Αυτό το περίφημο, πολύκροτο και βραβευμένο φιλμ της Δευτέρας 7 Ιουλίου από την Ταινιοθήκη της ΕΡΤ-3 ενδέχεται τους περισσότερους να σας αφορά για την ψυχ- αγωγία που θα αποδεσμεύσει. Τα μισά μαντίλια που θα πάρετε μαζί σας είναι για την τεράστια συγκίνηση που θα νιώσετε και τα άλλα μισά για τα γέλια που θα ρίξετε.
Στο κινηματογραφικό είδος που υπηρετεί αυτό το φιλμ είναι το πιο αγαπημένο, όμως, το πρόβλημα βρίσκεται αλλού: Εδώ και μήνες έσπαζα το κεφάλι μου. Είχα μπροστά μου αμέτρητες επιλογές: Ποια ταινία άραγε θα ταίριαζε απόλυτα με το ένα χρόνο Αντίστασης της ΕΡΤ, ποια θα ήταν η πιο κατάλληλη, για να δούμε εύστοχα πώς αντιδρούν οι Έλληνες στην κατοχή της χώρας από την τρόικα. Τελικά θεωρώ την επιλογή τόσο εύστοχη όσο και ταιριαστή. Λες και γυρίστηκε για μας.
Να το θέσω, λοιπόν, απλά σύμφωνα με τα διλήμματα που βάζει η ταινία: Πώς ένας ολόκληρος λαός, που ήταν για καιρό στην ξεφτίλα και χλεύη, την αποστροφή μπορεί να επιστρέψει πίσω στην ιστορική δόξα; Πόσος καιρός άραγε του χρειάζεται γι’ αυτό; Ένας μήνας, πέντε μήνες, δύο χρόνια; Κι ακόμα, γιατί ένας τέτοιος λαός μέσω των ατόμων του ισχυρίζεται στην πλειονότητά του Να κοιτάξουμε τα σπιτάκια μας, να φύγουμε από την Ιστορία και τα κοινά και να αφεθούμε στη γαλήνη της οικίας μας; Ποιες είναι οι διαδικασίες συνειδητοποίησης, που κομίζουν την υπερηφάνεια; Ερωτήματα σημαντικά, ιδεολογικά, κοινωνιολογικά και άλλα.
Στο φιλμ- έκπληξη η συνειδητοποίηση φθάνει σε 20 ημέρες. Από τη συντριβή στη δόξα, λοιπόν, και από εκεί στην αξιοπρέπεια και αυτοεκτίμηση. Κι αν παραφράσω τον ποιητικό τίτλο περίφημου ιταλικού γουέστερν που είναι το Αντί για στέγη έναν ουρανό γεμάτο άστρα, θα το μετατρέψω σε Κι αντί για επιστροφή στο σπίτι, στους δρόμους με τα όπλα κατά του εισβολέα.
Η κατάληξη του φιλμ μετά από 20 ημέρες συνειδητοποίησης φθάνει στο τετραήμερο 28 Σεπτεμβρίου- 1 Οκτωβρίου του 1943, διάστημα που όλα τα ιστορικά βιβλία καταγράφουν τις περίφημες Τέσσερις ημέρες της κολάσεως. Ήταν το τετραήμερο που με οδομαχίες σώμα με σώμα γέροι άοπλοι, γριές, άτομα με πατερίτσες ενωμένα με τα υπολείμματα ενός διαλυμένου στρατού απέδειξαν πως δεν υπάρχει σπίτι χωρίς πατρίδα, θαλπωρή χωρίς υπερηφάνεια, καταφύγιο χωρίς αξιοπρέπεια και αυτοεκτίμηση. Τα περιστατικά είναι αληθινά, συνέβησαν σε γειτονική χώρα και καθόρισαν το εύρος μιας ανάκτησης βασικά της συνειδητοποίησης.
Ας το παρακολουθήσουμε με προσοχή, αναλογιζόμενοι πως δεν είναι αστικός μύθος αλλά ολοζώντανη, διαχρονική πραγματικότητα.