Στο Θέατρο Τεχνών, το νέο θεατρικό χώρο της Θεσσαλονίκης, ανέβηκε το «Είδα μάτια» των NòVan Theater Group, μιας ομάδας νέων ηθοποιών, χορευτών, τραγουδιστών και μουσικών. H παράσταση γνώρισε ήδη επιτυχία στο φετινό Φεστιβάλ Ανοιχτής Θεατρικής Σκηνής της πόλης και στο χώρο των NòVan, τον Μάιο του 2024.
Μια ανάρτηση της αγαπημένης φίλης Αθηνάς Παπανικολάου, της οποίας εμπιστεύομαι την κριτική ματιά, με παρακίνησε να δω την παράσταση. Πρόκειται για ένα σύνθετο μουσικοχορευτικό έργο – κάπως έτσι φαντάζομαι να υλοποιείται το αρχαίο δράμα: χορός, τραγούδι, αφήγηση, ζωντανή μουσική και μια θυμέλη, κρυμμένη «στ’ αυλάκια του μυαλού» που λέει ο ποιητής, αποτίοντας στην ιερότητα τα αναλογούντα.
Το θέμα της παράστασης είναι η Αγάπη, η οποία αναπτύσσεται μέσα από τον μύθο της ταξιδεύτριας κόρης, που ταξιδεύει στον κόσμο για να την συναντήσει. Μαζί της φυσικά συμπλέκονται ο θάνατος, η προδοσία, η απαγόρευση και η σκληρότητα των ανθρώπων που γεννά και ο πόλεμος.
Καμβάς είναι ο κόσμος του δημοτικού τραγουδιού των Βαλκανίων και της Μεσογείου, λαϊκές αφηγήσεις, πρωτότυπα κείμενα και ποιητικά αποσπάσματα. Σε όλη τη διάρκεια ακούμε υπέροχα ερμηνευμένα τραγούδια από την Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τσιγγάνικα, ισπανικά και ταραντέλες. Σε μια ευωχία ήχων και φωνών ο θεατής μπορεί να περιπέσει από τη μια κατάσταση στην άλλη, από τη χαρά και το κέφι μιας ερωτικής συνάντησης-αναγνώρισης στην οδύνη του θανάτου που κλέβει το αγαπώμενο/α πρόσωπο/α ή στον σπαραγμό της τιμωρίας για την απαγορευμένη αγάπη. Το σώμα εδώ έχει την πρωτοκαθεδρία: παρακολουθούμε σωματικό θέατρο, που με το σύνολο των δυνατοτήτων του, με την φωνή παρούσα, αναλαμβάνει να απεικονίσει σκηνικά και να παρουσιάσει την αφηγούμενη ιστορία. Κορυφαίες στιγμές θεωρώ την εικαστική και ποιητική διαχείριση των σωμάτων, όταν ο θάνατος που προκαλεί ο πόλεμος εκφράζεται ολοσχερώς μαζικός, και γι’αυτό τόσο μα τόσο ακατανόητος, και όταν η τιμωρία της απαγορευμένης αγάπης ξεδιπλώνει το μίσος και την βία απόλυτα σωματοποιημένα.
Οι συντελεστές είναι όλοι τους εξαιρετικοί και όλοι τους αναλαμβάνουν να διεκπεραιώσουν, εναλλασσόμενοι, ένα μέρος του δρωμένου ταυτόχρονα ως πρωταγωνιστές και ως μέλη μιας ομάδας. Αυτή η πραγματικότητα φαίνεται στον τρόπο που υποστηρίζονται πάνω στην σκηνή και αναπτύσσουν συλλογικά τον πίνακα και την πλοκή. Και, απ’ό,τι μαθαίνω, αυτή η συλλογικότητα αφορά και την επιλογή, την επεξεργασία των κειμένων και τη συγγραφή των πρωτότυπων με την εμπνευσμένη καθοδήγηση του Τάσου Παπαδόπουλου, του οποίου το όραμα πραγματώνει η συγκεκριμένη παράσταση.
Η Αγάπη με όλες της τις εκδοχές και σε όλες της τις εκφάνσεις είναι, βέβαια, διαρκώς παρούσα. Αγάπη ερωτική, μητρική, γονεϊκή, των παιδιών και αδελφική, αγάπη ανάμεσα σε φίλους και εν γένει σε συναθρώπους. Κι η βαθιά κατανόηση αυτής της ανθρώπινης συνθήκης, που μας καθιστά, μαζί με την ελευθερία, όντα ανθρώπινα, είναι που κάνει τόσο αβάσταχτα οδυνηρή τη χαρά και τη ματαίωση, την πίστη και την προδοσία, την απαγόρευση και την αφοσίωση με όλα τα κόστη και, τέλος, τον αποχωρισμό που μπορεί να είναι αμετάκλητος ή/και το θάνατο. Αντλώντας από την πλούσια πηγή της λαϊκής παράδοσης και της έντεχνης δημιουργίας, παρουσιάζεται το υλικό με ποιητική ματιά και εκτέλεση, που συνενώνει τις πτυχές του κόσμου, τη γη, την θάλασσα και τον υπερουράνιο τόπο με λιτά μέσα αλλά πληθωρικά εκφραστική διεισδυτικότητα.
Η ζωντανή μουσική, ο χορός, το τραγούδι, η μιμική των σωμάτων και η αφήγηση απαιτούν την προσοχή αλλά και τη συμμετοχή του θεατή. Παρότι η αποκωδικοποίηση των συμβολισμών δεν είναι δύσκολη, απαιτεί από τον θεατή να λειτουργεί εν ολότητι, για να κατανοήσει και να απολαύσει.
Τέλος, θέλω να επισημάνω κάτι που βγήκε τόσο έντονα από αυτή την παράσταση και νομίζω ότι πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα. Βλέπαμε μια παρέα νέων ανθρώπων που με απίστευτο κέφι και καθαρότητα στο βλέμμα, με μια υπερχειλίζουσα χαρά, έπαιζαν, χόρευαν, τραγουδούσαν, αλλά προπαντός συναντούσαν ο ένας τον άλλο και τους θεατές σε μια ευφρόσυνη έκρηξη αυτού του καλού που μπορεί να δημιουργεί η ανθρωπότητα. Κι αυτό βρισκόταν στο βλέμμα των θεατών, καθώς μαγεμένοι, έβγαιναν από την παράσταση και, για μένα, επιβεβαίωνε τους στίχους του Τάσου Λειβαδίτη, που έκλεισαν, όχι τυχαία, προφανώς, την όλη παράσταση :
Αλλά τα βράδια τι όμορφα
που μυρίζει η γη…
Καθώς
ένα φλάουτο κάπου
ή ένα άστρο συνηγορεί
για όλη την ανθρωπότητα.
Έτσι ξεχνούμε μια στιγμή το σκοτάδι που μας περιβάλλει, παίρνουμε ανάσα και προχωρούμε για να φέρουμε κάτι από το φως κοντά μας.
Υ.Γ. Σκέφτομαι ότι σ’αυτά τα παιδιά, 13 τον αριθμό επί σκηνής και σ’αυτούς που δούλεψαν για να ανέβει, εμείς δώσαμε πολύ λιγότερο από ένα ευρώ…
Συντελεστές
Κίνηση-σκηνοθεσία: Τάσος Παπαδόπουλος
Ενορχήστρωση φωνών-Μουσική Διδασκαλία: Έλενα Μουδίρη Χασιώτου
Δραματουργία: Ελευθερία Καμπαγιοβάνη
Διδασκαλία λόγου: Καρολίνα Ρήγα
Φωτιστικός Σχεδιασμός: Αθηνά Μπανάβα
Ηχοληψία: Δημήτρης Τσεσμελόγλου
Σκηνικά-κοστούμια: Αφροδίτη Νικολιουδάκη, Τάσος Παπαδόπουλος & η ομάδα
Καλλιτεχνική Συνεργάτις: Λένα Πετροπούλου
Βοηθός παραγωγής: Σοφία Κύρινα
Παραγωγή: NòVan Theater Group & Θέατρο Τεχνών Θεσσαλονίκης
Στη σκηνή οι:
Ναταλία Αλεξανδρή | Ασπασία Δήμου | Λένια Κοκκίνου | Δέσποινα Κουσενίδου | Παναγιώτης Ματζίρης | Αλέξανδρος Μιχαηλίδης | Θεοχάρης Μπαϊρακταρίδης | Αφροδίτη Νικολιουδάκη | Αφροδίτη Τσακαλίδου | Νατάσα Τσακιρίδου
Και οι μουσικοί:
Ηρώ Ευθυμίου: Πιάνο| Σοφία Κεραμάρη: Βιολί | Στέλιος Γώγουλας: Κρουστά
