση προστασία των περιοχών από διάβρωση και πλημμύρες σύμφωνα με τις διατάξεις της Δασικής νομοθεσίας αλλά και ορθές πρακτικές, όπως: κατασκευή κορμοδεμάτων, κλαδοδεμάτων και κορμοφραγμάτων, αποφυγή διάνοιξης νέων δρόμων για να μην προκληθεί περαιτέρω διάβρωση και μεταφορά φερτών υλικών, αξιοποίηση επιτόπου της καμένης ξυλείας για έργα υδρονομίας και προστασίας από τη διάβρωση και σε κάθε περίπτωση να αποφευχθεί η δημιουργία με το σύρσιμο των κορμών “κοίτης” που θα ευνοήσει την κίνηση του νερού, αποφυγή υλοτομιών όπου υπάρχουν κλίσεις μεγαλύτερες από 50% και υπάρχουν μαλακά εδάφη, βελτίωση του αποστραγγιστικού δικτύου των δρόμων, που μπορεί να δεχθούν ανεξέλεγκτα μεγάλο όγκο νερού.
Πέρα από την έκταση των καταστροφών από την πυρκαγιά και τον κίνδυνο πλημμυρών και διάβρωσης, εξαιρετικά σοβαροί είναι και άλλοι κίνδυνοι για την επόμενη μέρα πληθυσμιακή αποψίλωση με φυγή όσων έχασαν την απασχόλησή τους στις ελιές, την κτηνοτροφία, τη μελισσοκομία και τα επαγγέλματα του δάσους, απώλεια κρίσιμου επιφανειακού εδάφους με κίνδυνο αποψίλωσης, αλλαγή του τοπικού μικροκλίματος με καταστροφικές συνέπειες: ήδη, με τον βαρύ χειμώνα της Μήδειας και τους καλοκαιρινούς καύσωνες, η μείωση παραγωγής σε καλλιέργειες έφθασε το 50% ακόμη και σε περιοχές που δεν κάηκαν. Μια βίαιη συρρίκνωση του πρωτογενούς τομέα απειλεί με τη σειρά της να συμπαρασύρει και τους τοπικούς τομείς του εμπορίου και των υπηρεσιών. Καταγγέλθηκαν επίσης προσπάθειες τεχνητού περιορισμού των κρατικών αποζημιώσεων, με επαναχαρακτηρισμό ως «επισκευάσιμων» σπιτιών που είχαν κριθεί πλήρως κατεστραμμένα.
Η επόμενη μέρα, πρέπει να αναδείξει την περιοχή σε πρότυπο πράσινης ανάκαμψης και βιώσιμης ευημερίας με άξονα την προστασία και διαχείριση του φυσικού πλούτου της
Η ενεργοποίηση και συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών σε όλους τους σχεδιασμούς για την επόμενη μέρα των καταστραμμένων περιοχών, είχε κεντρική θέση στις επαφές των Πράσινων κατά την περιοδεία τους στη Βόρεια Εύβοια. Η αποκατάσταση και ανάκαμψη της Βόρειας Εύβοιας δεν μπορούν να γίνουν στο όνομα της τοπικής κοινωνίας, χωρίς αυτή. Ο συμμετοχικός σχεδιασμός δεν επιτρέπεται να είναι σχήμα λόγου ή επικοινωνιακό πυροτέχνημα: υπάρχουν συγκεκριμένα εργαλεία, με επιστημονική τεκμηρίωση, που μπορούν να διασφαλίσουν καθοριστική συμμετοχή του απλού κόσμου στον διάλογο και τις τελικές αποφάσεις. Εξάλλου όλοι οι Ευρωπαϊκοί Κανονισμοί των Διαφόρων Ταμείων προβλέπουν κάτι τέτοιο ως προϋπόθεση αλλά οι κυβερνήσεις διαχρονικά παραβιάζουν μια τέτοια υποχρέωση. Διεκδίκησή μας, αλλά και υποχρέωση της Πολιτείας, είναι τα εργαλεία αυτά να αξιοποιηθούν σε όλη τους της έκταση.
Η αντιπροσωπεία των Πράσινων συζήτησε με τους ανθρώπους της τοπικής κοινωνίας τις προτάσεις που ετοιμάζουν: αναλυτικό Κείμενο Εργασίας και Διαλόγου με προτάσεις για τη βιώσιμη ανασυγκρότηση της Βόρειας Εύβοιας, που θα δημοσιοποιήσει το νέο κόμμα των Πράσινων αμέσως μετά την ολοκλήρωση της περιοδείας.
Βάση για το Κείμενο Διαλόγου και προτάσεων των Πράσινων για τη Βόρεια Εύβοια την επόμενη μέρα είναι η αναγνώριση ότι όλη η περιοχή διαθέτει ιδιαίτερο φυσικό πλούτο (πράσινο/βιοποικιλότητα, δάση, βότανα, καταρράκτη, απολιθωμένο δάσος και γαλάζιο / θαλάσσιο), σημαντική ιστορία (μεταξύ άλλων κέντρο ναυτιλίας για πολλά χρόνια αλλά και βιομηχανίας / εξορύξεων) και ενδιαφέρουσα οικονομική δραστηριότητα γύρω από το δάσος (οικονομία του δάσους) κινδυνεύει με κοινωνική κατάρρευση ενώ βίωνε ήδη συρρίκνωση πληθυσμού.
Συνοπτικά, οι Πράσινοι προτείνουν (οι αναλυτικές θέσεις θα παρουσιαστούν σύντομα μετά την επεξεργασία όλων των ιδεών και προτάσεων που συγκέντρωσαν από τους τοπικούς φορείς και ενεργούς πολίτες) παρεμβάσεις που κινούνται σε τρεις άξονες:
1) διαφύλαξη και διαχείριση της φυσικής αναγέννησης,
2) να κρατηθεί ζωντανή η «Οικονομία του Δάσους» και τα υπάρχοντα “πράσινα επαγγέλματα” αλλά και να αναβαθμιστούν στο πλαίσιο μιας νέας στρατηγικής για την προστασία του κλίματος και την προστασία της βιοποικιλότητας, που είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος
3) να προχωρήσει παράλληλα η απαραίτητη πράσινη μετάβαση με έλεγχο από την ίδια την τοπική κοινωνία τόσο ως προς τις επιλογές όσο και ως προς τις ίδιες τις επενδύσεις που απαιτούνται.
Οι 3 αυτοί άξονες σηματοδοτούν ένα σύνολο οργανωμένων παρεμβάσεων που:
προωθούν νέες οικονομικές δραστηριότητες που διατηρούν και διαχειρίζονται σωστά τον δασικό, θαλάσσιο και γενικότερα τον φυσικό και πολιτισμικό πλούτο, αλλά και την οικολογική αναγέννηση της περιοχής,
διατηρούν, αναβαθμίζουν και δημιουργούν επαγγέλματα που, αξιοποιώντας την εμπειρία, δεξιότητες και τις γνώσεις που υπάρχουν τοπικά, ανταποκρίνονται ΚΑΙ στον βιοπορισμό των ντόπιων ΚΑΙ στις ανάγκες που δημιουργεί η κλιματική και η οικολογική κρίση, η προστασία του κλίματος και η βιώσιμη διαχείριση του δάσους, η ανάδειξη και προστασία του θαλάσσιου πλούτου, \
συμβάλλουν στην αναγκαία απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και συμμετέχουν στην ενεργειακή μετάβαση, με απόλυτο έλεγχο των αποφάσεων και όλων των επενδύσεων από τους ίδιους τους κατοίκους όσον αφορά και την εξοικονόμηση ενέργειας και τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ο έλεγχος από την τοπική κοινωνία όλων των αναγκαίων ενεργειακών παρεμβάσεων και επενδύσεων είναι και μια απάντηση στις θεωρίες συνωμοσίας περί ευθύνης των “αιολικών” για τις πυρκαγιές. Η περιοχή διαθέτει εγκαταλειμμένες περιοχής απόθεσης αποβλήτων από εξορύξεις που σε κάποιο βαθμό έχουν καταληφθεί από τη φύση και θα μπορούσαν εκεί οι κάτοικοι να χωροθετήσουν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, σε συνδυασμό με ένα σύνολο “θερινών σχολείων” και εθελοντικών δραστηριοτήτων, διεθνών συναντήσεων νέων και πολιτιστικών εκδηλώσεων που θα μπορούσαν να αποτελέσουν και τη βάση ενός μοντέλου πράσινου, εναλλακτικού τουρισμού, και διάδρασης με νέους από ολόκληρη την Ευρώπη, αξιοποιώντας για αυτό και κατάλληλα ευρωπαϊκά προγράμματα για νέους και νέες όπως το Erasmus Plus.
αναπτύσσουν κοινωνικές περιβαλλοντικές δομές που χρειάζεται η περιοχή αλλά και πληθυσμιακή ανάκαμψη και ανανέωση, προσελκύοντας πίσω νέους ανθρώπους που έχουν μεταναστεύσει προς άλλες περιοχές.
Βιώσιμες συγκοινωνίες και κινητικότητα
Οι Πράσινοι προτείνουν επενδύσεις – με ενίσχυση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Βόρειας Εύβοιας – που θα αναλάβουν συνεργατικά τοπικά σχήματα για:
Ανάπτυξη παράκτιας συγκοινωνίας με ηλεκτρικά / κλιματικά ουδέτερα – χωρίς χρήση ορυκτών καυσίμων και πιο οικονομικών σκαφών τόσο με τις απέναντι περιοχές όσο και μεταξύ των παραλιακών περιοχών της Εύβοιας (υπάρχουν δεκάδες παρόμοια σχέδια που υλοποιούνται σε πολλές περιοχές από την Βόρεια Ευρώπη μέχρι την Άπω Ανατολή)
Τακτική σύνδεση των διαφόρων περιοχών με λεωφορεία μηδενικών εκπομπών (ηλεκτρικά ή με χρήση υδρογόνου ως καύσιμο)
Χάραξη ποδηλατικών και πεζοπορικών διαδρομών
Οι επενδύσεις αυτές μπορεί να συμβάλλουν στην βελτίωση της συνδεσιμότητας και της βιώσιμης κινητικότητας για κατοίκους και επισκέπτες και να συνδεθούν με το γενικότερο σήμα κατατεθέν (φυσικός πλούτος, πράσινη μετάβαση) μιας “ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ” που μπορεί να συνδεθεί και με το σήμα ενός “πράσινου τουριστικού προορισμού”.
Το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για τη Βόρεια Εύβοια πρέπει, σύμφωνα με τους Πράσινους, να διασφαλίσει:
μακροχρόνια ευημερία και βιωσιμότητα της τοπικής κοινωνίας,
παραμονή των κατοίκων στην όμορφη αυτή περιοχή ακόμα και μετά την καταστροφή και επιστροφή νέων ανθρώπων που μπορούν να συμβάλλουν στην κάλυψη των αναγκών που δημιουργεί η ανάκαμψη και αναγέννηση τόσο της φύσης όσο και της κοινωνίας και της οικονομίας,
ανθεκτικότητα της κοινωνίας απέναντι στην τωρινή καταστροφή και άλλες κρίσεις
μια ισχυρή πράσινη οικονομία των πολιτών, που σημαίνει ότι η ανάκαμψη πρέπει να στηριχθεί στους ντόπιους και να μην είναι μια ακόμα ευκαιρία για να πλουτίσουν οι λίγοι (και πιθανόν διαπλεκόμενοι).
Πού και πώς μπορούν να στηρίξουν την τοπική κοινωνία οι Πράσινοι στο σχέδιο ανάκαμψης
Το νέο κόμμα των Πράσινων που δημιουργήθηκε τον Μάρτιο 2020 στοχεύει στον πράσινο και κοινωνικό μετασχηματισμό της χώρας ως απάντηση στις πολλαπλές κρίσεις, μέσα από διάλογο με τους πολίτες και με πρωτοβουλίες που ξεκινάνε από τη βάση της κοινωνίας αλλά και μέσα από την ισχυρή κοινοβουλευτική του παρουσία στο ευρωπαϊκό και το εθνικό κοινοβούλιο και στα τοπικά και περιφερειακά συμβούλια, κινητοποιώντας ευρύτερες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις.
Η πολυμελής αντιπροσωπεία των Πράσινων εξέφρασε σε κάθε επαφή της με φορείς της περιοχής την αλληλεγγύη της στις τοπικές κοινωνίες, άκουσε προσεκτικά τις απόψεις όλων των φορέων και συζήτησε μαζί τους βασικές προτάσεις και κατευθύνσεις / τομείς, στις οποίες τα στελέχη των Πράσινων μπορούν να βοηθήσουν με τεχνογνωσία και πρακτική βοήθεια τους ντόπιους και τις πρωτοβουλίες πολιτών:
συμμετοχικός σχεδιασμός,
φυσική αναγέννηση του δάσους και οικολογική διαχείριση της περιοχής που θα αναγεννάται.
διατήρηση και ενίσχυση των επαγγελμάτων του δάσους (ειδικοί στην βιοποικιλότητα για την ανάκαμψη της, επιστήμονες του δάσους και του περιβάλλοντος, δασεργάτες και ξυλοκόποι, ρητινοσυλλέκτες, και των άλλων βιώσιμων δραστηριοτήτων (βιώσιμος τουρισμός και βιώσιμη αλιεία, αγρο-οικολογικό τουρισμός)
ενίσχυση της βιολογικής γεωργίας και μελισσοκομίας καθώς και της ελεγχόμενης βιολογικής κτηνοτροφίας μέχρι να ανακάμψουν οι περιοχές βόσκησης, αφού προηγηθεί έλεγχος των εδαφών ως προς την τυχόν διείσδυση ρύπων από την πυρκαγιά,
ενεργοποίηση εθελοντών από διάφορες χώρες για να στηρίξουν τις τοπικές προσπάθειες,
επισκέψεις νέων της Βόρειας Εύβοιας σε άλλες περιοχές της χώρας αλλά και της υπόλοιπης Ευρώπης για να εκπαιδευτούν σε δεξιότητες και γνώσεις που απαιτούν σύγχρονα πράσινα επαγγέλματα που είναι απαραίτητα για την ανάκαμψη και βιωσιμότητα της περιοχής (ποδηλατικός τουρισμός, περιπατητικός τουρισμός, διαχείριση φυσικών περιοχών, παρατηρήσεις θαλάσσιων ειδών, κ.ά.)
ενίσχυση της τοπικής κοινωνίας ώστε να ελέγξει πλήρως όλα τα ενεργειακά σχέδια για την περιοχή (εξοικονόμηση ενέργειας στα παλιά κτίρια, σπίτια μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας, ενεργειακή μετάβαση προς ανανεώσιμες πηγές μέσα από συνεταιρισμό των κατοίκων και της Αυτοδιοίκησης), σύνδεση με ευρωπαϊκά δίκτυα ενεργειακών συνεταιρισμών πολιτών κ.ά.
επικοινωνίες και δικτύωση με περιοχές και φορείς που έχουν ήδη εφαρμόσει επιτυχημένη σχέδια πράσινης μετάβασης περιοχών με παρόμοια χαρακτηριστικά (φυσικές περιοχές, “πράσινα” σκάφη, ορεινός ποδηλατικός και πεζοπορικός τουρισμός, σύγχρονη οικονομία του δάσους, ερευνητικά κέντρα κ.ά.)
