Με μήνυμα να μην ξεχαστεί ποτέ η θηριωδία απέναντι στους χιλιάδες Εβραίους συμπολίτες μας που μαρτύρησαν και εξολοθρεύτηκαν στα ναζιστικά στα στρατόπεδα ολοκληρώθηκαν το μεσημέρι της Κυριακής οι εκδηλώσεις για την «Εθνική Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος» μπροστά στο Μνημείο του Ολοκαυτώματος στην Πλατεία Ελευθερίας.
Οι εκδηλώσεις μνήμης στη Θεσσαλονίκη έγιναν μπροστά σε μια πλατεία όπου τις υπόλοιπες μέρες είναι πάρκινγκ ωστόσο σήμερα, όπως και τις άλλες χρονιές τέτοια μέρα, τα αυτοκίνητα εξαφανίστηκαν και η πλατεία ήταν άδεια. Εκπρόσωποι των τοπικών αρχών αλλά και της κυβέρνησης υποσχέθηκαν για ακόμη μια φορά την μετατροπή της πλατείας Ελευθερίας σε πάρκο μνήμης, ένα αίτημα που παραμένει σε εκκρεμότητα εδώ και πάρα πολλά χρόνια, ενώ έκαναν λόγο για επιτάχυνση των διαδικασιών για την ολοκλήρωση του Μουσείου Ολοκαυτώματος.
«Mία εκκωφαντική σιωπή, μια σιωπή που πηγάζει από την απουσία, από το πρόσωπο του παρελθόντος, για όλους αυτούς που χάσαμε. Είμαστε εδώ για να θυμηθούμε τους 67.000 Έλληνες Εβραίους, τους 50.000 πολίτες της Θεσσαλονίκης, να θυμηθούμε τα πρόσωπα, τα γεγονότα που άλλαξαν τη φυσιογνωμία της πόλης που αφαίρεσαν ένα από τα πιο δυναμικά κομμάτια της. Ακόμη και σήμερα οχτώ δεκαετίες μετά το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου η πραγματικότητα του Ολοκαυτώματος παραμένει κάτι το αδιανόητο. Η ιδεολογία, η προσήλωση και η αποτελεσματικότητα τρομάζουν» δήλωσε ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης Δαυίδ Σαλτιέλ. Ο ίδιος μετέφερε μαρτυρία του Άντολφ Άιχμαν συνταγματάρχη των SS και επικεφαλής του Γραφείου Εβραϊκών Υποθέσεων της Γκεστάπο που ανέφερε πως η μαζική εξόντωση των Εβραίων της Ευρώπης, η τελική λύση, διαμορφώθηκε σε μια συνάντηση που διήρκησε λιγότερο από δύο ώρες και στην οποία συμμετείχε ένας μικρός αριθμός πρωταγωνιστών που εκπροσωπούσαν σχεδόν όλη την υπουργική γραφειοκρατία και τον ναζιστικό μηχανισμό. «Είναι όμως το Ολοκαύτωμα αποτέλεσμα και ευθύνη μιας τέτοιας μειοψηφίας;» διερωτήθηκε Δαυίδ Σαλτιέλ «Σαφώς και όχι» απάντησε «καθώς, όπως είναι γνωστό, για τη διαμόρφωση της ναζιστικής ιδεολογίας και την τεκμηρίωσή της ασχολήθηκαν ουκ ολίγοι επιστήμονες. Ειδικοί που φρόντισαν για τη συγκρότηση μιας κοσμοθεωρίας που θεμελιώνονταν σε ιδέες όπως ο ρατσισμός, ο αντισημιτισμός, ο εθνικισμός, ο κοινωνικός δαρβινισμός, η ευγονική και άλλες που προϋπήρχαν και ήταν διαδεδομένες στην κοινωνία. Διαπράττουμε ένα λάθος όταν εστιάζουμε τον εθνικοσοσιαλισμό σε ένα μόνο πρόσωπο και όταν πιστεύουμε ότι ο ναζισμός ήταν αποτέλεσμα κάθετης διάδοσης από πάνω προς τα κάτω».
Ο Δαυίδ Σαλτιέλ μίλησε ακόμη για την περιθωριοποίηση, την στέρηση των δικαιωμάτων, τον εκτοπισμό και τον αφανισμό των Εβραίων της πόλης χρόνια πριν τη βίαιη μεταφορά τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ενώ παράλληλα υπενθύμισε «πως στις μέρες μας η αντισημιτική ρητορική επανέρχεται και διαχέεται με απόψεις για φυλετική καθαρότητα που εκφράζονται ως πολιτική ιδιαιτερότητα, ως βάση για πολιτικές λύσεις». «Μπροστά σε πολλές δυσκολίες οι πολίτες της Ευρώπης αναζητούν ασφάλεια και ευημερία, κοινωνική και οικονομική. Αν δεν την έχουν, το διαφορετικό, είτε βρίσκεται εκτός των συνόρων είτε βρίσκεται εντός, εύκολα θα στοχοποιηθεί» πρόσθεσε επισημαίνοντας στην ανάγκη «να μιλάμε για τις συνέπειες των πράξεων των ναζί αυτών που έγιναν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και αυτών που έγιναν σε κάθε δικό μας τόπο όπως η Θεσσαλονίκη με τη συνεργασία ή την αδιαφορία». «Αυτά θα αναδείξει το πάρκο μνήμης στην πλατεία Ελευθερίας, ένα έργο που πρέπει να ξεκινήσει άμεσα ώστε η δέσμευση του Δήμου να γίνει πράξη τώρα» κατέληξε.
Από την πλευρά της κυβέρνησης μίλησε ο υπουργός Εσωτερικών Μακεδονίας -Θράκης Στ. Καλαφάτης τονίζοντας πως πρέπει «να υψωθεί τείχος απέναντι στον ναζισμό, τον φασισμό και τον ολοκληρωτισμό» ενώ χαρακτήρισε χρέος της Πολιτείας να ολοκληρωθεί το Μουσείο του Ολοκαυτώματος της πόλης που υπήρξε εμβληματικό κέντρο της εβραϊκής κοινότητας της διασποράς και του σεφαραδίτικου πολιτισμού.
Ο δήμαρχος της πόλης Κ. Ζέρβας σημείωσε ότι για την υπόθεση της συλλογικής μνήμης ο Δήμος Θεσσαλονίκης συνέβαλε ώστε να περάσει το Μουσείο «από τη σφαίρα των ιδεών στην υλοποίηση, λύνοντας ζητήματα αδειών και παραχωρήσεων και πολύ σύντομα μέσα στον Φεβρουάριο αναμένεται η προέγκριση για το Μουσείο του Ολοκαυτώματος και σε τέσσερις μήνες η ολοκλήρωση της μελέτης και την έκδοση της οικοδομικής άδειας». Πρόσθεσε ότι θα δημιουργηθεί μητροπολιτικό πάρκο δίπλα στο μουσείο που θα ακολουθεί την πορεία μνήμης των Εβραίων συμπολιτών μας προς τα τρένα που τους οδήγησαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και το οποίο «θα δίνει μόνιμα χαρακτηριστικά και απτά ίχνη στο σώμα της πόλης». Υποσχέθηκε για ακόμη μία φορά ότι η πλατεία Ελευθερίας θα γίνει πάρκο μνήμης και αναψυχής. Τέλος, υποσχέθηκε ότι ο Δήμος Θεσσαλονίκης θα «αγκαλιάσει την πρωτοβουλία του εκπροσώπου του Παγκόσμιου Εβραϊκού Συμβουλίου στα Ηνωμένα Έθνη, στη Γενεύη, Λεόν Σαλτιέλ, για τη μετονομασία ενός κεντρικού δρόμου με ιδιαίτερο συμβολισμό σε Λεωφόρο των Εβραίων Μαρτύρων, σε ένδειξη τιμής στη μνήμη των συμπολιτών μας που χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα».
Ακολούθησαν χαιρετισμοί, ενώ την κεντρική ομιλία εκφώνησε ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας. Στη συνέχεια, εκπρόσωποι φορέων, μικρά παιδιά της Ισραηλητικής κοινότητας και άλλοι πολίτες κατέθεσαν στεφάνια στο Μνημείο του Ολοκαυτώματος.
Το απόγευμα της Κυριακής, στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης θα μιλήσει ο καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Columbia Μαρκ Μαζάουερ (Mark Mazower), με τίτλο: «80 χρόνια μετά: Ενθυμούμενοι τη Θεσσαλονίκη το 1943». Η ομιλία του κ. Μαζάουερ θα μεταδοθεί ζωντανά μέσω του ΑΠΕ-ΜΠΕ. Θα ακολουθήσει συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης με την υψίφωνο Μαριάντζελα Χατζησταματίου, σολίστ τον Στάθη Καραπάνο και διεύθυνση ορχήστρας από τον Yoav Talmi.
Τις εκδηλώσεις διοργανώνουν η Ισραηλιτική κοινότητα Θεσσαλονίκης, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης και ο Οργανισμός Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης.
Το Δίκτυο για το Αστικό Πράσινο «SOSε τα δέντρα», με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος (27/1) από τη μια, αλλά και την εκ νέου τσιμεντοποίηση της Πλατείας Ελευθερίας και τη μετατροπή της σε πάρκινγκ από την άλλη, εξέφρασε τη σιωπηλή του διαμαρτυρία ενάντια στις μεθοδεύσεις που αγνοούν την ιστορική μνήμη της πόλης και καταστρέφουν τα υπολείμματα πρασίνου σε αυτήν. Ωστόσο σύμφωνα με καταγγελίες μελών του Δικτύου δεν τους επετράπη από την αστυνομία η πρόσβαση στις εκδηλώσεις για το Ολοκαύτωμα για λόγους ασφαλείας.Τελικά η συγκέντρωση έγινε στο πάνω μέρος της πλατείας Ελευθερίας.
Ιστορική περιήγηση με αφορμή τη συμπλήρωση των 80 χρόνων από την εξόντωση των Εβραίων συμπολιτών μας από τους ναζί κατακτητές στα στρατόπεδα συγκέντρωσης διοργάνωσε την Κυριακή 29 Ιανουαρίου η δημοτική κίνηση Πόλη Ανάποδα. Η περιήγηση έγινε με οδηγό τον Γιάννη Γκλαρνέτατζη ξεκίνησε από τον παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό και κατέληξε στην πλατεία Ελευθερίας.
