Για τρίτη συνεχή χρονιά η COP (Διάσκεψη των Μερών του ΟΗΕ για το Κλίμα), που διοργανώνεται κάθε χρόνο σε διαφορετική χώρα, πραγματοποιείται σε ένα ακόμα «πετροκράτος» (πετρελαιοπαραγωγό χώρα), μετά τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα το 2023 και την Αίγυπτο το 2022. Φέτος λοιπόν η διάσκεψη ξεκίνησε στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν στις 11 του μήνα και θα διαρκέσει έως τις 22 Νοέμβρη.
Ωστόσο, η φετινή Διάσκεψη έχει μια ακόμα ιδιαιτερότητα: πέραν του ότι φιλοξενείται από ένα κράτος που βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα, αποτελεί μια πολύ καλή ευκαιρία για το κράτος – οικοδεσπότη, το Αζερμπαϊτζάν, να προχωρήσει στο «πράσινο» ξέπλυμα της εθνοκάθαρσης του Ναγκόρνο Καραμπάχ, μιας ολόκληρης περιοχής που κατοικούνταν από εθνοτικά Αρμένιους και την οποία έχει προσαρτήσει, παρουσιάζοντας τα μεγαλεπήβολα σχέδια του για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
Πιθανότατα είναι η πρώτη φορά που την προεδρία της COP αναλαμβάνει μια χώρα στο πλαίσιο μιας συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός. Μετά τη στρατιωτική επίθεση του Αζερμπαϊτζάν και την εθνοκάθαρση πάνω από 100.000 ανθρώπων, όπως έχει καταγραφεί, μόλις τον Δεκέμβριο του 2023 η Αρμενία ήρε το βέτο της κατά της προεδρίας του Αζερμπαϊτζάν, στο πλαίσιο ανταλλαγής αιχμαλώτων πολέμου μεταξύ των δύο χωρών.
Σήμερα, η περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ έχει ανακηρυχθεί από το Αζερμπαϊτζάν ως «Ζώνη Πράσινης Ενέργειας» (ΖΕΠ), και το σχέδιο προβλέπει τη μετατροπή του «απελευθερωμένου εδάφους» σε hotspot ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ).
Η προσέλκυση διεθνών επενδυτών στα διαφιλονικούμενα εδάφη είναι στρατηγικής σημασίας για τη νομιμοποίηση της θέσης του Αζερμπαϊτζάν στην περιοχή. Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στα εδάφη αυτά συμβάλλουν στη νομιμοποίηση των μεθόδων με τα οποία κατακτήθηκαν: τον πόλεμο και τη μαζική εκδίωξη του πληθυσμού Αρμενικής εθνοτικής προέλευσης.
Συνδέοντας έναν ευγενή σκοπό με την αναπτυξιακή του ατζέντα, το καθεστώς παρείχε στις εταιρείες έναν ασφαλή χώρο για να δραστηριοποιηθούν στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Η στρατηγική αυτή θυμίζει την «πράσινη κατοχή» της Δυτικής Σαχάρας από το Μαρόκο. Τα έργα ΑΠΕ που υλοποιούνται από διεθνείς εταιρείες βοηθούν το Αζερμπαϊτζάν να διασφαλίσει την περιοχή, στρατιωτικοποιώντας τη. Επιπρόσθετα, με δεδομένο το εύθραυστο πλαίσιο, οι εταιρείες είναι πολύ πιθανό να επενδύσουν σημαντικά κεφάλαια σε ιδιωτικές εταιρείες ασφαλείας ή απευθείας στον αζέρικο στρατό, προκειμένου να προστατεύσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία. Η κερδοφορία των έργων του ιδιωτικού τομέα θα είναι επομένως συνδεδεμένη με τα στρατιωτικά συμφέροντα του καθεστώτος.
Χάρη στην COP29, κυβερνητικοί αξιωματούχοι, στελέχη επιχειρήσεων και δημοσιογράφοι θα περιηγηθούν σε ό,τι έχει απομείνει από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, συνοδευόμενοι από τους νικητές του αζέρικου καθεστώτος. Θα τους δείξουν εκτάσεις με φωτοβολταϊκά, πολυτελή ξενοδοχεία, σύγχρονους αυτοκινητόδρομους και απόκοσμα ήσυχα χωριά. Αυτό που δεν θα δουν, είναι οι άνθρωποι που για γενιές ζούσαν, καλλιεργούσαν και φρόντιζαν τη γη, ούτε τα σπίτια τους και τα χωράφια τους, ούτε κανένα άλλο ίχνος της ύπαρξής τους.
Η ιστορία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του πόσο κρίσιμος είναι ο τρόπος με τον οποίο προωθείται η ενεργειακή μετάβαση. Δεν μπορούμε απλά να αγωνιζόμαστε για μια ενεργειακή μετάβαση, αλλά πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι/ες ως προς τον τρόπο με τον οποίο αυτή πραγματοποιείται. Αν απλά κοιτάμε τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, εθελοτυφλούμε μπροστά στο γεγονός ότι η ενεργειακή μετάβαση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εδραιώσει την κοινωνική αδικία. Η ενεργειακή μετάβαση δεν είναι αυτοσκοπός, μπορεί να αποτελέσει εργαλείο απελευθέρωσης αλλά και καταπίεσης.
Στην έκθεση που ετοίμασε η κολεκτίβα Gastivists, αναδεικνύεται η σύνδεση του αφηγήματος της ενεργειακής μετάβασης με το «πράσινο» ξέπλυμα των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Υπεύθυνη, ωστόσο, δεν είναι μόνο η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν, αλλά και η ΕΕ, αφού χρηματοδοτεί και παρέχει πολιτική κάλυψη στο καθεστώς μέσω των εισαγωγών φυσικού αερίου και των επενδύσεων, καθώς και οι ευρωπαϊκές εταιρείες που διαγκωνίζονται για το ποια θα εκμεταλλευτεί πρώτη την περιοχή.
Δείτε περίληψη της έκθεσης και ολόκληρη την έκθεση εδώ (στα αγγλικά): https://gastivists.org/energy-futures/azerbaijan-is-greenwashing-genocide/
Υπογράψτε: [https://actionnetwork.org/forms/freiheit-fur-dr-gubad-ibadoghlu-klima-und-menschenrechte-verteidigen?source=twitter&] για την απελευθέρωση του Δρ Γκουμπάντ Ιμπντάογλου, οικονομολόγου και επιστήμονα που η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν έχει φυλακίσει με αβάσιμες κατηγορίες. Περισσότερες πληροφορίες (αγγλικά): https://freegubad.com/story/
