Δευτέρα πρωί και στο πρωτοσέλιδο της “Ελευθερίας” της Καλαμάτας στο περίπτερο της γειτονιάς διαβάζουμε: «Ολη η Μεσσηνία στο χορό των πετρελαίων». Ο γείτονάς μου αστειεύεται ότι θα γίνουμε Ντουμπάι και ονειρεύεται τον εαυτό του με κελεμπίες, πετροδόλαρα και πολυτελή αυτοκίνητα. Σύμφωνα με το δημοσίευμα επιταχύνονται οι διαδικασίες για τη δημοπράτηση των θαλάσσιων «οικοπέδων» που θα παραχωρηθούν για την εκμετάλλευση πετρελαϊκών κοιτασμάτων που αφορούν άμεσα τη Μεσσηνία, καθώς περιλαμβάνουν ουσιαστικά όλη την παραθαλάσσια ζώνη του νομού, δυτικά προς το Ιόνιο πέλαγος και νότια προς την Κρήτη. «Μαύρος χρυσός» λοιπόν στη Μεσσηνία και μαύρος είναι σίγουρα αλλά είναι και χρυσός; Το ζήτημα της εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων στην Ελλάδα είναι σύνθετο και οι παράμετροί του πολλαπλές, τις οποίες οφείλουμε να έχουμε υπ’ όψιν μας στην επιλογή των στρατηγικών μας κατευθύνσεων.
Πρώτο θέμα για την έναρξη των ενεργειών για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στην Ελλάδα είναι η παράμετρος του χρόνου, το timing αγγλιστί. Ακόμα και στο ευνοϊκότερο σενάριο, η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στην Ελλάδα δεν πρόκειται να συμβάλει στο άμεσο και φλέγον ελληνικό ζήτημα, τα ελλείμματα του προϋπολογισμού, το δημόσιο χρέος και το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο, κάτι που συχνά παραλείπεται από τις σχετικές συζητήσεις. Αναφέρονται υπερβολές στα προσδοκώμενα οφέλη, ακόμα και από επίσημα χείλη και επιστήμονες, για τις εκτιμώμενες ποσότητες υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, δημιουργώντας επιμελώς σύγχυση στους πολίτες. Φοβούμαστε ότι χρησιμοποιείται το συγκεκριμένο ζήτημα για να γεμίσουμε ελπίδες τους πολίτες για τον από μηχανής ελληνικό θεό που θα έρθει και θα μας λύσει όλα τα προβλήματα. Αυτή ακριβώς η πληγή του παρελθόντος για την προ κρίσης Ελλάδα, το εύκολο χρήμα που χωρίς κανένα κόπο θα μας λύσει όλα τα προβλήματα, αποτελεί και πάλι κυβερνητική επιλογή. Χωρίς κόπο, προγραμματισμό και εργασία «πλούτος» για την χώρα δεν έρχεται και όποιοι υποστηρίζουν τέτοιες πολιτικές απλά θέλουν και πάλι να χαϊδέψουν τα αυτιά των ψηφοφόρων.
Δεύτερο σημαντικό θέμα είναι το ζήτημα του περιβαλλοντικού ρίσκου. Ζημιές σε εγκαταστάσεις άντλησης υδρογονανθράκων σε μεγάλα βάθη δεν είναι εύκολο να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά και έγκαιρα ακόμα και από εταιρείες-κολοσσούς όπως η BP σε ανεπτυγμένες χώρες όπως οι ΗΠΑ, κάτι που έδειξε η καταστροφή στον Κόλπο του Μεξικού το 2010. Μια διαρροή από παρόμοιες εγκαταστάσεις μπορεί να καταστρέψει την οικονομία και τα οικοσυστήματα σε μεγάλη έκταση. Η πετρελαιοκηλίδα που σχηματίστηκε στον Κόλπο του Μεξικού από τη διαρροή στις εγκαταστάσεις της BP είχε μήκος 1.000 χιλιόμετρα. Δεκάδες χιλιάδες τόνοι πετρελαίου χύθηκαν στη θάλασσα, ενώ τα άμεσα κόστη του ατυχήματος εκτιμώνται σε τουλάχιστον 12,5 δισ. δολάρια, αλλά πολύ περισσότερα είναι τα έμμεσα κόστη. Εάν θα συνέβαινε στις δικές μας θάλασσες (για παράδειγμα στα νότια της Μεσσηνίας) η ρύπανση θα κάλυπτε σε έκταση όλο τον Μεσσηνιακό Κόλπο έως και την Κρήτη. Η εμπειρία από παρόμοιες καταστροφές (όπως για παράδειγμα το Exxon Valdez στην Αλάσκα το 1989) δείχνει ότι οι άνθρωποι και το περιβάλλον εξακολουθούν να υφίστανται τις συνέπειες μίας πετρελαιοκηλίδας για πολλά χρόνια μετά. Ολοι μπορούμε να καταλάβουμε τις τεράστιες επιπτώσεις μιας τέτοιας καταστροφής όχι μόνο στο φυσικό περιβάλλον αλλά και στην αλιεία, τον τουρισμό της Μεσσηνίας κ.λπ.
Τέλος το ζήτημα που τίθεται στην εκμετάλλευση του πετρελαίου είναι ποιος τελικά καρπούται τα οφέλη από αυτήν τη δραστηριότητα. Αν οι χώρες που έχουν αποθέματα πετρελαίου επωφελούνταν αυτομάτως από το γεγονός αυτό, γιατί δεν είναι πλούσιοι οι λαοί στη Νιγηρία, τον Καύκασο ή τη Ρουμανία; Πετρέλαιο έχει η Νορβηγία αλλά έχει και η Αλβανία, χωρίς να υπάρχει κανένα άλλο κοινό στοιχείο στις δύο χώρες σε σχέση με το επίπεδο ανάπτυξης και την ευημερία των κατοίκων των δύο χωρών. Σε ποιο μοντέλο χώρας πιστεύουμε ότι πλησιέστερα θα οδηγηθεί η κατάσταση στην Ελλάδα, ιδιαίτερα σε περίοδο κρίσης όπου τα διαπραγματευτικά μας «χαρτιά» είναι ανύπαρκτα; Της γειτονικής Αλβανίας ή της σκανδιναβικής Νορβηγίας; Πιστεύει κανείς πραγματικά ότι ο γείτονάς μου θα ωφεληθεί στο ελάχιστο από τον «χορό των πετρελαίων» στη Μεσσηνία;
Το ενεργειακό είναι ένα πραγματικό πρόβλημα για όλον τον κόσμο, αλλά το ενεργειακό μέλλον της Ελλάδας διασφαλίζεται πολύ καλύτερα με εντελώς διαφορετικό τρόπο και με ενέργειες που μπορεί να αποδώσουν σήμερα και όχι μετά από 15-20 χρόνια. Αντί για τις εξορύξεις υδρογονανθράκων, το νέο μοντέλο ανάπτυξης που τόσο πολλή ανάγκη έχει η χώρα, θα πρέπει να βασιστεί σε μια αποφασιστική στροφή στην κατεύθυνση της εξοικονόμησης ενέργειας σε συνδυασμό με τη μεγαλύτερη δυνατή διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που θα επιφέρει άμεσα οικονομικά και δημοσιονομικά οφέλη σε μια εποχή που χρειαζόμαστε αποτελέσματα και όχι υποσχέσεις ενός μελλοντικού παραδείσου. Τέτοιες επενδύσεις μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τους πόρους του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, του Ταμείου Συνοχής αλλά και από τοπικά κεφάλαια. Μικρής κλίμακας ΑΠΕ στηριγμένες σε τοπικά κεφάλαια ώστε τα οφέλη να μείνουν σε εμάς και όχι σε ξένους επενδυτές.
* Ο Μιχάλης Σ. Μπάκας είναι περιβαλλοντολόγος, ΜΔΕ στην Περιβαλλοντική Πολιτική και Διαχείριση, περιφερειακός σύμβουλος Βορείου Αιγαίου με τον “Οικολογικό Ανεμο”.
πηγή: Ελευθερία
πΔιαβάστε το άρθρο στην ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ http://www.eleftheriaonline.gr/stiles-sxolia/apopseis/item/43209-mpakas-…