Η προηγούμενη ταινία του Βασίλη Μαζωμένου “Lines” μας συγκίνησε βαθύτατα το 2017. Μία πραγματική βουτιά στην ελληνική κοινωνία των μνημονίων που κατέστρεψαν τους δεσμούς μεταξύ των ανθρώπων και δοκίμασαν τη συνοχή της σε όλα τα επίπεδα. Ταξίδεψε σε πολλά Φεστιβάλ του κόσμου, κέρδισε οχτώ βραβεία και στην πλειοψηφία τους θετικές κριτικές. Φέτος ο δημιουργός επέστρεψε στην μεγάλη οθόνη με την “Εξορία”. Μία σύγχρονη, επίκαιρη “Οδύσσεια” ενός νέου άνδρα που νιώθει ξένος στον ίδιο του τον τόπο.
Γράφει ο Μίλτος Τόσκας
Μία βάρκα καταμεσής του πελάγους. Ο Άρης βρίσκεται ένα βήμα πριν τον πνιγμό. Στην προσπάθειά του να αποδράσει από τη “φυλακή” της πατρίδας του αντίκρισε κατάματα τον θάνατο. Βγήκε όμως νικητής. Οι άνθρωποι του λιμενικού κατάφεραν να τον επαναφέρουν. Τι μπορεί να ώθησε έναν άνδρα της ηλικίας του σε μία τόσο ανορθόδοξη προσπάθεια άτακτης διαφυγής; Μέσα από μία δαιδαλώδη διαδρομή γνωρίζουμε μία αντισυμβατική προσωπικότητα που συνεχώς υφίσταται βία, λεκτική και σωματική. Βιάζουν ποικιλοτρόπως το “είναι” του. Δε φαίνεται να του μένει επιλογή.
Δεν έχει όνομα, δεν έχει χαρτιά. Είναι εύκολη λεία για τον καθένα. Πιθανότατα κανείς δε θα τον αναζητήσει. “Πεινούσα” απολογείται, όταν τον ρωτούν γιατί πήγε να κλέψει. Η κρίση που δεν έχει τελειώσει, αλλά μαίνεται. Αυτή έφερε για τον ξένο δίπλα στη λέξη Έλληνας, το κλέφτης. Ντροπή. Διακρίνεις στην μουσουλμανική κοινότητα μία ακραία επιθετική αντιμετώπιση. Μίσος. Εμείς όμως από την αρχαιότητα πορευτήκαμε με την αλληλεγγύη, με τη ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ, με τη βοήθεια ως αξίες μας. Σήμερα όλα αυτά τείνουν να χαθούν. Τι άλλαξε; Μία συντηρητική οπισθοδρόμηση που δίνει βήμα στους “λύκους”. Εμείς όμως παραμένουμε με τις “μέλισσες”, με τον άνθρωπο.
Με αυτόν που δέχεται τη διαρκή απόρριψη, με αυτόν που δεν έχει δύναμη να αντισταθεί και γυρνάει και το άλλο μάγουλο για τον χαστουκίσουν. “Είναι η κρίση φίλε μου” και κατ’ επέκταση συνειρμικά “είναι ο καπιταλισμός ηλίθιε”. Ένα σύστημα που πάει στον αυτόματο πιλότο. Δημιούργησε και δημιουργεί μία τεράστια οικολογική αλλαγή και τώρα έρχονται οι συνέπειες. Το προσφυγικό που ολοένα θα αυξάνεται, φυσικές καταστροφές (πλημμύρες, πυρκαγιές) και στο βάθος πόλεμος. Αυτή τη φορά όχι σιωπηλός, όχι ψυχρός, αλλά με (υπέρ)όπλα και εκατομμύρια θύματα.
Όλους αυτούς τους προβληματισμούς θέτει ο δημιουργός μέσα από μία αλληγορία. Διορατικός, με ευαισθησία, με βαθιά αντίληψη των πραγμάτων. Το έργο βρίθει συμβολισμών και παραλληλισμών. Ο Άρης δεν είναι ο Θεός του Πολέμου, αλλά ένας σύγχρονος Οδυσσέας που αναζητά τη δική του Ιθάκη. Το ταξίδι έχει τη σημασία του, σε σφυρηλατεί, αλλά το τέλος (ο σκοπός) έρχεται μόνο όταν επέλθει η λύτρωση της ψυχής. Έχει διαλέξει τον δύσκολο δρόμο. Τώρα καλείται εκ νέου να επαναπροσδιορίσει την πορεία του. Θα τα καταφέρει;
Σε μία χρονιά με αρκετές αξιόλογες ελληνικές ταινίες, κάνουμε μία ακόμα στάση στο ελληνικό σινεμά. Η ΕΞΟΡΙΑ μπορεί να είναι ακόμα και μέσα στο ίδιο σου το σπίτι, στην ίδια σου την πατρίδα. Η ελευθερία είναι εσωτερικό θέμα. Έλληνες, Τούρκοι, Ιρανοί, Άγγλοι, Γερμανία σε τι διαφέρουν; Άπαντες θέλουν να σε πατήσουν κάτω. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Είμαστε στο Α … κι ο δρόμος είναι μακρύς. Το πρόβλημα είναι συνολικό και δε λύνεται με παυσίπονα. Πρέπει να σπάσεις αυγά, ειδάλλως είσαι καταδικασμένος σε μία κόλαση επί της γης.