Μεγάλη δυναμική έχει λάβει η καμπάνια συλλογικοτήτων για τη συλλογή υπογραφών από δημότες και δημότισσες του δήμου Θεσσαλονίκης που ζητούν τη διενέργεια τοπικού δημοψηφίσματος για το ζήτημα της ανάπλασης ή μετεγκατάστασης της ΔΕΘ έξω από τον αστικό ιστό. Σε λιγότερο από έναν μήνα συγκενρώθηκαν 11.500 υπογραφές, από τις 23.000 που απαιτούνται από τον νόμο (10% επί των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους).
Η δυναμική αυτή επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι η διοίκηση της ΔΕΘ, ενώ μέχρι πρότινος δήλωνε πως το θέμα θεωρείται λήξαν, πρόσφατα ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει σε καμπάνια ενημέρωσης των πολιτών, μέσα από τα ΜΜΕ, για να τους πείσει για τη σημασία της ανάπλασης της ΔΕΘ εκεί που βρίσκεται μέχρι σήμερα.
Το αίτημα για μητροπολιτικό πάρκο, και άρα και για δημοψήφισμα, είναι υπερκομματικό, διοτί αφορά όλους τους κατοίκους της πόλης, ανεξάρτητα από τις κομματικές καταβολές του καθένα. Γιατί στο τέλος της ημέρας, πράσινο και καλύτερη ποιότητα ζωής αξιώνουν να έχουν όλοι οι πολίτες, ανεξάρτητα από το τι ψηφίζουν.
Το σχέδιο που έχει προκύψει από τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό που έχει διενεργηθεί προβλέπει το γκρέμισμα σχεδόν του συνόλου των περιπτέρων της υπάρχουσας ΔΕΘ, και τη δημιουργία τεσσάρων μεγάλων περιπτέρων, καθώς και ενός πέμπτου επιχειρηματικού κέντρου εντός της ΔΕΘ, που θα φιλοξενεί ξενοδοχείο, εμπορικά καταστήματα και γραφεία. Σύμφωνα με το κυβερνητικό σχέδιο, περίπου 32 στρέμματα (το 15% της έκτασης) θα καλύπτεται από υψηλό πράσινο, ενώ ενιαίος χώρος πρασίνου θα είναι μόνο τα 13,3 στρ. από αυτά. Αν λάβει κανείς υπόψη ότι η ΔΕΘ καταλαμβάνει 176 στρέμματα, τότε η αναλογία δόμησης-πρασίνου είναι πολύ μικρή. Ερωτήματα προκαλεί και η σκοπιμότητα δημιουργίας ενός μεγάλου εμπορικού κέντρου, το οποίο θα λειτουργεί ευθεώς ανταγωνιστικά στο παραδοσιακό εμπορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης.
Στον αντίποδα οι συλλογικότητες προτείνουν τη διατήρηση ορισμένων σημαντικών αρχιτεκτονικά και ιστορικά περιπτέρων, την κατεδάφιση του κύριου όγκου των σημερινών κτιρίων της ΔΕΘ, και μετατροπή της έκτασης σε πάρκο υψηλού πρασίνου. Η διατήρηση των σημαντικών αρχιτεκτονικά περιπτέρων θα δώσει τη δυνατότητα στη ΔΕΘ-Helexpo να διατηρήσει εντός του αστικού ιστού τις μικρής έκτασης εκθέσεις, όπως η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου. Για τις τρεις μεγάλες εκθέσεις του έτους, που προκαλούν και τη μεγαλύτερη όχληση στην πόλη, τη ΔΕΘ του Σεπτέμβρη, την Agrotica και τη Zootechnia, προτείνεται η δημιουργία ενός νέου εκθεσιακού κέντρου σε δημόσιο οικόπεδο στη Σίνδο, κοντά σε βασικούς οδικούς και σιδηροδρομικούς άξονες.
Δυστυχώς, κυβέρνηση και ΔΕΘ-Helexpo επιμένουν σε ένα σχέδιο το οποίο δεν συμβάλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Αντιθέτως την ενισχύει, καθώς προϋποθέτει την καταστροφή και την ανέγερση νέων κτιρίων στο κέντρο μιας πόλης που ασφυκτιά. Μπορεί η κυβέρνηση να ισχυρίζεται πως το σχέδιο της είναι πιο άμεσο και ρεαλιστικό, ωστόσο μέχρι στιγμής δεν έχει καταρτιστεί ένας συγκεκριμένος προϋπολογισμός, ενώ συνεχίζουν να αναζητούνται ιδιώτης επενδυτής και χρηματοδοτικά εργαλεία για την υλοποίηση της Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).
Την ίδια ώρα, η διοίκηση Αγγελούδη στον δήμο Θεσσαλονίκης συναινεί στο κυβερνητικό σχέδιο, τονίζοντας ότι όταν ανέλαβε την διοίκηση του δήμου είχε ήδη προχωρήσει ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός της ανάπλασης, ενώ, όπως λέει, κατάφερε να αυξήσει κατά 6 στρέμματα το πράσινο στη σχεδιαζόμενη ανάπλαση.
Η κοινωνική κινητοποίηση του τελευταίου διαστήματος για τη διενέργεια δημοψηφίσματος σχετικά με τη δημιουργία μητροπολιτικού πάρκου στη ΔΕΘ έχει δημιουργήσει ρωγμές στο κυβερνητικό στρατόπεδο.
Στα μέσα Απριλίου, οι δεξιοί δήμαρχοι της δυτικής Θεσσαλονίκης τάχθηκαν από κοινού υπέρ της δημιουργίας εκθεσιακού κέντρου στην περιοχή της Σίνδου, ενώ πρόσφατα και ο «γαλάζιος» αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης, Κώστας Γιουτίκας, «έσπασε» τη γραμμή Τζιτζικώστα και τάχθηκε υπέρ της μετεγκατάστασης της ΔΕΘ στη Σίνδο. Επίσης, δύο βουλευτές Β΄ Θεσσαλονίκης της ΝΔ, ο Θόδωρος Καράγολου και ο Φάνης Παππάς συντάσσονται με τους δημάρχους της δυτικής Θεσσαλονίκης υπέρ της μετεγκατάστασης της ΔΕΘ.
Σε δύσκολη θέση φαίνεται πως βρίσκονται ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ. Από τη μία, το ΠΑΣΟΚ στηρίζει επίσημα τη θέση του δήμου Θεσσαλονίκης για ανάπλαση της ΔΕΘ στο κέντρο, με όσο περισσότερο πράσινο γίνεται, ωστόσο τοπικά στελέχη πιέζουν για στήριξη του αιτήματος του δημοψηφίσματος, μεταξύ των οποίων και ο «πράσινος» δήμαρχος Νεάπολης-Συκεών, Σίμος Δανιηλίδης, καθώς και η δήμαρχος Καλαμαριάς, Χρύσα Αράπογλου.
Στον ΣΥΡΙΖΑ βρίσκονται σε επίσης δύσκολη θέση, μιας και ο υπουργός Περιβάλλοντος που άνοιξε τη συζήτηση για την ανάπλαση της ΔΕΘ είναι ο σημερινός πρόεδρος του κόμματος, Σωκράτης Φάμελλος. Έκτοτε, βέβαια, έχουν υπάρξει ενστάσεις για το λιγοστό πράσινο που τελικά προβλέφθηκε στο σχέδιο ανάπλασης, ωστόσο δεν έχει υπάρξει στήριξη στο αίτημα για μετεγκατάσταση ή για δημοψήφισμα. Υπέρ της μετεγκατάστασης και της διεξαγωγής τοπικού δημοψηφίσματος δηλώνει η Νέα Αριστερά, η οποία διοργάνωσε σχετική εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη.
Η κοινωνία της Θεσσαλονίκης έχει αποδείξει και στο παρελθόν πως μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες των καιρών. Το δημοψήφισμα ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού με το 98% «Όχι» τον Μάιο του 2014 το αποδεικνύει περίτρανα. Αργά ή γρήγορα τους επόμενους μήνες οι 23.000 υπογραφές θα συγκεντρωθούν. Αυτό που μένει να φανεί είναι αν τοπικές και κεντρικές πολιτικές διοικήσεις θα δώσουν τον λόγο στους πολίτες και θα τηρήσουν την όποια απόφαση τους.
* Ο Ιάσων Μπάντιος είναι δημοσιογράφος, μέλος της ΚΟΙΝΣΕΠ Alterthess
**Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Η Εποχή στις 10/5/2025
