Τις τελευταίες μέρες, από τη μια η υποβολή αρχικού, μη δεσμευτικού ενδιαφέροντος από τα τέσσερα σχήματα επενδυτών για την αγορά του 51% της ΕΥΑΘ Α.Ε. και από την άλλη οι αποφάσεις των Δημοτικών Συμβουλίων (Θεσσαλονίκης, Πυλαίας-Χορτιάτη, Θέρμης) για διεξαγωγή δημοψηφίσματος με το ερώτημα της ιδιωτικοποίησης της ΕΥΑΘ, ανοίγουν μια σειρά ζητήματα σχετικά με το θέμα. Πρώτα απ’ όλα οι όροι της ιδιωτικοποίησης είναι άγνωστοι ακόμη και για το ΥΠΕΚΑ. Όπως προκύπτει από ανακοίνωση της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων (17-4-2013), ανατίθεται έργο παροχής υπηρεσιών, με αντικείμενο:
«1. Τον προσδιορισμό του κόστους συντήρησης του ανοιχτού αγωγού προσαγωγής του νερού από τον Αλιάκμονα στην ΕΥΑΘ Α.Ε., με βάση τα διαθέσιμα σε αυτή δεδομένα.
2. Τον προσδιορισμό του κόστους αδιύλιστου νερού της ΕΥΑΘ Α.Ε., με βάση τα διαθέσιμα στις σχετικές υπηρεσίες δεδομένα.
3. Τον προσδιορισμό του κόστους αδιύλιστου νερού της ΕΥΔΑΠ Α.Ε., με βάση τα διαθέσιμα στις σχετικές υπηρεσίες δεδομένα.
4. Την αξιολόγηση των προτεινόμενων από το ΤΑΙΠΕΔ τροποποιήσεων στους όρους των συμβάσεων παραχώρησης προς την ΕΥΑΘ Α.Ε. και ΕΥΔΑΠ Α.Ε.
Περιλαμβανομένων: των ποσοτικών και ποιοτικών υποχρεώσεων (performance criteria) των παραχωρησιούχων, για τις υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης, καθώς και των προγραμμάτων αναφοράς (reporting), των μέτρων επίβλεψης και εφαρμογής (compliance and enforcement measures), της στρατηγικής για την ενδεχόμενη επέκταση των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, της προβλεπόμενης τιμής του νερού για την πρώτη 5ετία, της κατανομής της ευθύνης και των κινδύνων μεταξύ των αντισυμβαλλόμενων, του καταμερισμού της ευθύνης για τη συντήρηση του συστήματος τροφοδότησης αδιύλιστου νερού της ΕΥΑΘ Α.Ε. και της αξιολόγησης τεχνικών λύσεων για τη διασφάλισή της, στο πλαίσιο της μνημονιακής υποχρέωσης για την αποκρατικοποίηση των δύο παραπάνω εταιρειών ύδρευσης αποχέτευσης. Με χρόνο υλοποίησης 7 μήνες παραδοτέα θα είναι: α) το κόστος συντήρησης του ανοιχτού αγωγού προσαγωγής του νερού από τον Αλιάκμονα στην ΕΥΑΘ Α.Ε., β) το κόστος αδιύλιστου νερού της ΕΥΑΘ Α.Ε., γ) το κόστος αδιύλιστου νερού για την ΕΥΔΑΠ Α.Ε., γ) έκθεση αξιολόγησης των προτεινόμενων όρων της σύμβασης παραχώρησης προς την ΕΥΑΘ Α.Ε. και δ) έκθεση αξιολόγησης των προτεινόμενων όρων της σύμβασης παραχώρησης προς την ΕΥΔΑΠ Α.Ε., περιλαμβανομένων όλων των επιμέρους θεμάτων του σημείου 4».
Στα τυφλά
Η κυβέρνηση, δηλαδή, φαίνεται να μη γνωρίζει βασικά τεχνικοοικονομικά στοιχεία των υπό παραχώρηση φορέων. Ακόμη, αδιευκρίνιστες είναι οι ευθύνες και οι αρμοδιότητες της ΕΥΑΘ Α.Ε., της ΕΥΑΘ Παγίων, της κρατικής ΕΥΔΕ Ύδρευσης Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης, της ταυτότητάς του χρηματοδότη των επενδύσεων σε υποδομές ύδρευσης, αποχέτευσης και προστασίας περιβάλλοντος. Η εικόνα της υφιστάμενης κατάστασης συμπληρώνεται με την πρόσφατη (15-4-2013) απόφαση της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας για παύση λειτουργίας της μονάδας επεξεργασίας αποβλήτων της ΕΥΑΘ μετά τη διαπίστωση, από επανειλημμένους δειγματοληπτικούς ελέγχους ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των λυμάτων της πόλης καταλήγουν στο Θερμαϊκό ανεπεξέργαστα.
Η εσκεμμένη απουσία πολιτικής και η εγκατάλειψη κοινωφελών αγαθών και υπηρεσιών που με πρόσχημα τις δημοσιονομικές ανάγκες εκχωρούνται σε εταιρείες που αυτές πλέον θα διαμορφώνουν ανεξέλεγκτα πολιτικές, για κρίσιμα θέματα όπως το νερό και η αποχέτευση, είναι μια αντιδημοκρατική εκτροπή, με σημαντικές οικονομικές και περιβαλλοντικές συνέπειες. Οι τοπικές κοινωνίες μέσα από τους φορείς και τις συλλογικότητές τους (Δήμους, σωματεία εργαζομένων, επιστημονικούς φορείς) πρέπει να οργανώσουν την αντίστασή τους, απαιτώντας πρώτα απ’ όλα την άσκηση του δημοκρατικού, συνταγματικού τους δικαιώματος να αποφασίζουν αυτοί για τα ζητήματα δημοσίου συμφέροντος και κοινών αγαθών, μέσα από δημοψηφίσματα.
Η δυνατότητα αυτή των αμεσοδημοκρατικών διαδικασιών μπορεί να κινητοποιήσει τις κοινωνικές δυνάμεις που παραμένουν αδρανείς και αποσβολωμένες από το «σοκ και δέος» της νεοφιλελεύθερης λαίλαπας και να αποδιοργανώσει τους σχεδιασμούς ιδιωτικοποιήσεων. Σ’ αυτή την προοπτική δεν χωρά το μοντέλο του λαϊκού καπιταλισμού των ορφανών του Σημίτη, που, με την πατρωνία του Ιδρύματος Μπίλ Γκέητς και των συμβούλων της Θάτσερ, λανσάρουν την ψευδεπίγραφη κοινωνική οικονομία τους, «α λα ΠΑΣΟΚ», καλώντας μας να αγοράσουμε τη δημόσια περιουσία. Εδώ, επίσης, θα δοκιμασθούν στην πράξη, τα όρια της συνέπειας των όψιμων και περιστασιακών αντιμνημονιακών, υπερβαίνοντας τα τεχνικά-νομικά εμπόδια για τη διενέργεια του δημοψηφίσματος και συμβάλλοντας ουσιαστικά στην ενημέρωση και κινητοποίηση της κοινωνίας.
Ένα άλλο μοντέλο σχεδιασμού και διαχείρισης των συλλογικών αγαθών και υπηρεσιών ή θα είναι δημόσιο, συμμετοχικό, δημοκρατικό ή θα είναι υπό την επικράτεια του «νόμου» της νεοφιλελεύθερης ζούγκλας.
Αυτό θα είναι το κυρίαρχο επίδικο διακύβευμα για την ανανεωτική ριζοσπαστική αριστερά το επόμενο διάστημα και όρος κοινωνικής και πολιτικής ύπαρξης της.
Γιάννης Γρηγοριάδης, Μέλος γραμματείας τμήματος Οικολογίας – Περιβάλλοντος ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ
Πηγή: Εποχή