Τα ερωτήματα που άρτυσαν το σαββατοκύριακό μας αφορούσαν κροκόδειλο ο οποίος εντοπίστηκε σε λίμνη φράγματος του νομού Ρεθύμνου Κρήτης. Ποιός πήγε κι άφησε το ερπετό εκεί να βιώνει την υπαρξιακή του μοναξιά; Ποιός θα τον συλλάβει, καθότι δεν λειτουργούν αρμόδια τμήματα ασφαλείας; Ποιός έφαγε τις πάπιες της λίμνης; Πού χάθηκαν τα αρνιά του Μανωλιού; Τί σκέπτονται οι κάτοικοι των κοντινών οικισμών; Επιχειρώ να απαντήσω για να βοηθήσω την διαλεύκανση του μυστηρίου και να μείνουν τα καλοκαιρινά μας βραδινά χωρίς το φόβο ότι ενδέχεται να βρεθεί κανένας κροκόδειλος κάτω από το κρεβάτι των παιδιών.
Η εμφάνιση του κροκόδειλου είναι η πρώτη παγκοσμίως ενσάρκωση λογοτεχνικού ονείρου. Χωρίς αμφιβολία ο κροκόδειλος ανήκει στην φαντασία του μεγάλου ρώσου μυθιστοριογράφου Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι. Σαρκώθηκε στο Ρέθυμνο, από τη φαντασία του γραφιά και από την ομώνυμη νουβέλα που έγραψε πριν από 150 χρόνια. Προσκομίζω αμέσως τις αποδείξεις.
Ο κροκόδειλος του Φιοντόρ είχε αφεντικό γερμανό επενδυτή. Κατάπινε ρώσους πολίτες ζωντανούς οι οποίοι καθόλου δεν διαμαρτύρονταν για την κατάποσή τους από το θηρίο. Κανένας δεν σκέφτηκε να τον σκοτώσει διότι τι θα έλεγαν οι άλλοι επενδυτές αν μάθαιναν αυτή τη συμπεριφορά στις επενδύσεις; Ο γερμανός ιδιοκτήτης της επένδυσης ζητούσε ενοίκια για την παραμονή των ρώσων στο στομάχι της επένδυσής του. Οι ρώσοι στο στομάχι του ερπετού ήταν πρόθυμοι να δεχθούν «παρακράτηση μισθού»*. Όσοι προσπάθησαν να εξηγήσουν ότι τα πράγματα δεν ήταν ακριβώς έτσι όπως ο γερμανός επενδυτής τα παρουσίαζε «γιουχαίστηκαν χωρίς καθυστέρηση από τα χρονικά της προόδου…». Όποιος είχε πέσει θύμα των σιαγόνων του κροκόδειλου «…θα έπρεπε να αισθάνεται χαρά και υπερηφάνεια που χάρις σ’ αυτόν διπλασιάστηκε -έως τριπλασιάστηκε- η αξία του κροκόδειλου…» κι ακόμη, άλλοι επενδυτές «…Βλέπουν την επιτυχία του πρώτου, κι όπου να’ ναι θα έρθει κι άλλος με κροκόδειλο, και μετά ο τρίτος θα παρασύρει και δυό τρεις άλλους, και μ’ αυτούς αμέσως μαζεύτηκαν κεφάλαια. Να και η μπουρζουαζία. Χρειάζονται κίνητρα…».
Για τους υπανάπτυκτους και ξεπερασμένους από την ιστορία που προτιμούν την ελευθερία από την βολεψιά στην ασφάλεια των σπλάχνων του θηρίου, το πρώτο θύμα είχε κιόλας πάρει την απόφασή του κατόπιν σκέψεως βεβαίως «οι άγριοι αγαπούν την ανεξαρτησία, οι σοφοί αγαπούν την τάξη…».
Κι αν αυτά δεν είναι αρκετά, αν οι περιγραφές τούτες δεν σας οδηγούν σε συλλογισμούς για τις ομοιότητες με την σημερινή κατάσταση στη χώρας, τις συνθήκες που θα επέτρεπαν να ζήσει και να μεγαλουργήσει ο κροκόδειλος του Ντοστογιέφσκι, σας μεταφέρω και την αντίθετη άποψη για να συγκρίνετε μόνοι σας. Διότι πάντα υπήρχε η άλλη άποψη, η οποία εκφραζόταν φυσικά από κάποια εφημερίδα και αυτή η εφημερίδα στη νουβέλα του Φιοντόρ ονομαζόταν «Βλήμα» -που πάει ο νους σας;- και περιέγραφε όσα σας διηγήθηκα συνοπτικά με τις παρακάτω λέξεις:
«…Παρ’ όλες τις προσπάθειές και τους αγώνες της εφημερίδας μας, είμαστε ακόμα πολύ «ανώριμοι», αυτό αποδεικνύει το απίστευτο γεγονός που έλαβε χώρα εχθές στη Στοά και που εμείς το είχαμε προβλέψει από καιρό. Έρχεται λοιπόν στην πρωτεύουσα ένας αλλοδαπός επενδυτής και μαζί του φέρνει τον κροκόδειλό του… Εμείς σπεύσαμε να χαιρετίσουμε την ανάπτυξη του νέου αυτού χρήσιμου κλάδου της βιομηχανίας που έρχεται να καλύψει ένα σημαντικό κενό στην πλούσια και χαρακτηριστική για την ποικιλομορφία της πατρίδας μας. Και ξαφνικά εχθές… εμφανίζεται στο μαγαζί του αλλοδαπού επενδυτή κάποιος ιδιαίτερα χοντρός και αρκετά πιωμένος,… χώνεται στο στόμα του κροκόδειλου, ο οποίος εννοείται ότι αναγκάστηκε να τον καταπιεί… Μόλις ο άγνωστος έφτασε στα έγκατα του κροκόδειλου, το έριξε αμέσως στον ύπνο. Ούτε οι κραυγές του αλλοδαπού – επενδυτή… ούτε οι απειλές ότι θα φωνάξουν την αστυνομία δεν στάθηκαν ικανές να τον πτοήσουν… Ο απρόσκλητος επισκέπτης φέρθηκε χειρότερα κι από Τάταρο – κι όπως λέει η παροιμία «δώσε θάρρος στο χωριάτη να σ’ ανέβει στο κρεβάτι…. Δεν ξέρουμε που πρέπει να αποδώσουμε τέτοιες βάρβαρες συμπεριφορές… Αναπόφευκτα τίθεται το ερώτημα: τι ήθελε τέλος πάντων ο απρόσκλητος επισκέπτης; Μια ζεστή και άνετη κατοικία;… Οφείλουμε εξάλλου να επιστήσουμε την προσοχή του αναγνώστη και στην εξαιρετικά βάρβαρη συμπεριφορά έναντι των οικιακών ζώων. Φυσικά ο αλλοδαπός κροκόδειλος δυσκολεύεται να χωνέψει έναν τέτοιο όγκο μονοκοπανιά – έτσι, κάθεται πρησμένος σαν τούμπανο και περιμένει το θάνατο να τον λυτρώσει απ’ το φριχτό του μαρτύριο. Εδώ και πολύ καιρό τώρα στην Ευρώπη διώκεται ποινικά η απάνθρωπη συμπεριφορά προς τα οικιακά ζώα. Παρ’ όλον όμως τον ευρωπαϊκό φωτισμό, τα ευρωπαϊκά πεζοδρόμια και την ευρωπαϊκή κατασκευή των σπιτιών, πολύ απέχουμε απ’ το να απελευθερωθούμε από τις πατροπαράδοτες προκαταλήψεις μας… Έτσι λοιπόν οι θυρωροί που καθαρίζουνε τις λάσπες… δεν θα πρέπει να λερώνουν τα πόδια των περαστικών (πετώντας τες)…»
Σημείωση: Οποιαδήποτε ομοιότητα με υπηκοότητες, επαγγέλματα, ερπετά, επενδυτές και εφημερίδες ανήκουν αποκλειστικά στην ευθύνη του Φ. Ντοστογιέφσκι. Τόσα χρόνια μετά δεν υπάρχουν πνευματικά δικαιώματα. Οπότε χωρίς δεύτερη σκέψη οι Ρεθυμνιώτες -για αρχή- μπορούν άνετα να βολευτούν στο στομάχι του συμπαθούς κροκόδειλου. Εξάλλου πρέπει όλοι να βοηθούμε τις επενδύσεις όχι σαν μερικούς οπισθοδρομικούς που φωνάζουν και χύνουν κροκοδείλια δάκρυα για δήθεν κινδύνους από τα σαγόνια και το στομάχι του ερπετού.
*Φράσεις και λέξεις εντός εισαγωγικών ανήκουν στην νουβέλα του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι «Ο κροκόδειλος», μτφ. Γιώργος Τσακνιάς, εκδ. Πατάκη, 1996.
* Ο δημοσιογράφος του ρ/σ “Στο Κόκκινο 93,4” Απόστολος Λυκεσάς αρθρογραφεί καθημερινά στο alterthess.gr. Ακούστε ζωντανά στο “Κόκκινο 93,4” την εκπομπή “Ορθά- Κοφτά” με τον Απόστολο Λυκεσά Δευτέρα- Παρασκευή 11:00- 12:00.