Την αναβολή της δίκης του 60χρονου μετανάστη Ιρανού Χομαγιούν Σαμπετάρα για τις 24 Σεπτεμβρίου αποφάσισε το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης για κρείσσονες λόγους προκειμένου να αναζητήσει τον επίσης Ιρανό συνμεταφερόμενό του, η κατάθεση του οποίου στην αστυνομία κατά τη σύλληψή του χρησιμοποιήθηκε για την βαριά καταδίκη του πρώτου ως διακινητή στις 26 Σεπτεμβρίου του 2022.
Υπενθυμίζεται ότι ο Χ. Σαμπετάρα είχε καταδικαστεί πρωτόδικα σε 18 χρόνια φυλάκισης κατηγορούμενος για παράνομη διακίνηση μεταναστών και εδώ και 575 μέρες παραμένει φυλακισμένος, όπως και χιλιάδες μετανάστες στη χώρα μας με παρόμοιες ποινές, ως αποτέλεσμα της συστηματικής ποινικοποίησης της μετανάστευσης στη Ευρώπη.
Στο ταξίδι του από τα σύνορα Ελλάδας-Τουρκίας τον Αύγουστο του 2021 αναγκάστηκε να οδηγήσει το όχημα που μετέφερε άλλους 7 μετανάστες και συνελήφθη στη Θεσσαλονίκη μετά από έλεγχο της αστυνομίας. Υπενθυμίζεται ότι κατά τη στιγμή της απόδρασης του από το Ιράν, ο Χομαγιούν Σαμπετάρα δεν είχε κανένα νόμιμο και ασφαλή τρόπο να φτάσει στη Γερμανία προκειμένου να επανενωθεί με τις δύο του κόρες που ζουν και εργάζονται εκεί. Στη δίκη που έγινε στις 26 Σεπτεμβρίου του 2022 έγινε δεκτή από το δικαστήριο η μαρτυρία ενός Ιρανού που βρισκόταν στο ίδιο αυτοκίνητο και ο οποίος μετά τη σύλληψή του μαζί με τον Χ. Σαμπετέρα κατέθεσε ότι “περάσαμε τα σύνορα, μπήκαμε στο δάσος, μας πήρε ένα όχημα αλλά αυτόν δεν τον αναγνωρίζω”, κατάθεση που, σύμφωνα με τους δικηγόρους του, δεν βγάζει καθόλου νόημα. Πέρα από τις αμφισβητήσιμες συνθήκες κάτω από τις οποίες έγινε αυτή η κατάθεση, ο μοναδικός αυτός μάρτυρας δεν αναζητήθηκε από τις αρχές για να υποστηρίξει τα όσα είπε, ούτε στην πρώτη δίκη ούτε και σήμερα στο Εφετείο.
Ο ένας εκ των τριών δικηγόρων του Χάρης Λαδής τόνισε στην ακροαματική διαδικασία ότι η κατάθεσή του συνιστά κομβικό αποδεικτικό στοιχείο καθώς οδήγησε στην καταδίκη του. Υπενθύμισε ακόμη ότι και πρωτοδίκως προβλήθηκαν εκ των συνηγόρων του ρητές αντιρρήσεις κατά την ανάγνωση της κατάθεσης. Το ερώτημα για τον Χ. Λαδή προς το δικαστήριο ήταν αν έγιναν όλες οι κινήσεις από τις δικαστικές αρχές για να εξασφαλιστεί η παρουσία του στο δικαστήριο καθώς και ότι σύμφωνα με αποφάσεις του δικαστηρίου Στρασβούργου υπάρχουν αυστηρά κριτήρια σε σχέση με την χρήση τέτοιων ένορκων καταθέσεων. Όπως είχε δηλώσει εξάλλου στο alterthess «η αστυνομία συνήθως προσπαθεί να ποινικοποιήσει τον οδηγό του οχήματος που συνήθως ποτέ δεν είναι ο διακινητής, απλώς αυτό που συμβαίνει, και το βλέπουμε και σε άλλες δικογραφίες, είναι να λαμβάνουν καταθέσεις από άλλους πρόσφυγες και μετανάστες που μεταφέρονται στο όχημα σε αμφισβητήσιμες συνθήκες, καθ’ ότι διερμηνέας είναι συνήθως ένας αστυνομικός. Το πώς μεταφράζονται τα όσα λένε δεν ξέρουμε πόση σχέση έχουν με αυτά που πραγματικά έχουν ειπωθεί».
Το δικαστήριο μετά από σύσκεψη αποφάσισε να αναβάλει την δίκη για τις 24 Σεπτεμβρίου προκειμένου να εντοπίσει τον Ιρανό μετανάστη και να τον καλέσει να καταθέσει στη δίκη.
«Το δικαστήριο ανέβαλε την εκδίκαση της υπόθεσης δεχόμενο την ένσταση μας περί αδυναμίας της ανάγνωσης του μάρτυρα που βρισκόταν στο αυτοκίνητο χωρίς να καταβάλει όλες τις προσπάθειες που επιβάλει το δικαστήριο του Στρασβούργου για την ανεύρεσή του. Με αυτόν τον τρόπο αναγνωρίστηκε εμμέσως ότι σίγουρα στην πρωτόδικη εκδίκαση παραβιάστηκαν τα θεμελιώδη δικαιώματα του άρθρου 6 της ΕΣΔΑ, γιατί δεν ήταν μια δίκαιη δίκη από τη στιγμή που το δικαστήριο χωρίς καμία έρευνα χρησιμοποίησε την απαράδεκτη κατάθεση. Οπότε μπορεί να μας κοστίζει πέντε μήνες περαιτέρω φυλάκισης για τον Χ. Σαμπετάρα η αναβολή της εκδίκασης αλλά είμαι πολύ ευχαριστημένος γιατί μπήκαμε στον χώρο της νομιμότητας και της ευρωπαϊκής τήρησης των θεμελιωδών δικαιωμάτων» δήλωσε στο alterthess μετά τη δίκη ο Χάρης Λαδής προσθέτοντας ότι «το δεύτερο κομμάτι της νομολογίας του Στρασβούργου καθιστά σαφές ότι ακόμη και αν αναγνωστεί αυτή η περίφημη κατάθεση, ως μόνο αποφασιστικό στοιχείο δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αρκέσει για την καταδίκη ενός ανθρώπου. Η νομιμότητα και η τήρησή της μπορεί να οδηγήσει μόνο στην αθώωση του».
Στην δίκη δικηγόροι του Χ. Σαμπετάρα κατέθεσαν ότι και ο ίδιος ήταν μεταφερόμενος και υπό αυτήν την έννοια δεν θα μπορούσε να είναι ο διακινητής εξάλλου δεν υπήρξε κερδοσκοπία εκ μέρους του, όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις των διακινητών. Από τον επίσης συνήγορό του και δικηγόρο του Human Rights Legal Project Δημήτρη Χούλη αναφέρθηκε ότι ο Χ. Σαμπετάρα έχει την ιδιότητα του αιτούντα άσυλο παρά το γεγονός ότι δεν πρόλαβε πριν τη σύλληψή του και την καταδίκη του να καταθέσει αίτημα ασύλου, καθώς ο μόνος τρόπος να ζητήσεις άσυλο είναι να εισέλθεις στην Ελλάδα.
Στο δικαστήριο χθες, όπως και σήμερα έδωσαν το παρών η κόρη του Μαχτάμπ Σαμπετάρα που ζει στην Γερμανία, αλληλέγγυοι-ες, εκπρόσωποι συλλογικοτήτων για τα δικαιώματα των προσφύγων στο πλαίσιο μεγάλης διεθνούς εκστρατείας που βρίσκεται σε εξέλιξη με τίτλο #Free Homayoun. Η εκστρατεία #Free Homayoun προσπαθεί να αναδείξει ότι η υπόθεση του 60χρονου Ιρανού δεν συνιστά μεμονωμένη περίπτωση καθώς χιλιάδες μετανάστες καταδικάζονται ενώ δεν είχαν ασφαλή και νόμιμο τρόπο μετακίνησης στην Ευρώπη. «Για κάθε σκάφος ή αυτοκίνητο που φτάνει στην Ελλάδα, τουλάχιστον ένα άτομο συλλαμβάνεται αυθαίρετα και κατηγορείται συστηματικά για παράνομη διακίνηση μεταναστών. Το 2022 συνολικά 1.374 μετανάστες συνελήφθησαν στην Ελλάδα με παρόμοιες κατηγορίες. Οι δίκες διαρκούν κατά μέσο όρο 37 λεπτά και οδηγούν σε ποινές φυλάκισης περίπου 46 ετών, όπως διαπίστωσε μια μελέτη της Borderline Europe», αναφέρει μεταξύ άλλων η καμπάνια Free Homayoun.
Οι δικηγόροι του κατέθεσαν πιστοποιητικά υγείας του κατηγορούμενου τονίζοντας ότι η υγεία του έχει επιδεινωθεί, εξαιτίας και των άσχημων συνθηκών κράτησης στις φυλακές Τρικάλων όπου και βρίσκεται φυλακισμένος. Ζήτησαν ακόμη την αναστολή εκτέλεσης της ποινής του και τη διαμονή του σε διαμέρισμα με περιοριστικούς όρους ωστόσο το αίτημα δεν έγινε αποδεκτό από το δικαστήριο.
