Γεωργία Τριανταφυλλίδου, Iστορίες χωρισμών (εικόνες: Μυρτώ Δεληβοριά), Κάπα Εκδοτκή, 2025
Με την συλλογή διηγημάτων «ιστορίες χωρισμών» –ιστορίες η έκταση των οποίων είναι μόλις δύο σελίδες–, η Γεωργία Τριανταφυλλίδου δοκιμάζεται στο πεδίο της πεζογραφίας, για πρώτη της φορά έπειτα από τρεις ποιητικές συλλογές.
Στην πρώτη της αυτή συλλογή, η ποιήτρια Τριανταφυλλίδου κάνει μια μεταπήδηση από τον ποιητικό στον πεζό λόγο, αλλά σε φόρμα που της δίνει περιθώριο να συνεχίσει να βρίσκεται πολύ κοντά στην ποίηση. Τεχνικά, φυσικά, είναι διηγήματα, ανταποκρινόμενα στο κριτήριο του Λούκατς: ένα μόνο γεγονός, γύρω από το οποίο εκτυλίσσεται η αφήγηση. Ουσιαστικά, όμως, είναι ποίηση, από την άποψη ότι αποτελούν μια ταχεία καταβύθιση σε όσα βρίσκονται σε βαθύ πηγάδι.
Το τομίδιο αποτελείται από 10 ιστορίες χωρισμών: χωρισμών ζευγαριών, όχι και τόσο ζευγαριών, και δυο μόλις γνωστών. Γενικώς ιστορίες για το μακελειό που συχνά, πολύ συχνά, γίνονται οι ερωτικές, και όχι μόνον, σχέσεις των ανθρώπων. Οι περιπτώσεις είναι διαφορετικές, αλλά η κατάληξη περίπου η ίδια: χωρισμός, ή μη-μαζί, ή όχι πια, ή όχι ακόμη, ή ο οριστικός χωρισμός. Όπως και οι τύποι των σχέσεων, έτσι και οι τύποι των χωρισμών, μάλλον αριθμούν πλειάδες… Δυο διηγήματα συνομιλούν εφιαλτικά και στοργικά μεταξύ τους.
Η συγγραφέας αλλάζει την οπτική της (με όρους πιο φιλολογικούς, την εστίασή της), αλλά και την αφηγήτριά της, που είναι άλλοτε ετεροδιηγητική, μια φορά ομοδιηγητικός. Η εστίαση, το ποιος/α/@ βλέπει δηλαδή, μεταβάλλεται: είναι η χωρίζουσα, είναι ο χωριζόμενος, είναι μια ηρωίδα που συμμετέχει σε μια ασαφή σχέση. Πολυπρισματικότητα ενδιαφέρουσα, ειδικά όταν πρόκειται για θεματική τόσο, μα τόσο, οδυνηρή…
Οι ιστορίες είναι θλιβερές, αλλά όχι πάντα. Κάποιες με δηλητηριώδες χιούμορ, συχνά απογυμνωτικό και με καυστικότητα που ξεγυμνώνει κόκαλα, όταν π.χ. ο προδότης αποκαλύπτεται χωρίς αντίσταση. «Ώρες μετά, αφού επέστρεψαν στο σπίτι τους, ο Στέλιος “έσπασε” με τη μία. Σημάδι πως, καιρό τώρα, μετά βίας συγκρατούσε τα κομμάτια του».
Είναι επίσης ιστορίες όπου υπάρχει πόνος, πρόσκρουση σε βράχο, όταν ο άλλος είναι φευγάτος μέσα του και η αδιαφορία πιο σκληρή από το «δεν σ’ αγαπώ πια». «Μ’ άλλα λόγια, το σώμα σου μου είναι τόσο αδιάφορο που όχι να το λιμπιστώ δεν υπάρχει φόβος, αλλά ούτε και να το σιχαθώ». Με οξεία διεισδυτικότητα στο μεγάλο μυστήριο των σχέσεων και στην ανθρώπινη πολυπλοκότητα, με τρυφερότητα και κατανόηση για όλους, η Τριανταφυλλίδου χτίζει χαρακτήρες, με τους ψυχαναγκασμούς τους, την ελευθεροφροσύνη, την μικρότητα, τις αγωνίες, τις αυταπάτες και τους πόθους τους. Κι ό,τι φωτίζει είναι σπουδαγμένο μέσα στο αίσθημα, το συναίσθημα, την ανεκτικότητα, την αδιαμφισβήτητη αλήθεια του άλλου.
Νομίζω πως η αναγνώστρια, με γέλιο, κλάμα, ενίοτε με σπαραγμό και άπειρο πικρό χαμόγελο αναγνωρίζει τον εαυτό της, αναγνωρίζει τον δίπλα της, την εκμυστήρευση του φίλου και του παιδιού της. Αναγνωρίζει ακόμα όλα τα μικρομέγαλα αδιέξοδα των χωρισμών, από το τί είναι δικό μου τι δικό της ως τα πιο μεγάλα: την ερήμωση, κυρίως, που φέρνει αυτό το σχίσιμο στα δυο, αυτό το σπάσιμο μιας ενότητας που φάνταζε αιώνια.
Οι εικόνες της Μυρτώς Δεληβοριά –ανθρώπινες φιγούρες 10 τον αριθμό για τις 5 πρώτες ιστορίες, ενώ για τις υπόλοιπες 11–, οι εικόνες που εικονογραφούν τις ιστορίες της, ερεθίζου την ματιά του αναγνώστη, κι αυτός μετατρέπεται σε εικαστικό ντεντέκτιβ, προκειμένου να συμπεράνει από την εικονογράφηση που προτάσσεται έναντι του κειμένου σε ποιον τύπο ζευγαριού θα ανήκουν οι ήρωες της επόμενης ιστορίας. Είναι μορφές κυρίως ζευγαρωτές, αλλά όχι πάντα. Είναι, επιπλέον, εικονογράφηση που σου φέρνει, σε μια περίπτωση τουλάχιστον, στο νου την λέξη κουλουβάχατα. Από τις μορφές αναδεικνύονται με χρώμα αυτές που αντιστοιχούν στην κάθε περίπτωση. Κι έτσι όπως τις έχει φτιαγμένες η εικονογράφος, αδρές, έγχρωμες και με περιγράμματα σκέτα, ανταποκρίνονται τόσο εύστοχα στα κείμενα της Τριανταφυλλίδου, που τελικά υποστηρίζουν στιβαρά την αφήγηση που ακολουθεί. Κι αυτό είναι ένα παιχνίδι όχι μόνο για τα μάτια, αλλά και για την αντίληψη και κατανόηση του κειμένου. Είναι τέλος και μια δικαίωση της εικόνας δίπλα στον εν αρχή λόγο.
Με το συνταίριασμα λόγου και εικόνας, οι «ιστορίες χωρισμών», λοιπόν, μας φέρνουν επιτυχώς εμπρός στην πραγματικότητα των διαλύσεων, των κατεδαφίσεων, μερικές φορές των ολικών καταστροφών. Κι αυτό που ξεπηδά είναι πόσο ακατανόητα, προβλέψιμα κι απρόβλεπτα, πειναλέα και άπληστα, σκληρά και μαλακά, αμετακίνητα και υποχωρητικά, είναι τα μέλη του νοήμονος και συνειδητού είδους του πλανήτη μας και στην περίπτωση των χωρισμών τους.
