Μία από τις ομορφότερες μας στάσεις στο 62ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ήταν για το “My Sunny Maad” της Μικαέλα Παβλάτοβα από την Τσεχία. Ένα συνταρακτικό animation που στο μυαλό μας συνάντησε τα “Χελιδόνια της Καμπούλ” που είδαμε επίσης στη σπουδαία πολιτιστική διοργάνωση της πόλης το 2019. Mια ταινία με άκρως επίκαιρο χαρακτήρα, καθώς πριν λίγο καιρό ο Μπάιντεν πήρε την απόφαση απόσυρσης των αμερικανικών στρατευμάτων κι οι Ταλιμπάν επέστρεψαν για να συνθλίψουν ότι είχε απομείνει στην πρώην πανέμορφη πρωτεύουσα. Οι εικόνες με ανθρώπους να κρέμονται από αεροπλάνα που απογειώνονται μας στοιχειώνουν ακόμα.
Στην περίπτωση μας ακολουθούμε τη διαδρομή της πρωταγωνίστριας μας από την Ευρώπη προς το Αφγανιστάν. Δε συνηθίζεται κι έχει την αξία της. Ένας κεραυνοβόλος έρωτας. Δε νιώθει τίποτα να την κρατάει στην Πράγα. Αγνοεί τις προειδοποιήσεις του περίγυρού της και παίρνει την μεγάλη απόφαση. Αγνοεί φυσικά πως “οι νύφες απαγορεύεται να χαμογελούν”. Αυτή είναι μονάχα η αρχή. Εγκλωβίζεται στο σπίτι του συζύγου και γίνεται κομμάτι της οικογένειάς του. Τα πρώτα προβλήματα δε θα αργήσουν να φανούν, αλλά τα αντιμετωπίζει με μεγάλη υπομονή. “Δυτικές γυναίκες … πόρνες”.
Για καλή της τύχη ο άντρας της προσπαθεί και σε μεγάλο βαθμό πετυχαίνει να ξεφύγει από το κλασικό πρότυπο της περιοχής. Ακολουθεί το παράδειγμα του πανέξυπνου, ευγενικού παππού. Σέβεται τις γυναίκες. Έχει αληθινά αισθήματα. Δε διστάζει να ψάξει και να βρει δουλειά για την αγαπημένη του. Ειδικά στο πρώτο κομμάτι έχουμε έναν ύμνο στον σεβασμό και τη διαφορετικότητα. Αποκορύφωμά του η έλευση του Μάαντ. Ένα παιδί που έρχεται να ανανεώσει, να χρωματίζει και να δώσει ζωή στην οικογένεια. Αρκεί να μπορείς να δεις με τα μάτια της ψυχής.
Το σύστημα όμως με όπλο τη θρησκεία δεν αφήνει πολλά περιθώρια ευελιξίας. Η πατριαρχία κυριαρχεί. Όσο κι αν θέλεις να είσαι ο εαυτός σου, η παράδοση σε κυνηγάει. Συχνά η γυναίκα βλέπουμε να χρησιμοποιείται ως κτήση, ως μέσο αναπαραγωγής. “Τόση ελευθερία κι οι κόρες μας το σκάνε για να π@@@@ν”. Όσο είναι κλεισμένη σπίτι όλα είναι καλά, μόλις όμως βγει, έστω κι ένα βλέμμα είναι αρκετό για να δημιουργήσει εντάσεις και παρεξηγήσεις. Το οξύμωρο είναι πως κάποιοι αγνοούν τι συμβαίνει στον υπόλοιπο κόσμο. “Δεν υπάρχει χειρότερο μέρος να ζεις κανείς από την Καμπούλ”.
Οι ηθικοί αυτουργοί είναι αδύναμοι να πάρουν την ευθύνη. “Δε θα μας λείψεις υιέ μου”. Πάντα ο νόμος τους καλύπτει. Κάθε λάθος δεν αφήνει περιθώρια συγγνώμης και εξηγήσεων. Υπάρχει η πληρωμή και η τιμωρία. Κι όλα αυτά πριν την πρόσφατη – τελική – έλευση των Ταλιμπάν. Το έργο χρονικά τοποθετείται μάλιστα την περίοδο του η CIA δολοφονεί τον Οσάμα Μπιν Λάντεν. Ένα μοιραίο συμβάν θα φέρει δεύτερες σκέψεις κι ένα πικρό παράπονο ακούγεται. “Στην Ευρώπη ο κόσμος πάει σινεμά, για μπύρα και δε φοράει μπούργκα”. Το αεροπλάνο απογειώνεται.
Τα πάντα στον κόσμο είναι θέμα οπτικής γωνίας κι από ποια σκοπιά εξετάζεις μία υπόθεση. Το θέαμα για εμάς είναι σοκαριστικό και συγχρόνως αποκρουστικό, ωστόσο αυτή είναι η καθημερινότητα που βιώνει το “ασθενές – ευγενές – φύλο” σε αυτές τις χώρες. Μαθαίνουν να ζουν υπηρετώντας κι αυτό περνάει από γενιά σε γενιά δίχως δεύτερη σκέψη. Μοιάζει αδιανόητο στο 2021, δεν είναι όμως. Κι όταν έχεις δεσμευτείς σε αληθινά καλούς ανθρώπους ψυχή και σώμα είναι πολύ δύσκολο να εγκαταλείψεις την μάχη.
