To σκηνοθετικό ντεμπούτο του Ιταλού Μάουρο Μαντσίνι οδήγησε τον βασικό του πρωταγωνιστή, Αlessandro Gassmann στο Βραβείο της καλύτερης ανδρικής ερμηνείας στο πρόσφατο Φεστιβάλ της Βενετίας, ενώ η το ίδιο το φιλμ κέρδισε το αντίστοιχο καλύτερης ιταλικής ταινίας. Τα παραπάνω σε συνδυασμό με την υπόθεση μου κίνησαν την περιέργεια ώστε να την συμπεριλάβω στις επιλογές μου. Ένα θέμα επίκαιρο σε παγκόσμια κλίμακα, σε μία εποχή που κυρίως η υγειονομική-ψυχολογική κρίση οδηγεί σε ακραίες αντιδράσεις και τοποθετήσεις.
Γράφει ο Μίλτος Τόσκας
Ένας πετυχημένος χειρούργος μετά την καθημερινή του άσκηση κωπηλασίας συναντά σε κεντρικό δρόμο έναν άντρα βαριά τραυματισμένο στο αυτοκίνητό του. Γρήγορα επικοινωνεί με το πλησιέστερο νοσοκομείο και ενημερώνει ώστε να σταλεί βοήθεια. Ο ίδιος προσπαθεί να κερδίσει χρόνο, δίνοντας κάποιες συμβουλές στον πολυτραυματία. Ξαφνικά παγώνει. Ένα σύμβολο είναι ικανό να τον διαλύσει. Ο εβραϊκής καταγωγής γιατρός λυγίζει μπροστά στον αγκυλωτό σταυρό. Τραβιέται, παίρνει απόσταση, αποχωρεί. Εκείνη τη στιγμή νιώθει να κουβαλάει στην πλάτη του την ιστορία ολόκληρου του λαού του.
Από την πρώτη κιόλας σκηνή προοικονομείται το τι θα συμβεί. Ένας πατέρας στην άκρη ενός ποταμού με το παιδί του εξηγεί πως μερικές στιγμές τα πράγματα δεν έρχονται όπως τα επιθυμούμε και μας αρέσουν. Ο άνθρωπος καταλήγει κι ο Σιμόνε Σέγκρε βασανίζεται από τύψεις για το αν έπραξε το σωστό. Δεν υπερέβη τα όρια, δε ξεπέρασε τις κόκκινες γραμμές του, δεν πέρασε το λεπτό διαχωριστικό νήμα. Ο χρόνος δεν γυρίζει πίσω. Μπορούσε άραγε να κάνει κάτι παραπάνω; Κανείς δε θα μάθει κι ειδικά ο ίδιος. Η αναζήτηση τον οδηγεί στην οικογένεια του θύματος.
Κατανοεί πως διέπονται από την ίδια προβληματική ιδεολογία. Η προσωπικότητα του σφυρηλατείται, ο χαρακτήρας του επανειλημμένα δοκιμάζεται. Αναζητεί τη λύτρωση της ψυχής με κάθε τρόπο. Τίποτα όμως δεν είναι ικανό να του δείξει φως στο αδιέξοδό του. Βρίσκεται δίχως υπερβολή αντιμέτωπος με τον ίδιο του τον εαυτό. Ο παράγοντας άνθρωπος, ο όρκος του Ιπποκράτη και τα εγκλήματα ενός πολέμου που τον στοιχειώνουν ογδόντα χρόνια περίπου μετά. Ένα τυχαίο γεγονός αλλάζει ολόκληρη τη ζωή του κι έχει τεράστια αντίκτυπο στην καθημερινότητά του.
Το μίσος είναι ο χειρότερος σύμμαχος. Εκεί όμως οδηγείται σήμερα ολόκληρη η ανθρωπότητα. Η απογοήτευση, η ανασφάλεια, ο φόβος διαλύουν τους κοινωνικούς δεσμούς, διαρρηγνύουν τις σχέσεις. Ο καθένας μας επιδίδεται σε έναν αγώνα επιβίωσης κι εξασφάλισης των προς το ζην. Το σημαντικότερο όλων δε φαίνεται να υπάρχει ελπίδα στο μέλλον. Η καταδίκη της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα κι η διαφαινόμενη ήττα του Ντόναλντ Τραμπ βάζουν προσωρινό φρένο στον λαϊκισμό και τον ακραίο εθνικισμό. Η κρίση του κορονοϊού όμως θεωρείται δεδομένο θα γεννήσει νέα οικονομική κρίση, μία νέα “χαμένη γενιά” θα προστεθεί στην προηγούμενη κι οι ακραίες αντιδράσεις θα κλιμακώνονται.
Ακριβώς αυτό τον σφυγμό πιάνει ο σκηνοθέτης, φοβούμενος την άνοδο των συγκεντρωτικών καθεστώτων που κατά παράδοση έπαιρναν την εξουσία με δημοκρατικές διαδικασίες. Κρούει κι αυτός τον κώδωνα του κινδύνου με το έργο του. Μέσα από την απόγνωση της πράξης του πρωταγωνιστή του μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως πάνω απ’ όλα είναι ο άνθρωπος, η αλληλεγγύη, η συλλογικότητα. Σε διαφορετική περίπτωση σε τίποτα δε διαφέρει το είδος μας από τα υπόλοιπα μέλη του ζωικού βασιλείου που λειτουργούν με πυξίδα το ένστικτο και τα δυνατά συναισθήματα.