Ο κριτικός κινηματογράφου Στράτος Κερσανίδης γράφει κάθε εβδομάδα για το alterthess τις νέες ταινίες που κάνουν πρεμιέρα στις κινηματογραφίκές αίθουσες.
Στο δρόμο
On the road
Σκηνοθεσία: Βάλτερ Σάλες
Πρωταγωνιστούν: Σαμ Ράιλι, Κρίστεν Στιούαρτ, Κίρστεν Ντανστ, Βίγκο Μόρτενσεν, Έιμι Άνταμς, Άλις Μπράγκα
Στα τέλη της δεκαετίας του 1940 και στις αρχές αρχές της δεκαετίας του 1950 αναπτύχθηκε στις ΗΠΑ το περίφημο λογοτεχνικό κίνημα των μπιτ. Κυρίαρχες μορφές του κινήματος υπήρξαν ο Τζακ Κέρουακ και ο Άλεν Γκίνσμπεργκ, με τον πρώτο μάλιστα να θεωρείται και ως ο “ανάδοχός” του αφού αυτός εισήγαγε τον όρο μπιτ (beat).
Η γενιά των μπιτ (beat generation) έφερε μια πραγματική επανάσταση στην αμερικανική λογοτεχνία με την αντισυμβατική γραφή αλλά και τον αντισυμβατικό τρόπο ζωής των εκπροσώπων της.
Οι ΗΠΑ ζουν βυθισμένες στην αυταπάτη του “αμερικάνικου ονείρου” και του ψυχρού πολέμου. Κάθε τι μη συμβατό με τούτη την ιδεοληψία θεωρείται απόβλητο, καταδικάζεται, υπονομεύει την κοινωνική συνοχή. Οι Αμερικανοί επιδίδονται σε έναν αγώνα δρόμου απόκτησης υλικών αγαθών, τα ιδανικά τους περικλείονται μέσα στο τρίπτυχο “οικογένεια- σπίτι- αυτοκίνητο”, οπότε η εμφάνιση των μπιτ ταράζει τη συντηρητική αμερικανική κοινωνία.
Τι ήθελαν εκείνα τα παλιόπαιδα τα ατίθασα που τόλμησαν να βγάλουν γλώσσα στο σύστημα; Ποιοι ήταν εκείνοι οι πρεζάκηδες, οι κομουνιστές, οι άθεοι που ήρθαν από το πουθενά να ταράξουν τη μακαριότητα των “καλών” ανθρώπων;
Τίποτε παραπάνω από μια παρέα αντικομφορμιστών λογοτεχνών οι οποίοι τόλμησαν να αμφισβητήσουν το κοινωνικό στάτους, να πειραματιστούν επάνω σε νέους τρόπους προσέγγισης της ζωής, που αναζήτησαν και διεκδίκησαν το δικαίωμα στη διαφορετικότητα. Κι όλο αυτό το πέρασαν μέσα στο λογοτεχνικό τους έργο που χαρακτηρίζεται από την ελευθεριότητα, την αμφισβήτηση, την αναζήτηση και συχνά, την αυτοκαταστροφή.
Τα δύο έργα που σημάδεψαν τη γενιά των μπιτ, ήταν το ποίημα του Άλεν Γκίνσμπεργ “Ουρλιαχτό” (Howl, 1955) και το μυθιστόρημα του Τζακ Κέρουακ “Στο δρόμο” (On the road, 1951).
Το δεύτερο θεωρείται ως το “ευαγγέλιο” εκείνης της καταραμένης γενιάς και είναι ένα μυθιστόρημα πάθους, αναζήτησης και πειραματισμών. Φευγάτο και βέβηλο, τολμηρό και απελευθερωτικό, το έργο του Κέρουακ γνώρισε -και δικαίως- μεγάλη επιτυχία σε ολόκληρο τον κόσμο.
Στο περσινό Φεστιβάλ των Κανών έκανε πρεμιέρα η κινηματογραφική μεταφορά του, δια χειρός Βάλτερ Σάλες. Ο βραζιλιάνος σκηνοθέτης, που πριν από λίγα χρόνια είχε παρουσιάζει “Τα ημερολόγια μοτοσικλέτας” που γνώρισαν μεγάλη επιτυχία και στη χώρα μας, αποφάσισε να μεταφέρει στην οθόνη το εμβληματικό μυθιστόρημα του Κέρουακ. Η ταινία εκτυλίσσεται στα τέλη του ‘40 στην Νέα Υόρκη. Ο Σαλ Πάρανταϊς, ένας 24χρονος συγγραφέας, γνωρίζει τον Ντιν Μοριάρτι, έναν 20χρονο πρώην φυλακισμένο, με τη δική του άποψη περί ηθικής που λατρεύει τη ζωή και τις χαρές της, και την όμορφη 16χρονη σύζυγό του, Μαριλού. Οι τρεις τους ταξιδεύουν στους ατελείωτους αμερικάνικους αυτοκινητόδρομους, ζουν στην κόψη του ξυραφιού, ονειρεύονται έναν κόσμο διαφορετικό που προκαλεί ανατριχίλα στο συντηρητικό κατεστημένο. Ο Σαλ γράφει διαρκώς τα όσα ζει, ο Ντιν τρέχει από τη μια γυναίκα στην άλλη, η Μαριλού γίνεται η μία από τις κορυφές ενός ερωτικού τριγώνου.
Ο Σάλες ρισκάρει. Με την κάμερά του προσπαθεί να αποκωδικοποιήσει τον εσωτερικό ρυθμό του βιβλίου. Να μεταφέρει την οργισμένη κραυγή των ηρώων. Να διασχίσει μαζί τους την αμερικανική ενδοχώρα και μέσα από αυτούς ολόκληρη τη ψυχοσύνθεση της γενιάς των μπιτ. Άλλοτε τα καταφέρνει κι άλλοτε όχι. Άλλοτε παρασύρεται από το παραληρηματικό γράψιμο του Κέρουακ κι άλλοτε αδυνατεί να τον παρακολουθήσει. Οπωσδήποτε, όμως, ούτε μία στιγμή δεν τον προδίδει. Γιατί, όπως και να το κάνουμε, δεν είναι και εύκολο αυτό που επιχείρησε! Ταξιδεύει μαζί του, συμμετέχει στην τρέλα και την απόγνωση των ηρώων του, παθιάζεται με τα όσα μετατρέπει σε εικόνες.
Απόλυτα ταιριαστό το σάουντρακ, πολύ καλές ερμηνείες, φευγάτη ατμόσφαιρα. Κι αν οι φανατικοί του Κέρουακ έχουν κάποιες ενστάσεις, ας μη φανατίζονται. Η ταινία του Σάλες αποτελεί μια πολύ αφορμή για να ξανακοιτάξουμε πίσω αλλά και για να ανακαλύψουν οι νεότεροι τη “χτυπημένη” γενιά.
Περσόνα
Persona
Σκηνοθεσία: Ίνγκμαρ Μπέργκμαν
Πρωταγωνιστούν: Μπίμπι Άντερσον, Λιβ Ούλμαν, Γιόργκεν Λίντστρομ, Γκούναρ Μπιόρνστραντ, Μαργκαρέτα Κρουκ
Η ηθοποιός Ελίζαμπεθ Βόγκλερ καταρρέει κατά τη διάρκεια μιας παράστασης και έκτοτε βυθίζεται στη σιωπή. Μεταφέρεται σε ένα παραθαλάσσιο σπίτι για να αναρρώσει και τη συνοδεύει μια νοσοκόμα, η Άλμα. Η τελευταία προσπαθεί να εξακριβώσει τους λόγους για τους οποίους η Ελίζαμπεθ δε μιλά. Οι δυο γυναίκες είναι δυο εντελώς διαφορετικοί χαρακτήρες. Παρόλα αυτά η Άλμα μιλά συνεχώς στην Ελίζαμπεθ και προσπαθεί να εκμαιεύσει λεπτομέρειες της ζωής της. Η Άλμα μιλά συνεχώς, και σύντομα θα αρχίσει να της εξομολογείται όλα της τα μυστικά της και τις πιο μύχιες σκέψεις της. Σ’ αυτό το διάστημα της συγκατοίκησης και της απομόνωσης, ανάμεσα στις δυο γυναίκες που μοιάζουν πολύ στην εξωτερική εμφάνιση, αναπτύσσεται μια παράξενη σχέση η οποία οδηγεί σταδιακά και με έναν παράξενο τρόπο, στην συγχώνευση των προσωπικοτήτων τους, της μίας μέσα στην άλλη.
Στην ταινία παίσουν πέντε μόνον ηθοποιοί από τους οποίους η Μπίμπι Άντερσον και η Λιβ Ούλμαν, είναι οι μόνες που εμφανίζονται πάνω από ένα λεπτό.
Μεταφέρω παρακάτω το κριτικό σημείωμα που υπάρχει στο δελτίο Τύπου που μας έστειλε η εταιρία διανομής New Star:
“Ο χαρακτήρας της Ούλμαν λέει μόνο δεκατέσσερις λέξεις καθ’ όλη την διάρκεια της ταινίας, σε αντίθεση με την Άντερσον, η οποία μιλάει ακατάπαυστα. Μάλιστα, μεταξύ των άλλων έχει δύο εξαιρετικούς μονόλογους: αυτόν που περιγράφει το ερωτικό όργιο με τους αγνώστους στην παραλία και αυτόν που αναφέρεται στο μωρό της Ελίζαμπεθ.
Τα σκηνικά, τα κοστούμια και το μακιγιάζ είναι ελάχιστα, ενώ ο Μπέργκαμν κινηματογραφεί για άλλη μια φορά με εξαιρετικό τρόπο, χρησιμοποιώντας θαυμάσιες γωνίες λήψης, με μακρινά αλλά και πολύ κοντινά πλάνα πάνω στα πρόσωπα των δύο πανέμορφων πρωταγωνιστριών του. Πολύ καλή δουλειά έχει γίνει και στο μοντάζ, ενώ η φωτογραφία είναι άψογη, με έντονη αντίθεση του άσπρου-μαύρου. Η μουσική επένδυση του Βέρλε είναι εξαιρετική και σε ορισμένες σκηνές στοιχειώνει.
Οι ερμηνείες των Άντερσον και Ούλμαν είναι αριστουργηματικές και τα γοητευτικά πρόσωπά τους κάνουν την οθόνη να ξεχειλίζει από ομορφιά”.
Σε άλλο σημείο: “Η πιο πειραματική ταινία του Μπέργκμαν, ένα αινιγματικό φιλμ που κάνει ακόμη πιο λεπτή τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ λογικής και τρέλας(…) Ο σουηδός υπαρξιστής στην πιο ακραία, από άποψη φόρμας, στιγμή του ανατέμνει την γυναικεία ψυχοσύνθεση αλλά και την αλληλεπίδραση του ερμηνευτή με τους ρόλους του, βασανίζεται για άλλη μια φορά από τη σιωπή του Θεού και χτίζει ένα τεράστιο ερωτηματικό ντυμένο στο λευκό, που σφηνώνεται στο μυαλό του θεατή. Δύο άνθρωποι στη συσκευασία ενός; Ή μήπως, δύο άνθρωποι που έχουν γίνει ένα; Η ‘Περσόνα’ είναι ένα φιλμ με νοημοσύνη, ένα ψυχολογικό παιχνίδι που στο τέλος αντιστρέφει τους ρόλους, μια αλληγορική σπουδή για την ουσία της τέχνης. Παρά, τα όσα είχε πει κατά καιρούς ο ίδιος ο Μπέργκμαν, η νουβέλ βαγκ είναι παντού μέσα στο φιλμ…”.
Persona είναι η λατινική λέξη που όριζε τις μάσκες, πίσω από τις οποίες οι ηθοποιοί της αρχαιότητας έκρυβαν τα πρόσωπα τους, για βγουν στη σκηνή ταυτισμένοι έτσι με το ρόλο που υποδήλωνε το προσωπείο τους.
Τα πουλιά
The birds
Σκηνοθεσία: Άλφρεντ Χίτσκοκ
Πρωταγωνιστούν: Τίπι Χέντρεν, Σούζαν Πλεσέτ, Ροντ Τέιλορ, Τζέσικα Τάντι, Βερόνικα Κατράιτ, Έθελ Γκρίφις, Τσαρλς Μακγκρόου
Μια μεγάλη ταινία από έναν ιδιοφυή σκηνοθέτη που γυρίστηκε το 1963.
Η Μέλανι Ντάνιελς, μια πλούσια δικηγόρος, συναντά το Μιτς Μπρένερ, ενώ εκείνος ψάχνει να αγοράσει δύο πουλιά, για την αδερφή του, Κάθυ. Αποφασίζει από παρόρμηση να του τα αγοράσει και να τα πάει στο σπίτι του. Την επόμενη ημέρα, δέχεται επίθεση από πάρα πολλά πουλιά σε ένα πάρτι γενεθλίων. Το ίδιο βράδυ, εκατοντάδες πουλιά, κατεβαίνουν από μια καμινάδα τρομοκρατώντας τους Μπρένερ. Πανικός επικρατεί στη μικρή πόλη, καθώς ορδές πουλιών επιτίθενται σε βενζινάδικα σχολεία και φάρμες. Πολλοί από τους κατοίκους εγκαταλείπουν τα σπίτια τους για το Σαν Φρανσίσκο. Κανένα σπίτι δεν είναι πια ασφαλές.
Γούλβεριν
The Wolverine
Σκηνοθεσία: Τζέιμς Μάνγκολντ
Πρωταγωνιστούν: Χιου Τζάκμαν, Μπράιαν Τι, Γουίλ Γιουν Λι, Χιρογιούκι Σανάντα, Τζέιμς Φρέιζερ, Λιουκ Γουέμπ
Βασισμένη στο γνωστό κόμικς, η ταινία μας μεταφέρει στην Ιαπωνία. Εκεί ο Γούλβεριν θα έρθει αντιμέτωπος με το θάνατο σε μια αδυσώπητη μάχη. Ευάλωτος για πρώτη φορά, θα αγγίξει τα όρια τόσο στις σωματικές όσο και στις συναισθηματικές τους δυνατότητες, αφού θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει όχι μόνο το φονικό σπαθί των σαμουράι, αλλά και έναν εσωτερικό αγώνα ενάντια στην ίδια του την αθανασία, για να αναδυθεί και πάλι δυνατότερος από ποτέ.
Διατριβή για ένα φόνο
Tesis sobre un homicidio
Σκηνοθεσία: Χερνάν Γκόλντφριντ
Πρωταγωνιστούν: Ρικάρντο Νταρέν, Αλμπέρτο Αμάν, Κάλου Ριβέρο, Αρτούρο Πουίγκ
Ο καθηγητής εγκληματολογίας Ρομπέρτο Μπερμούδεζ έρχεται αντιμέτωπος με μια τραγική πραγματικότητα. Όλα τα στοιχεία δείχνουν πως ο Γκονζάλο, ένας από τους καλύτερους φοιτητές του, είναι ο δράστης μιας άγριας δολοφονίας στη Νομική Σχολή του Μπουένος Άιρες. Παρόλα αυτά αποφασίζει να διεξάγει τις δικές του έρευνες γιατί έχει μια διαφορετική άποψη για το φόνο. Η έρευνα σύντομα θα μεταβληθεί σε εμμονή η οποία θα τον φέρει αντιμέτωπο με τον ίδιο του τον εαυτό.
Ένα εξαιρετικό θρίλερ από την Αργεντινή.
Οι αταίριαστοι
De l’autre côté du périph
Σκηνοθεσία: Νταβίντ Σαρόν
Πρωταγωνιστούν:Ομάρ Σι, Λοράν Λαφίτ
Ένα πρωί ανακαλύπτεται το πτώμα της Επονίν Σαλινί, η οποία είναι σύζυγος του Ζαν-Ερίκ Σαλινί, ενός άνδρα ο οποίος βρίσκεται στο προσκήνιο εξαιτίας μιας σειράς κοινωνικών αναταραχών που συμβαίνουν το τελευταίο διάστημα. Ο αξιωματικός της δίωξης Ουσμάν Ντιακιτέ και ο επικεφαλής της εγκληματολογικής μονάδας του Παρισιού, Φρανσουά Μονζ συνεργάζονται για να διαλευκάνουν το έγκλημα. Η έρευνα θα τους φέρει μέσα στα συνδικάτα αλλά και σε διάφορες παράνομες δραστηριότητες. Μόνο που ο Ντιακιτέ και ο Μονζ είναι δυο εντελώς διαφορετικοί άνθρωποι που δεν ταιριάζουν καθόλου μεταξύ τους.
Καλή γαλλική αστυνομική κωμωδία.