Αφορμή για το σχόλιο, που ακολουθεί, ήταν μια πρόσφατη φράση του Παντελή Μπουκάλα (Καθημερινή, 31 Αυγούστου):
«Πώς βρέθηκε μια φορά κι έναν καιρό να συγκυβερνά ο Πάνος Καμμένος, ακυρώνοντας εν τη γενέσει του, το εγχείρημα της «πρώτης φοράς Αριστερά»;».
Αυτές τις μέρες, όμως, δόθηκαν κι άλλες ευκαιρίες, για να ασχοληθούμε με τον Καμμένο. Οι τηλεφωνικές συνδιαλέξεις με τον Πατομπούκαλο, η δεδηλωμένη διαθεσιμότητά του να εκπροσωπήσει τον τραμποφασισμό στην Ελλάδα, τον έκαναν ξανά, έστω κι αν δεν είναι για τους «σωστούς λόγους», media darling.
Το μείζον, ωστόσο, είναι αυτό που θέτει ο Μπουκάλας. Πώς έγινε δυνατό το αδιανόητο; Ένα αριστερό ριζοσπαστικό κόμμα να επιλέξει να συνεργαστεί με ένα προδήλως ακροδεξιό μόρφωμα ανοιχτά ρατσιστικών και σεξιστικών προδιαγραφών, με χυδαίο λόγο, πολιτικό προσωπικό έναν εσμό από σούργελα και αρχηγό έναν φαιδρό συνομωσιολόγο, που, αφού, ως αγαπημένο παιδί του πρώτου Μητσοτάκη, έκανε καριέρα «αποκαλύπτοντας» τους «τρομοκράτες» της 17 Νοέμβρη -έγραψε και σχετικό βιβλίο- κατέληξε, πριν συνδράμει τις κυβερνήσεις του κ. Τσίπρα, να κυνηγάει ψεκαστικά αεροπλάνα.
Ο Μπουκάλας έχει δίκιο βουνό. Η εμπλοκή του Καμμένου στην «εθνική σωτηρία» έπνιξε, εν τη γενέσει, το εγχείρημα μιας ριζοσπαστικής Αριστεράς, που μέχρι το 2015 ήταν μεγάλη ελπίδα για το διεθνές εργατικό κίνημα -και όχι μόνο.
Αλλά, θα πει κάποιος, τι έπρεπε να γίνει;
Να αφεθεί «στα σκυλιά» η δυνατότητα για μια κυβέρνηση της Αριστεράς, αναγκαίας συνθήκης για μια τελεσφόρα μάχη ενάντια στα Μνημόνια;
Ο Μπουκάλας, λοιπόν, μαζί κι εγώ, ισχυρίζεται πως αφέθηκε «στα σκυλιά». Γιατί η συγκυβέρνηση με μια πτέρυγα της ακροδεξιάς έκανε ακριβώς αυτό. Η κυβέρνηση Τσίπρα -Καμμένου δεν μπορούσε επ’ ουδενί να θεωρηθεί κυβέρνηση της Αριστεράς. Το ακροδεξιό συστατικό την ακύρωνε. Και καθόριζε θεμελιωδώς την πολιτική της. Ο «αναγκαίος» Καμμένος, όπως όλοι οι ακροδεξιοί, άλλωστε, ήταν πεπεισμένος εθνικοφιλελεύθερος -τα να μην αγγιχτεί το κεφάλαιο, οι εφοπλιστές, για παράδειγμα, ήταν αδιαπραγμάτευτο.
Από την άλλη, η ντροπιαστική προσήλωση του κ. Τσίπρα στον άξονα με Νετανιάχου και Σίσι ή η δήλωση, μέσα στην καλή χαρά, στο πλάι του Τραμπ, ότι Ελλάδα και ΗΠΑ «μοιράζονται κοινές αξίες» αντιστοιχούσαν επακριβώς στην ιδεολογία των ΑΝΕΛ -και αποτελούσαν βαθειά προσβολή για οποιονδήποτε αριστερό άνθρωπο.
Έστω κι έτσι, όμως, τι έπρεπε να γίνει;
Η απάντηση είναι σαφέστατη. Έπρεπε να γίνει αυτό που όλες οι κομματικές αποφάσεις -Συνέδρια, Συνδιασκέψεις, Σύνοδοι της Κεντρικής Επιτροπής- υποστήριζαν -φυσικά, δεσμευτικά, όπως επιβάλλεται για ένα αριστερό κόμμα. Που βάζει τη συλλογικότητα πάνω από «αρχηγούς» και πράσινα άλογα -όπως αποδείχτηκε πως ήταν, πράσινα άλογα, η ομάδα που δεν σεβάστηκε στοιχειωδώς αυτές τις αποφάσεις.
Η απάντηση, λοιπόν, ήταν σαφέστατη. Η μόνη -και πολύ δύσκολη -πιθανή διέξοδος στο κοινωνικό αδιέξοδο, πρωτίστως για την εργατική τάξη και τη νεολαία, ήταν μια κυβέρνηση της Αριστεράς -οι συλλογικές αποφάσεις, πληθωριστικά, προσδιόριζαν το εύρος: από την αριστερή σοσιαλδημοκρατία μέχρι την επαναστατική Αριστερά. Όποιος βρίσκει θέση για τον Καμμένο σε αυτό έχει πολύ ισχυρή φαντασία -θα μπορούσε να ανταγωνιστεί στα ίσια τον Στίβεν Κινγκ.
Εν κατακλείδι, η μόνη απάντηση στο μείζον ερώτημα ήταν ξανά εκλογές, άσκηση πίεσης στο ΚΚΕ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ να συνδράμουν, μέχρι να επιτευχθεί ο στόχος της «πρώτη φορά (ριζοσπαστική) Αριστερά».
Το πραξικόπημα, χωρίς καμιά διαβούλευση, ακόμη και της ευέλικτης Πολιτικής Γραμματείας -που συνδέθηκε, επίσης, με τις αυθαιρεσίες για τον πρόεδρο της δημοκρατίας, τη σύνθεση της κυβέρνησης κτό- «ακύρωσε, εν τη γενέσει», θεμελιώδεις συλλογικές δεσμεύσεις απέναντι, όχι στο κόμμα, αλλά στους εργαζόμενους και τους νέους.
Πράγμα που αφορούσε και το καθοριστικό στρατηγικό ζήτημα του πολιτικού χρόνου. Ήταν ο κατάλληλος χρόνος για το εγχείρημα ο Ιανουάριος του 2015; Πρόσφατα, ο Τάσος Παππάς έθεσε το ερώτημα, που δεν είναι καθόλου ρητορικό. Ο κατάλληλος χρόνος δεν ήταν αυτός -και είχαμε επιλογή. Το να επιλέγεις τον χρόνο είναι το σταυρικό σημείο της στρατηγικής -στον πόλεμο, όπως και στην πολιτική -που, εδώ και καιρό, είναι η συνέχιση του πολέμου, με άλλα μέσα. Το επαναστατικό κόμμα στη Ρωσία -και δεν είναι ιερόσυλη η σύγκριση- όταν αυθόρμητα εκατομμύρια εργάτες, τον Ιούλιο του ’17, κινήθηκαν για την κατάληψη της εξουσίας, δεν συναίνεσε -δεν ήταν η ώρα.
Θα πει κάποιος, τέτοια ώρα τέτοια λόγια. Δεν είναι έτσι. Αυτά -κι άλλα πολλά- ήταν επίδικα στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Και υπήρχαν όχι λίγοι που τα έθεταν τότε. Θα επανέλθω.
***
Χθες ο κ. Τσίπρας μας κάλεσε, όλους μας, όλους, ακόμη κι όσους προορίζει να συνδράμουν με πατριωτική (;) εισφορά, να επαναλάβουμε ένα πατριωτικό (;) σοκ τύπου Χαρίλαου Τρικούπη ή Ελευθέριου Βενιζέλου -αυτόν του ιδιώνυμου και του θαυμασμού προς τον Μουσολίνι εννοεί. Μήπως θα ήταν καλύτερα να παραδειγματιστούμε από τον Μπεναρόγια της Φεντερασιόν και το ΕΑΜ, που δεν εκτιμούσε ιδιαίτερα τον Λευτεράκη; Και τα δυο, πάντως, δεν γίνονται. Ο ίδιος επέλεξε, εδώ και καιρό -ρητά από τον Εκόνομιστ. Με ομιλία χιλιάδων λέξεων, στις οποίες η λέξη Αριστερά δεν χωρούσε.
