Τι συμβαίνει με τους λαούς της Ευρώπης σήμερα; Αυτό που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε σήμερα είναι το θέαμα του να χάνονται και να ξεχνιούνται μέσα στη γλώσσα στην οποία κάποτε εύρισκαν τον εαυτό τους.
Οι τρόποι αυτής της απώλειας ποικίλλουν για κάθε λαό: οι Αγγλοσάξονες έχουν ήδη ολοκληρώσει το ταξίδι προς μια γλώσσα καθαρά εργαλειακή και αντικειμενοποιητική – τα βασικά αγγλικά (basic English), στα οποία μπορούμε μόνο να ανταλλάσσουμε μηνύματα που μοιάζουν ολοένα και περισσότερο με αλγόριθμους – και οι Γερμανοί φαίνεται να ακολουθούν το ίδιο μονοπάτι. Οι Γάλλοι, παρά τη λατρεία τους για την εθνική γλώσσα – ενδεχομένως και εξαιτίας της- χάθηκαν μέσα στη σχεδόν κανονιστική σχέση μεταξύ του ομιλητή και της γραμματικής. Οι Ιταλοί βολεύονται τεχνηέντως σε εκείνη τη διγλωσσία που ήταν ο πλούτος τους και που παντού μεταμορφώνεται σε μια αργκό άνευ νοήματος.
Και, αν οι Εβραίοι είναι ή τουλάχιστον αποτελούσαν μέρος της ευρωπαϊκής κουλτούρας, καλό είναι να θυμόμαστε τα λόγια του Scholem σχετικά με την εκκοσμίκευση μιας ιερής γλώσσας σε εθνική γλώσσα που πραγματοποιεί ο Σιωνισμός: «Ζούμε στη γλώσσα μας σαν τυφλοί που περπατούν στο χείλος μιας αβύσσου… Αυτή η γλώσσα κυοφορεί καταστροφές… θα έρθει η μέρα που θα εξεγερθεί εναντίον αυτών που τη μιλούν».
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που συνέβη είναι η απώλεια της ποιητικής σχέσης με τη γλώσσα και η αντικατάστασή της από μια εργαλειακή σχέση στην οποία αυτός που πιστεύει ότι χρησιμοποιεί τη γλώσσα αντιθέτως, χωρίς να το συνειδητοποιεί, χρησιμοποιείται από αυτήν. Και καθώς η γλώσσα είναι η μορφή της ίδιας της ανθρωπογένεσης, της ανθρωποποίησης του ζωντανού homo, αυτό που απειλείται σήμερα είναι η ίδια η ανθρωπινότητα του ανθρώπου.
Το πιο σημαντικό, ωστόσο, είναι ότι όσο περισσότερο ένας λαός χάνεται μέσα στη γλώσσα του, η οποία του γίνεται κατά κάποιον τρόπο ξένη ή πολύ οικεία, τόσο λιγότερο είναι δυνατό να σκεφτεί σε αυτή τη γλώσσα. Γι’ αυτό σήμερα βλέπουμε τις κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών λαών, να έχουν γίνει ανίκανες να σκεφτούν, να φυλακίζονται σε ένα ψέμα που δεν μπορούν να το θέσουν υπό έλεγχο.
Ένα ψέμα για το οποίο ο ψεύτης δεν έχει επίγνωση είναι στην πραγματικότητα απλώς μια αδυναμία σκέψης, η αδυναμία, δηλαδή, να διακόψει έστω και για μια στιγμή την καθαρά εργαλειακή σχέση με τον δικό του λόγο. Και αν οι άνθρωποι δεν μπορούν πλέον να σκέφτονται στη γλώσσα τους, δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει αν αισθανθούν υποχρεωμένοι να μεταφέρουν τη σκέψη τους στην τεχνητή νοημοσύνη.
Είναι αυτονόητο ότι αυτή η απώλεια των λαών μέσα στη γλώσσα που ήταν η ζωτική τους κατοικία έχει πρωτίστως πολιτική σημασία. Η Ευρώπη δεν θα βγει από το αδιέξοδο στο οποίο εγκλωβίζεται αν πρώτα δεν ξαναβρεί μια ποιητική και στοχαστική σχέση με τις λέξεις της. Μόνο με αυτό το τίμημα μια ευρωπαϊκή πολιτική –που δεν υφίσταται σήμερα- θα καταστεί ενδεχομένως δυνατή.
πηγή: quodlibet.it
