Μία εξαιρετική ταινία animation για το Ιράν αποτελεί τη σημερινή μας επιλογή. Ο λόγος για το “Περσέπολις” των Μαρζάν Σατραπί και Βενσέν Παρονό (2007). H ιστορία μίας επώδυνης ενηλικίωσης νεαρής κοπέλας που μεγαλώνει στην Τεχεράνη στα τέλη της δεκαετίας του 70΄. Νιώθει την ανάγκη να ανατρέξει στα πρώιμα χρόνια της παιδικής ηλικίας και να ξετυλίξει το κουβάρι των γεγονότων από την εποχή της χαμένης αθωότητας. Ένα πολυεπίπεδο δράμα που χτίζεται μέσα από διαδοχικές απογοητεύσεις και ματαιώσεις σε μία περιπλάνηση ζωής που επιβεβαιώνει το ρητό: “όπου γης πατρίς”.
Γράφει ο Μίλτος Τόσκας
Το όνειρο της ανατροπής του Σάχη βγάζει τον κόσμο μαζικά στους δρόμους της πρωτεύουσας. Το σύνθημα που δεσπόζει είναι, “θάνατος στον Βασιλιά”. Οι προγονοί του έχουν συνθηκολογήσει με τον Δυτικό κόσμο και απολαμβάνει τα προνόμια της ηγεμονίας με αντάλλαγμα κοιτάσματα πετρελαίου. Στην πλειοψηφία του αναλφάβητος ο λαός παρασύρεται εύκολα από την εθνικιστική ρητορική και συγκινείται από το αφήγημα της θρησκείας. Ο εμφύλιος σπαραγμός κάνει όμως τη χώρα ευάλωτη και στο εξωτερικό της. Το Ιράκ του κραταιού τότε Σαντάμ Χουσεϊν επιτίθεται στη γείτονα. “-Τι είναι αυτή η χώρα; -Kόλαση”…
Η προοδευτική οικογένεια που τοποθετείται στο κεντρικό φόντο παλεύει να κρατήσει ζωντανούς και δυνατούς τους δεσμούς της. Η φλόγα της ανάμνησης δεν πρέπει να σβήσει. Χαμηλόφωνα οφείλει να πενθήσει για τις απώλειες, να αντισταθεί, να μη ξεχάσει. “Το να ζεις στην Τεχεράνη, είναι σα να ζεις σε νεκροταφείο”. Μένουν δύο κύκνοι να πλέουν στα νερά των ονείρων ως σύμβολο ελευθερίας. Δεν υπάρχουν περιθώρια για ευελιξία. Η συντηρητική κοινωνία θεωρεί το κάλυμμα του προσώπου συνώνυμο της ελευθερίας και το ακάλυπτο προκλητικό και αμαρτωλό. Μονόδρομος φαντάζει η μετανάστευση στην Ευρώπη για τη νεαρή κοπέλα.
Παίρνει τον δρόμο για τη Γαλλία κι εκεί όμως τα πράγματα δεν είναι ρόδινα. Προσπαθεί να επικοινωνεί με τους δικούς της μέσω ενός τηλεφωνικού θαλάμου, που δηλώνει την ελπίδα και ταυτόχρονα την ανάγκη για επικοινωνία. Θέλει να αφομοιωθεί από την τοπική κοινωνία, αλλά η δυτική κουλτούρα συγκρούεται με τα πιστεύω της. Τότε φτάνει η ώρα της μεγάλης παραδοχής, “ο καπιταλισμός καίει την κοινωνία μας” ακούγεται να λέει. Ακόμα κι όταν ο έρωτας της χτυπήσει την πόρτα θα είναι για να τη δοκιμάσει. Θα “πουλήσει” όλο της το είναι, ψυχή και σώμα για να καταφέρει να επιβιώσει. Κι όταν γυρίσει στην πατρίδα η ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ της θα έχει χαθεί κάπου στη διαδρομή.
Στα αξιοσημείωτα της ταινίας θεωρώ πως πρέπει να επισημάνουμε πως Κατρίν Ντενέβ (δίνει τη φωνή της στην μητέρα) και η Κιάρα Μαστρογιάνι (στην κόρη αντίστοιχα) είναι και στην πραγματικότητα μάνα και κόρη. Αυτή η σύνδεση ενισχύει το συναίσθημα κι επιδρά καταλυτικά στη ψυχολογία του θεατή. Εξαιρετική επιλογή για κάθε ηλικία. Επίσημη υποψηφιότητα της Γαλλίας για το Ξενόγλωσσο OSCAR το 2008 στην 80ή τελετή απονομής βραβείων της Αμερικανικής Ακαδημίας.
Βάση της Δημοκρατίας αποτελεί η Δικαιοσύνη. Τι γίνεται όμως όταν επικρατεί ο νόμος του αίματος; H Μαριάν βιώνει την πιο σκληρή πραγματικότητα ενός πολέμου. Κι είναι χιλιάδες άνθρωποι που τη βιώνουν σήμερα με τα γεγονότα στην Μέση Ανατολή και τη Συρία. Συνεχώς μάλιστα η κατάσταση θα επιδεινώνεται εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και των δυσμενών συνεπειών που συνδέονται άμεσα κι έμμεσα με αυτήν. Καθήκον όλων μας είναι να κατανοούμε και να “συγχωρούμε”, όχι να αποδίδουμε ευθύνες και να κρίνουμε τυφλωμένοι από φθηνή ρατσιστική ρητορική μίσους. Κι όμως το μίσος έχει τεράστια δύναμη όπως έχει αποδειχθεί και στην πατρίδα μας.
Το ταξίδι δεν τελειώνει ποτέ παρά μόνο όταν κοπεί το νήμα της ζωής. Στη Βιέννη πλέον στα μέσα της δεκαετίας του 80΄. Το μυαλό όμως πίσω στην πατρογονική γη. Οχτώ χρόνια πόλεμοι. Πάνω από ένα εκατομμύριο νεκροί. Η Ελευθερία έχει πάντα ένα τίμημα. Συχνά μάλιστα οι άνθρωποι γίνονται πιόνια και σκοτώνονται για τα συμφέροντα ενός τρίτου δυνατού που απολαμβάνει τις συγκρούσεις αφ΄υψηλού. Αυτό συμβαίνει και στην περίπτωσή μας και δυστυχώς σχεδόν πενήντα χρόνια μετά δεν έχει ακόμα σταματήσει.