Έχει η Θεσσαλονίκη μία ροπή στους θρύλους και το μεταφυσικό. Ανέκαθεν. Τις περισσότερες φορές, οι θρύλοι αυτοί κυκλοφορούν από στόμα σε στόμα ή βρίσκουν καταφύγιο σε περιθωριακά έντυπα ή ιστοσελίδες. Κουβεντιάζονται στις παρέες σαν συνωμοτικός αδιαπέραστος κώδικας. Άλλες φορές οι θρύλοι αυτοί έχουν μια παρουσία καθημερινή αλλά, είναι το ανερμήνευτο της ουσίας τους που πολλαπλασιάζει τις εξηγήσεις και με αυτό τον τρόπο επιτείνει το μυστηριώδες του πράγματος. Οι αλλεπάλληλες επιστρώσεις των εξηγήσεων κάνει ακόμη πιο θορυβώδες το θρυλούμενο, κάτι σαν επαναλαμβανόμενο αενάως όνειρο, μέσα σε βαθύ ύπνο, που γίνεται βάσανο αλλά ανακουφίζει κιόλας μετά από ένα διάστημα, αφού αυτός που το βλέπει το έχει συνηθίσει και εξοικειωθεί μαζί του.
Ο τελευταίος αστικός θρύλος που παραδέρνει από στόμα σε στόμα, είναι τα κρεμασμένα τσαρούχια στα καλώδια της ΔΕΗ. Η επιδημία των κρεμασμένων τσαρουχιών, ξεκίνησε με ένα ζευγάρι στην Παραλιακή λεωφόρο ανάμεσα στα χριστουγενιάτικα μπιχλιμπίδια του δημοτικού φωτισμού και επεκτάθηκε σαν φωτιά στις καλαμιές του κάμπου. Τώρα τα βλέπεις παντού στην πόλη, απλώνονται σαν ιός ασυγκράτητος, στην Διαγώνιο και τα Κάστρα, την Καλαμαριά και την Μενεμένη, στο Κορδελιό ακόμη και στο Πανόραμα. Μια τσάρκα στο ίντερνετ δείχνει έναν διαγκωνισμό της Θεσσαλονίκης με την Πάτρα σε ότι αφορά τούτη την συνήθεια. Το ζήτημα της πρωτοκαθεδρίας ας το ξεκαθαρίσουν άλλοι ή ας το αφήσουμε να αιωρείται στα σύρματα.
Οι ερμηνείες όμως έχουν πάρει διαστάσεις μανίας. Μόλις αρθρώνεις μία, ακούς μια άλλη ακόμη πιο πιστευτή. Σαν τον πασατέμπο, άμα βάλεις τον πρώτο σπόρο ανάμεσα στους κοπτήρες δεν μπορείς να σταματήσεις.
Ένας καλλιτέχνης, το ξεκίνησε, λέει η πρώτη η οποία βρίσκεται σε πόλεμο με την άλλη, που υποστηρίζει πως μια παρέα μεθυσμένων που κουβαλούσαν τσαρούχια στο πορτμπαγκαζ του αυτοκινήτου τους -αφού ήταν μέλη χορευτικού συγκροτήματος παραδοσιακών χορών- διαγωνίσθηκαν ένα βράδυ Χριστουγέννων στην ικανότητα ποιός θα τα καταφέρει να κρεμάσει πρώτος στα καλώδια το ζευγάρι του.
Και σε αυτές τις εξηγήσεις προστέθηκαν πλήθος άλλες.
Αυτός που κρεμάει τα τσαρούχια του, θέλει να πει, ότι δεν μπορεί άλλο μια κατάσταση που τον βασανίζει και παραδίνεται. Είναι μία παραλλαγή του «κρέμασε τα παπούτσια του» βγήκε από την ενεργό δραστηριότητα υποστηρίζει μία άλλη.
«Όχι», αντιδρούν οι ρέποντες κατευθείαν στην μεταφυσική. «Είναι ξόρκι ζόρικο και παλιακό, κρατάει τα φαντάσματα έξω από το σπίτι». «Δεν κρατάει τα φαντάσματα έξω από το σπίτι αλλά τους εφιάλτες μακριά» λένε όσοι παίζουνε τους πιο ψαγμένους. Οι αντιεξουσιαστές, δεν μείνανε λεπτό μακριά από τον θρύλο, «τα κρεμασμένα τσαρούχια κρατάνε την εξουσία και την αστυνομία μακριά από κοινωνικούς χώρους, σπίτια που τελούν σε κατάληψη, χώρους των αγώνων» όπως για παράδειγμα την ΕΡΤ3, γύρω από την οποία πλήθος τσαρουχιών κρεμάστηκαν και μετεωρίζονται ανεμίζοντας και ανεμιζόμενα διαρκώς το μυστήριό τους.
«Ελάτε» καγχάζουν οι κυνικοί, «φως φανάρι, αναφορά στα οικονομικά και ότι μπήκαμε μέσα με τα τσαρούχια» σημαίνει το δρώμενο.
Σιγά μην μένανε απ έξω οι συνωμοσιολογούντες: «ο Μπουτάρης τα κρέμασε για να δείξει την άνευ όρων παράδοσή μας στους Τούρκους και το κρέμασμα των τσαρουχιών αυτών τον συμβολισμό περιέχει ενόψει της αφίξεως του αντίστοιχου υποδήματος που φορούσαν οι γιουρούκοι».
«Συμβολίζουν την αστική κρίση και τις αναδουλειές, ότι οι άνεργοι φθείρουν τα παπούτσια τους σε άοκνο και αναποτελεσματικό ποδαρόδρομο οπότε πετάνε τα τσαρούχια στα σύρματα σαν ένα άει σιχτίρ εσύ και οι μικρές αγγελίες σου» επιμένουν οι στρουκτουραλιστές. Όχι αντιτείνει ακραιφνής Μπαρτικός, κάποιος λέει σε έναν αντίπαλο «πάρε πόδι» ή «μην ξαναπατήσεις τα πόδια σου εδώ». Συγγραφέας ακούστηκε να συλλαβίζει ότι δηλούν την κούραση «μου κόπηκαν τα πόδια πια με τόσο άσκοπο πηγαιν’ έλα», ή κάνουμε «δουλειές του ποδαριού να την βγάλουμε όπως όπως».
Οι κοινωνιστές, με το αναλογούν ύφος περίσκεψης, σημειώνουν κουνώντας το κεφάλι αποδοκιμαστικά σε όλα τα προηγούμενα σενάρια ότι, «τα κρεμασμένα τσαρούχια δεν είναι τίποτα άλλο από μια έκφραση κοινωνικής δυσαρέσκειας της νέας γενιάς η οποία παίρνει… των οματιών και των τσαρουχιών της και πάει στα ξένα για να βρει το τυχερό της όπως λέγανε οι παλαιότεροι». Αλλά και οι κοινωνιστές είναι κομμένοι, κι αυτοί, στα δύο ,προσώρας, διότι και τα δύο αυτά ενδέχεται αύριο να κοπούν στα τέσσερα και αυτό να πάει στο άπειρο. Αλλά για την ώρα τα δύο λένε, ο μεν πρώτος ότι σημαίνουν «την αηδία και την φυγή εξαιτίας της άνευ επιστροφής», αντιθέτως, λέει η δεύτερη «σημαίνουν την πίκρα καθαυτή και την νοσταλγία που κρούει ήδη το καμπανάκι της επιστροφής στα γενέθλια χώματα».
«Είναι επανάσταση» λένε οι Μπακουνικοί, «συμβιβασμός ξεκάθαρος» κατά τους σιτσιουανιστές. «Ευλάβεια» διαβάζουν οι ένθεοι, «απειλή» οι θεριακλήδες της εξέγερσης.
Η αλήθεια, όμως, είναι μόνο μία και όλα τα υπόλοιπα είναι παραφθορές της ή παρανοήσεις ή ξεχειλώματα του αρχικού νοήματος που παραμένει επτασφράγιστο μυστικό. Οι θρύλοι δεν πρέπει να εξηγούνται διότι το μαγικό τους πρόταγμα χάνεται στη στιγμή. Οπότε, κι εγώ που το κατέχω, προτιμώ σαν τον Ζήνωνα τον Ελεάτη να δαγκώσω, να κόψω την γλώσσα μου και να την καταπιώ, παρά να σας το αποκαλύψω. Εξάλλου έχω ένα ζευγάρι τσαρούχια κάτω από το κρεβάτι κι ελπίζω (;) να μην χρειαστεί να τα κρεμάσω στα σύρματα αν και ο μπαμπούλας με κρατάει μακριά τους.
ΥΓ. Εννοείται ότι η λίστα των σεναρίων, θεωριών, υποψιών και ερμηνειών είναι ανοικτή στους ανέμους της ιστορίας αλλά και της συνωμοσίας και η συμβολή καθενός και καθεμιάς δύναται να συμβάλλει στην επιδιωκόμενη αλληλεπίδραση για την ανάπλαση, αποκατάσταση, διατήρηση και ενδυνάμωση του αρχικού σχεδιασμού του θρύλου μας.
* Ο δημοσιογράφος του ρ/σ “Στο Κόκκινο 93,4” Απόστολος Λυκεσάς αρθρογραφεί καθημερινά στο alterthess.gr. Ακούστε ζωντανά στο “Κόκκινο 93,4” την εκπομπή “Ορθά- Κοφτά” με τον Απόστολο Λυκεσά Δευτέρα- Παρασκευή 11:00- 12:00.