Την Sara ATH την συνάντησα μετά από ένα live στο 12o Ελευθεριακό Φεστιβάλ Βιβλίου στη Θεσσαλονίκη. Φεμινίστρια στη ραπ, όπως και στη ζωή, τραγουδούσε σε μια μεγάλη αγκαλιά από θηλυκότητες και κουίρ άτομα λίγο κάτω από την Αρχαία Αγορά, πλέκοντας στις ρίμες της τα βιώματα του ρατσισμού, της πατριαρχίας στην Ελλάδα αλλά και στο Βερολίνο όπου ζει. Η ίδια συστήνεται μέσα από τους στίχους των δικών της τραγουδιών, προβάλλοντας τις συνεργασίες της με συντρόφισσες και συντρόφους απ’ όλο τον κόσμο. Κόρη μεταναστών από την Αίγυπτο, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ελλάδα, ενώ τώρα ζει στο Βερολίνο. Τραγουδάει στα ελληνικά, στα γερμανικά, στα αραβικά, με λέξεις που είναι πλέον τα δικά της όπλα ενάντια σε κάθε μορφή καταπίεσης, προσπαθώντας, όπως λέει, να κάνει «μια κατάθεση ζωής προς τιμήν όλων αυτών που στο σώμα τους χαϊδεύουν τις ουλές, στα κορίτσια που παλεύουν με το χθες».
Μια μέρα μετά είχα την χαρά να μιλήσουμε για το τι σημαίνει να είσαι φεμινίστρια στη ραπ σκηνή, πώς τα βιώματα πόνου και οργής μετατρέπονται σε δάκρυα χαράς όταν τραγουδιούνται συλλογικά αλλά και για τους δρόμους που έχουμε να διανύσουμε για να ζήσουμε όπως θέλουμε.
«Εγώ άκουγα ραπ από μικρή, χωρίς να είναι η αγαπημένη μου μουσική. Τότε κυρίως άκουγα άλλα (guilty pleasure δε θα τα αποκαλύψω) και γενικά τα πάντα, από το 2008 και μετά πήγαινα σε αυτοοργανωμένα live, όταν η ράπ και τα χιπ-χοπ live δεν ήταν και τόσο διαδεδομένα. Μεγάλωσα στην Αθήνα, με μια μικρή διακοπή που έμεινα στο Κάιρο. Ήρθα πιο κοντά με τα άτομα που κάνουν ραπ όταν ήμουν και η ίδια συλληφθείσα στη πορεία για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Διοργανώναμε live και χιπ-χοπ συναυλίες για την οικονομική ενίσχυση των συλληφθέντων/εισών και εκεί βρέθηκα ξανά με έναν παιδικό φίλο, τον Βάγγο, από τον “Χαρτοπόλεμο”, ένα ραπ crew που ήδη μαζί με την Ηρώ έπαιζαν σε αυτοοργανωμένα live. Εγώ έγραφα τότε, στίχους, ποιήματα και κείμενα. Μου άρεσε ότι αράζαμε μαζί σε αυτή την λίγο πιο χιπ-χοπ κατάσταση, που κάνεις ένα κουπλέ και μετά ένα φρι, αλλά ντρεπόμουν να βγω για να τα πω μπροστά σε κόσμο. Ήταν και μια συνθήκη που το χιπ-χοπ ήταν πιο ανδροκρατούμενο, είχε ένα στυλάκι, μια μάτσο αισθητική, κάτι που με ενοχλούσε ούτως ή άλλως. Όταν αποφάσισα να πω κάτι, ήθελα να πω γι’ αυτά που δεν άκουγα και δεν χωρούσανε και κυρίως για το βιώμά μου. Ο φεμινισμός ήταν ανύπαρκτος, αντίθετα υπήρχε πολύ σεξισμός στη ραπ, ελάχιστες θηλυκότητες και κουίρ άτομα ραπάρανε, τουλάχιστον στα αυτοοργανωμένα live του χώρου. Τώρα είμαστε λίγο διαφορετικά, έχουμε τις Power Rap Girls, που είναι μια ομάδα που έχει να κάνει με το φεμ ράπ, έχει πολιτικά χαρακτηριστικά αλλά δεν είναι πολιτική ομάδα. Ωστόσο στη βάση του φεμινιστικού ραπ κάνει πολιτική ανάλυση και δουλειά. Είμαστε όλ@ σε διαφορετικά μέρη, εγώ ζω στο Βερολίνο, η Λου αλλού. Η ομάδα δημιουργήθηκε στην πανδημία και η αρχική ιδέα ήταν να απαντήσουμε στις καταγγελίες που είχαν ξεκινήσει μέσα στο χώρο της ραπ για παραβιαστικές συμπεριφορές και για την κουλτούρα βιασμού».
Πώς επέδρασε η παιδική ηλικία ως παιδί μεταναστών στην Ελλάδα στους στίχους σου;
Ήταν το βίωμά μου ως γυναίκα μετανάστρια, προερχόμενη από μια κοινότητα αιγυπτιακή, μια οικογένεια μουσουλμανική και πολύ κλειστή και ήταν ένα βίωμα που αφορούσε και την απουσία σύνδεσής μου με την υπόλοιπη κοινωνία. Εγώ γεννήθηκα το 1990 αλλά από αφηγήσεις του πατέρα και της μητέρας μου, που είναι Ελληνίδα αλλά μεγαλωμένη στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, μάθαινα για την κατάσταση στην οποία ζούσε η αιγυπτιακή κοινότητα όταν ήρθαν μετανάστες στην Ελλάδα. Στο μέρος επίσης που μεγάλωσα ζούσαν πολλοί-ες μετανάστ(ρι)ες από Αλβανία και είχα πολλά φιλαράκια αλβανικής και γεωργιανής καταγωγής στην παιδική και εφηβική μου ηλικία. Μεγάλωσα στην Αθήνα νιώθοντας ξένη, δεν ένιωθα και πολύ κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας. Πέρα από το γεγονός ότι και ο πατέρας μου ως φανατικός μουσουλμάνος ήθελε να ζούμε σε ένα «προστατευμένο» περιβάλλον από το χριστιανικό δόγμα, ήταν και οι ίδιες οι κοινότητες πολύ κλειστές και υπήρχαν τείχη λόγω της περιθωριοποίησής τους από την υπόλοιπη κοινωνία. Στο σχολείο, επίσης, δεν ένιωθα κάποια σμίξη με τα υπόλοιπα άτομα, ήμουν το γυφτάκι, η Αιγύπτια, η μουσουλμάνα, όλα αυτά μαζί. Όταν ξεκίνησαν τα πρώτα βήματα της πολιτικοποίησής μου και ξεκίνησα και εγώ να κάνω ραπ είχα αντιληφθεί ότι οι συζητήσεις για το μεταναστευτικό και τον φεμινισμό δεν είχαν χώρο ούτε στις συνελεύσεις μας, ούτε είχαμε βρει τρόπο να το συζητάμε. Αυτό ήταν κάτι που μου έλειπε.
Για εκείνη την περίοδο μιλάει και το τραγούδι Wo kommst du her (Από που είσαι);
Εγώ γνώρισα την ελληνική πραγματικότητα μεγαλώνοντας. Σε μένα ο ρατσισμός δεν εμφανιζόταν κατευθείαν γιατί μιλούσα καλά ελληνικά και δεν μπορούσε να καταλάβει κάποιος από που είμαι αν δεν έλεγα το επώνυμο μου. Όταν το έλεγα μετά άρχιζαν οι ερωτήσεις. Ωστόσο, το αίσθημα ότι είμαι ξένη το βίωσα όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και αλλού. Ούτε στην Αίγυπτο που έζησα έναν χρόνο δεν ένιωθα ότι χωράω, ούτε στο Βερολίνο. Στο Βερολίνο δεν σου κάνουν ρατσιστικά σχόλια επειδή «απαγορεύεται», υπάρχει μια αίσθηση του political correct, αλλά ακόμη και εκεί νιώθω ότι φαίνομαι too much ή μερικές φορές too loud. Είναι κάτι που με κάνει να σκέφτομαι ότι μάλλον δεν ανήκω πουθενά. Υπάρχουν μόνο μερικά πράγματα που μου δίνουν την αίσθηση του ανήκειν και αυτά είναι οι σχέσεις μου, οι φίλες μου, η μουσική που συνδέεται με την πολιτική μου ενασχόληση, αυτά είναι ο τόπος μου. Έχω επιλέξει επίσης τη μουσική να μην την κάνω ως δουλειά, δε θέλω να μπλέξω με το εμπορευματικό σκέλος, το κάνω για άλλους λόγους.
Τι σημαίνει για σένα να είσαι φεμινίστρια και μέσω της μουσικής;
Όταν έγραψα το «Στέκω γυναίκα» ήταν μια περίοδος που ακόμη και στον κόσμο της αντιεμπορευματικής μουσικής σκηνής υπήρχε κόσμος που προσπαθούσε να με αποθαρρύνει. Έλεγαν ότι θα δημιουργούσα εχθρούς και ότι έκανα επίθεση στους άνδρες εν γένει, ότι δεν θα είχα στήριξη ως καινούργια ράπερ και ότι θα μου κόστιζε αν έκανα κάτι τέτοιο. «Μην πεις αυτό, κάνε κάτι άλλο που θα περνάει χωρίς να προκαλέσει», κάπως έτσι ήταν η αφήγησή τους, μια αφήγηση που εξέφραζε και την ανδροκρατούμενη περίοδο της ραπ.
Εγώ αποφάσισα να κάνω στίχους το κομμάτι του βιώματός μου, το είπα στα αραβικά, γιατί ήθελα να μιλήσω για το πώς μεγάλωσα και το πώς ήταν η θέση της γυναίκας και στην οικογένειά μου, πώς με βλέπανε. Μεγάλωνα σαν αγόρι προκειμένου να νιώθω ισότιμη με τον πατέρα μου. Όταν αναγνωριζόμουν σαν γυναίκα ήξερα ξεκάθαρα ποια είναι η θέση μου, γι’ αυτό και για χρόνια ήμουν αυτό το αγρίμι. Μετά στο τραγούδι μπαίνει η Ηρώ-Ηρωίνη που περιγράφει το δικό της βίωμα. Η Ηρώ ήταν στον «Χαρτοπόλεμο» και τώρα έχει φτιάξει μαζί με αλλά αγαπημένα φιλαράκια καινούριο crew που λέγεται «Rec V. M. », είναι Γαλλοελληνίδα. Για μένα ήταν σημαντικό το βίωμα να περιγραφεί από πολλές πλευρές, κοινωνικές θέσεις και διαφορετικές χώρες. Στο τέλος του βιντεοκλίπ φεύγουμε με ένα φορτηγό. Δεν είναι ένα τυχαίο φορτηγό, είχε κάποτε στρατιωτική χρήση. Είναι ένας πόλεμος που δεχόμαστε και απαντάμε με τον δικό μας.
Στα τραγούδια σχεδόν ποτέ δεν είσαι μόνη. Τραγουδούν και συμμετέχουν και άλλες θηλυκότητες και συγκροτήματα.
Για μένα το σημαντικό είναι να μην είναι μόνο η δική μου η φωνή, να είμαστε μια συλλογική φωνή. Αυτός είναι και ο λόγος που έχω πολλές συνεργασίες και στον πρώτο και στο δεύτερο δίσκο. Στο Βερολίνο παίζω με τις φίλες μου τις Μάρες και έχουμε κάνει το «Sara-Μάρες Crew». Ο αγώνας μας εξάλλου είναι συλλογικός. Έτσι και αλλιώς η ατομική κατεύθυνση του «είμαι artist» δεν ήταν αυτό που θα ήθελα. Οι φιλενάδες μου δεν είναι ράπερ, είναι φεμινίστριες και το νιώθουν και γουστάρουν και ψήνονται να γράφουμε παρέα και έτσι το κάνουμε. Δε θεωρώ ότι αυτά που γράφω είναι κάτι που μόνο εγώ σκέφτομαι. Το καταλαβαίνω και από το μοίρασμα που υπάρχει σε εμπειρίες και βιώματα με θηλυκότητες μετά από κάθε live. Είναι τόσο συγκινητικό και ενδυναμωτικό όλο αυτό που γίνεται, τα live είναι κοινό βίωμα και εκφράζονται πολλά άτομα μέσα από αυτό. Νιώθω ότι δεν είναι μόνο η δικιά μου φωνή εν τέλει που ακούγεται, είναι οι καταπιέσεις που δεχόμαστε, είναι οι σκέψεις, τα συναισθήματά μας που τα τραγουδάμε μαζί.
Έτσι προκύπτουν και όλα τα τραγούδια, οι στίχοι κτλ. συνομιλώντας η μία με την άλλη. Έχει σημασία για μένα τι σημαίνει για αυτές και αυτά και είτε είναι μεταναστ@ είτε όχι. Στο “Wo Kommst du her”, συνδεθήκαμε με τον Josh που είναι black skin άτομο, έχει μεγαλώσει στη Γερμανία και βιώνει ξεκάθαρα αυτό που λέει το τραγούδι. Η συνάντησή μας ήταν αυθόρμητη. Το γνώρισα στο αναρχικό Pride στο Βερολίνο, ήρθε με μια rainbow σημαία και τραγουδούσε μπροστά μου. Μετά είπαμε να κάνουμε κάτι παρέα.
Xρησιμοποιείς πολλές φορές διάφορες γλώσσες. Πώς κάτι αρχικά άγνωστο γίνεται εκφραστικό μέσο για σένα;
Για μένα είναι σημαντικό να ραπάρουμε στη γλώσσα μας, είναι ταυτόχρονα και ένα reclaim της κάθε γλώσσας στον τρόπο που εκφραζόμαστε. Πολλές φορές ραπάρω και στα αραβικά γιατί με αυτή τη γλώσσα θέλω να μεταφέρω το συγκεκριμένο μου βίωμα. Όπως και στη Γερμανία ραπάρω αραβικά και ελληνικά. Οι γλώσσες είναι οι σχέσεις μου με τους ανθρώπους, οι συνεργασίες που κάνουμε, γι’ αυτό κάθε άτομο ραπάρει στη γλώσσα που θέλει να εκφραστεί, ελληνικά, αραβικά, γαλλικά, γερμανικά. Οι γλώσσες γίνονται τα όπλα της έκφρασής μας.
Στους στίχους σου είναι έντονος ο λόγος για τις γυναικοκτονίες, την πατριαρχία, και την φεμινιστική και κουίρ αλληλεγγύη. Πώς βλέπεις την κατάσταση που ζούμε σήμερα;
Βλέπω μικρές νίκες αλλά ταυτόχρονα και ένα ξέπλυμα στο όνομά μας. Υπήρξε βέβαια το metoo και ότι πιο συχνά πλέον ονοματίζεται η γυναικοκτονία ως τέτοια, αυτά είναι για μένα μεγάλη νίκη: το «πες το με το όνομα της». Αλλά είναι και αυτό που παρατηρώ στα media που γίνεται ένα washing που τη μια στιγμή δίνουν διαστάσεις στο θέμα και μετά κρατούν μια στάση: «ΟΚ το αναφέραμε και άρα τελειώσαμε με όλο αυτό». Είμαστε και εμείς όμως που θα φωνάζουμε μέχρι να μη θρηνούμε μια ακόμη αδερφή μας. Οι γυναικοκτονίες είναι πραγματικότητα της ελληνικής κοινωνίας αλλά όχι μόνο. Για παράδειγμα, μέσα από έρευνες που έκαναν φεμινιστικές ομάδες στη Γερμανία (όπου θεωρείται για πολλούς-ες ότι τα δικαιώματά μας γίνονται σεβαστά) αντιληφθήκαμε ότι είναι η δεύτερη χώρα στην Ευρώπη με τις περισσότερες γυναικοκτονίες. Ίσως στην Ελλάδα να καταγράφονται λιγότερο οι γυναικοκτονίες αλλά ούτε και στη Γερμανία καταγράφονται όλες. Επίσης, πολλές φορές στη Γερμανία θέλουν να δείξουν ότι ο φεμινισμός είναι κάτι included, ότι μιλάμε για αυτά, πολλές φορές όμως γίνεται μια απλή εργαλειοποίηση του φεμινισμού. Προσωπικά εμπιστεύομαι και επιδιώκω την κινηματική αποτύπωση των αγώνων μας και με αυτό ασχολούμαι και στα τραγούδια μας.
Αναφέρεσαι συχνά στα κουίρ και τα δολοφονημένα κουίρ άτομα, όπως η Zackie Oh. Με ποιον τρόπο συνομιλεί η ράπ με τον αγώνα ενάντια στην ομοφοβία;
Η ενασχόλησή μου με το κουίρ έχει να κάνει με τις σχέσεις μας. Συναναστρέφομαι κουίρ άτομα από τότε που ήμουν 17 ετών. Σε ό,τι κάνω δε μπορώ να μιλήσω από μια θέση που δεν υπάρχει βίωμα, με δυσκολεύει. Επίσης, είμαι και εγώ η ίδια κουίρ άτομο. Απλά δε διαβάζομαι κοινωνικά έτσι, κάνω πολύ εύκολα passing ως hetero. Ο λόγος γι’ αυτά τα άτομα έλειπε και από τον φεμινιστικό λόγο. Εμένα με ενδιαφέρει η intersectionality (διαθεματικότητα) στον φεμινισμό. Ο λευκός φεμινισμός δεν είναι η φάση μου. Δεν χωράει ούτε το ταξικό ούτε το κουίρ, ούτε τα ζητήματα φυλής. Στην Γερμανία και στην Ελλάδα εμένα από μικρή με λένε μαύρη. Εδώ μεγάλωσα σαν μαύρη. Όταν είσαι μαύρη είσαι μαύρη. Ο λευκός φεμινισμός έχει κάνει αρκετά καλά αλλά έχει προκαλέσει πολλές καταπιέσεις και χρειάζεται να στεκόμαστε και κριτικά απέναντί του. Ένα άλλο πράγμα που με απασχολεί είναι ότι πολλές φορές μιλάμε γι’ αυτά που γίνονται έξω από μας και όχι εντός των κοινοτήτων μας, είναι κάτι που προσπάθησα να πω για την επαφή και τους έμφυλους ρόλους και στο τελευταίο live μας.
Αυτό συμβαίνει όχι μόνο ως προς τις ετεροσχέσεις. Δε θέλω να εξισώσω την κατάσταση με την αντιμετώπιση των cis straight ανδρών αλλά δεν ισχύει ότι και τα κουίρια δεν κουβαλάμε έμφυλους ρόλους και στοιχεία που έχουμε ενσωματώσει από την πατριαρχία. Το ζήτημα είναι πώς το επεξεργαζόμαστε όλο αυτό και πώς το εκφράζουμε.
«Θέλω να γυρνώ αργά και στο δρόμο για το σπίτι, όχι με κλειδιά στο χέρι και το σπρέι στο μανίκι….Στο μικρόφωνο κραυγή, Βερολίνο, Αθήνα, Κρήτη, πρέπει βλάκα να το νιώσεις το κορμί μου μου ανήκει» λέτε μαζί με την Aeon. Αυτό το τραγούδι σε μένα αποτύπωσε όλη αυτή την προσπάθεια να είμαστε ασφαλείς και όχι ετοιμοπόλεμες στο δρόμο αλλά και ότι ο δρόμος είναι πολλές φορές τρόμος.
Αυτό ξεκίνησε με μια φίλη στο Βερολίνο που ήθελε να φτιάξει μια χορογραφία γι’ αυτήν την συνθήκη. Τότε με είχε ρωτήσει «Σάρα, εσύ έχεις κουραστεί να είσαι ετοιμοπόλεμη;». Είμαι αυτή που συχνά με αντιμετωπίζουν ως ξέκωλο, ως τσόντα και αυτή ήταν η φάση μου από πάντα. Ένιωθα πάντα στην καθημερινότητά μου ότι η Αθήνα ήταν επικίνδυνη πόλη για μένα. Η φίλη με ρώτησε «πώς γυρνούσες στο σπίτι σου;». Και εκείνο το βράδυ προσπάθησα να γράψω το κομμάτι. Τότε μου βγήκε αυτή η σκέψη, κάτι που είχα σβήσει και το ανακάλεσα. Είχα πάρει τα κλειδιά στο χέρι και κάποιο σπρέι, όχι pepper spray, αλλά μια μικρή λακ. Ναι, δε θέλω να γυρνάω γενναία στο σπίτι μου και να ζω με έναν διαρκή φόβο ότι πρέπει να είμαι ετοιμοπόλεμη. Θέλω να μπορώ να γυρίζω μεθυσμένη χωρίς να έχω τα μάτια μου ανοιχτά. Πολλές φορές καταλήγαμε με τα φιλαράκια μου να γυρνάμε μαζί γιατί δε μπορούσα να το διαχειριστώ όλο αυτό. Είχα δεχτεί πολλές επιθέσεις και στα 17 μου μού είχε γίνει απόπειρα βιασμού. Ήμουν ετοιμοπόλεμη και με τρίγκαρε κάθε φορά όταν κάποιος θα με πλησίαζε. Έβλεπα τύπους με αμάξι να με κοζάρουν και ένιωθα ότι θα με σκοτώσουν. Αυτό δεν ήταν μόνο δικό μου βίωμα και οι φίλες μου το ένιωθαν αυτό. Μουσική ας πούμε στο δρόμο δεν άκουγα ποτέ γιατί έπρεπε να ακούω τον ψίθυρο από ένα σημείο και μετά. Μετά να μιλάω στο τηλέφωνο, να στέλνουμε μηνύματα.
Στην τελευταία εμφάνισή σου στο Ελευθεριακό Φεστιβάλ Βιβλίου στη Θεσσαλονίκη ήταν εμφανές ότι πλέον τραγουδάμε μαζί. Πώς το ένιωσες εσύ;
Στο Ελευθεριακό Φεστιβάλ Βιβλίου ήμουν πολύ συγκινημένη επειδή υπήρχε μια μέρα αφιερωμένη στον φεμινισμό. Πάντα υπάρχει βέβαια κάτι αντιφατικό, είναι μια μέρα ενώ κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε να είναι ο φεμινισμός κομμάτι του όλες τις μέρες. Δεν υπήρχε και πάλι πολύς χώρος και χρόνος για τον φεμινιστικό λόγο και θα μπορούσε να υπάρξει μια κριτική έτσι ώστε την επόμενη φορά να φροντιστεί, για να είναι ακόμη πιο συμπεριληπτικό. Επειδή ο φεμινισμός δεν είναι απλά ένα κομμάτι. Ήταν συγκινητικό και αυτό που έγινε στο live. Συχνά ζητάω οι θηλυκότητες και τα κουίρ άτομα να έρθουν μπροστά, να το ζήσουμε μαζί. Εκεί δε χρειάστηκε να το πω γιατί οι θηλυκότητες και τα κουίρ άτομα ήταν μπροστά, ένιωσα να κάνουμε μια αγκαλιά. Γίναμε μια φωνή. Αυτό για μένα είναι σημαντικό επειδή στα ραπ live, μέχρι και που έφυγα από την Ελλάδα, μπροστά ήταν πάντα οι άνδρες. Παίρνουν συνήθως όλο τον χώρο με τα σώματά τους, με την αγριάδα και πάντα οι θηλυκότητες βρίσκονται παραμερισμένες να στέκονται στο πλάι. Σε αυτό το live, όπως και τα τελευταία που κάνω στην Ελλάδα, έρχονται πλέον μπροστά και είναι μια άλλη αισθητική και πολιτική το να χορεύουμε μαζί. Δεν χρειάζεται να κοπανιόμαστε, δεν είναι ο μόνος τρόπος να διασκεδάζουμε για να δείξουμε ότι είμαστε μάγκες και οι κουλ του χώρου. Δε χρειάζεται η βία να είναι μέσο έκφρασης για τα πάντα. Θέλουμε και να χορεύουμε και να αγκαλιαστούμε και να φροντιστούμε και εγώ το ένιωσα εκεί. Έβλεπα φίλες, συντρόφισσες να κλαίνε και να χορεύουν, τόσο πολύ συγκινήθηκα που ένιωθα ότι δε θα το τελειώσω το live!.
Το τραγούδι «Αλομπερντίνα» με τον Δημήτρη Φασουράκη το αφιερώνετε σε όλους τους πολιτικούς κρατούμενους και είναι επηρεασμένο από το ρεμπέτικο. Ποια είναι η ιστορία του;
Με τα φιλαράκια μου παίζαμε ρεμπέτικο πολλά χρόνια. Η αλήθεια είναι ότι το τελευταίο διάστημα είχα πρόβλημα με τους σεξιστικούς στίχους κάποιων τραγουδιών αλλά σε όλες τις μουσικές υπάρχει αυτό, φυσικά και στη ραπ. Επειδή τραγουδούσα και εγώ ρεμπέτικα μαζί τους αποφάσισα να γράψω αυτούς τους στίχους που έχουν να κάνουν με τη φυλακή. Ήταν μια περίοδος έντονη για μένα, ήταν ο Τάσος Θεοφίλου στη φυλακή και είχα επηρεαστεί από τον αγώνα του. Κάποια στιγμή μίλησα μαζί του, τού έστειλα το τραγούδι και μού είπε ότι θα ήθελε να αφιερωθεί σε όλους τους πολιτικούς κρατούμενους. Τον όρο «Αλομπερντίνα» τον έμαθα μέσα από το βιβλίο του Θεοφίλου που είχε σλανγκ της φυλακής.
Υπάρχει ασφαλής χώρος για εμάς στη μουσική;
Όπως είπα και στην αρχή, όταν ξεκίνησα, η ράπ ήταν φουλ ανδροκρατούμενη. Τώρα λέμε «μπράβο κάτι έχουμε κάνει». Αλλά και πάλι και στο επίπεδο αυτό γίνεται ένα ξέπλυμα, βάζουν μια θηλυκότητα που ραπάρει αλλά θα την βάλουν να παίξει εκεί που θέλουν αυτοί, θα ορίσουν που θα μπει και τι θα κάνει. Η ραπ δεν είναι ασφαλής χώρος αλλά πουθενά τελικά δεν είμαστε ασφαλείς. Δε θεωρώ ότι υπάρχει safe space σε αυτήν την κοινωνία και είναι μια κουβέντα που πρέπει να ανοίξει και στους δικούς μας χώρους. Θέλουμε πολύ δρόμο ακόμη. Ο ραπ χώρος θέλει ξεκάθαρα δουλειά σε αυτό. Έχουν έρθει ήδη θηλυκότητες, υπάρχει φεμινιστικός στίχος και είμαι πολύ χαρούμενη, αλλά έχουμε αγώνα μπροστά μας. Μπορούμε να πούμε ότι προσπαθούμε να κρατήσουμε όσο γίνεται πιο safe έναν χώρο και απλά βρισκόμαστε σε επαγρύπνηση. Είναι μια μάχη για να φτάσουμε σε μια συνθήκη που θα νιώθουμε ασφαλείς, δε ξέρω αν θα το βιώσω ποτέ.
Στις «Αμαζόνες του Μπετόν» θέτεις το ζήτημα του πώς βιώνουμε τον έρωτα. Ήταν κάτι για το οποίο δεν μιλούσε τόσο πολύ η ράπ;
Στις «Αμαζόνες» μιλάμε πολύ γι’ αυτό. Δυστυχώς, οι έμφυλοι ρόλοι με τους οποίους έχουμε γαλουχηθεί και μεγαλώσει όλα μας, το πώς η πατριαρχία μας επηρεάζει στο πώς σχετιζόμαστε και επικοινωνούμε βγάζουν ένα κομμάτι πίκρας. Είναι σημαντικό να κάνουμε μια αυτοκριτική στο πώς θέλουμε να ερωτευόμαστε και πώς αναπαράγουμε έμφυλους ρόλους στον έρωτα. Η φροντίδα, η ενσυναίσθηση, η επικοινωνία είναι βασικά κλειδιά για να ερωτευόμαστε και να αισθανόμαστε όμορφα και είναι κάτι το οποίο δε θα μας επανατραυματίζει, για να μην αισθανόμαστε πράγματα που έχουμε βιώσει σε σχέσεις που μας καταπίεζαν. Θεωρώ ότι ο έρωτας είναι πολύ σημαντικός για το πώς επιβιώνουμε, στο πώς μπορούμε να χαιρόμαστε ένα κομμάτι της ζωής μας. Πολλές φορές, ακόμη και στη ραπ, αν μιλήσεις για τον έρωτα σε θεωρούν λίγο φλώρο, λιγότερο μαχίμι του δρόμου γιατί δε θεωρούν ότι χωράει. Εγώ πάντως νομίζω ότι μας δίνει δύναμη για να αγωνιζόμαστε να φτάσουμε εκεί που θέλουμε να πάμε.
Μπορείτε να ακούσετε όλα τα τραγούδια της SARA ATH στο κανάλι της στο You tube
