To “Γιόσεφ” αποτελεί το σκηνοθετικό ντεμπούτο του σκιτσογράφου Ορέλ (Ορελιέν Φρομάν) κι είναι το animation της φετινής χρονιάς. Ήταν προγραμματισμένο να ξεκινήσει τη διαδρομή του από τις Κάννες, τελικά όμως αφετηρία του έγινε η Αθήνα κι οι Νύχτες Πρεμιέρας. Εκεί κέρδισε τα Βραβεία Σεναρίου και Κοινού κι ακολούθησε αυτό της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου στην κατηγορία του. Παρακολουθούμε τη διαδρομή του ζωγράφου Γ. Μπαρτολί, ενεργού μέλους του POUM, μέσα από μία ιδιαίτερη αφήγηση του παππού στον εγγονό.
Γράφει ο Μίλτος Τόσκας
Φλεβάρης 1939. Χιλιάδες Ισπανοί αφήνουν την πατρίδα τους κι ιδιαιτέρως της επαρχία της Καταλονίας για να γλιτώσουν από τις θηριωδίες του καθεστώτος του Φράνκο που διψάει για αίμα. Η Γαλλία της Ελευθερίας, της Ισότητας, της Αδελφότητας (;) τους υποδέχεται ως παρίες και τους στοιβάζει σε στρατόπεδα συγκέντρωσης μέχρι εξοντώσεως. Εκεί βιώνουν την πείνα κυριολεκτικά και μεταφορικά κι οι περισσότεροι βρίσκουν τραγικό θάνατο. Αυτός είναι ο πόλεμος που μόνο δεινά μπορεί να προκαλέσει στο ανθρώπινο είδος.
Πλησιάζοντας στο τέλος του μαραθωνίου ο πρεσβύτερος νιώθει την ανάγκη αφενός να διηγηθεί την ιστορία του προς εξαγνισμό των αμαρτιών κι έμμεσης λύτρωσης κι αφετέρου να ενημερώσει τη νέα γενιά για τους κινδύνους που αναβιώνουν, καθώς τα γεγονότα κάνουν κύκλους. Στο μυαλού μου ήρθαν τα βιβλία, Υποτροπή 1938 του Michael Foessel και το Βερολίνο 1933 του Daniel Schneidermann. Οι Γάλλοι διαδραμάτισαν έναν περίεργο, ύπουλο ρόλο μέχρι να βρεθούν στη σωστή πλευρά της ιστορίας με την παρακίνηση της Μεγάλης Βρετανίας.
Πέραν όμως από την μεγάλη αξία της ιστορικής καταγραφής, το έργο αποκτά διαχρονικό χαρακτήρα. Τα κύματα μεταναστών κατακλύζουν και σήμερα τις χώρες της Μεσογείου. Άνθρωποι χάνουν τις ζωές τους, άλλοι χωρίζονται για πάντα από τις οικογένειές τους κι άλλοι τέλος απλά συμβιβάζονται για να επιβιώσουν. “Δεν μου άρεσε ό,τι έκανα, αλλά το έκανα”. Και το μήνυμα παίρνει οικουμενικό χαρακτήρα και μεταφέρεται από την Ευρώπη μέχρι την κεντρική Αμερική και το Μεξικό.
Με την πολύπαθη αυτή περίοδο για την Καταλονία ασχολήθηκε κι ο σπουδαίος Κεν Λόουτς με το έργο του, “Land and Freedom”. Είναι πολύ σημαντικό η μνήμη να μείνει ζωντανή. “Στον πόλεμο ή σκοτώνεις τον εχθρό ή σκοτώνεσαι”. Δεν υπάρχει ψυχή. Ευτυχώς πάντα θα υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις αλληλεγγύης, θέτοντας σε ρίσκο την ίδια τους τη ζωή. Αυτό όμως διαχωρίζει τον άνθρωπο από τα κτήνη και τα υπόλοιπα μέλη του ζωικού βασιλείου.
Με ένα εξαιρετικό soundtrack o Ορέλ χρωματίζει την πρώτη του ταινία ιδανικά συμπλέκοντας τις τέχνες. “Την ημέρα που θα αποδεχθείς τα χρώματα, θα έχεις εξημερώσει τον φόβο σου”. Έναντι σε κάθε μορφής προκατάληψη, τον ρατσισμό και κάθε είδους φυλετική διάκριση. Η ζωή είναι ένας διαρκής αγώνας και κανείς δεν πρέπει να επαναπαύεται και να σταματάει τον αγώνα του μέχρι το τέλος. Όποιο κι αν είναι αυτό…
