Στα πλαίσια του Αφιερώματος του alterthess «40 χρόνια μετά το Νοέμβρη» κουβεντιάσαμε με τρείς φοιτητές του ΑΠΘ για το πώς βλέπουν το Πολυτεχνείο αλλά και τη σύνδεσή του με όσα σήμερα ζει η νέα γενιά.
Ξεκινώντας τη κουβέντα δεν θα μπορούσαμε να μην «πιάσουμε» τη κατάσταση στο Πανεπιστήμιο. Άλλωστε το σύνθημα «Ψωμί, παιδεία, ελεύθερία» κυριαρχεί, και μετά το σύνθημα “κάτω η χούντα” , βάζει όλα εκείνα τα αιτήματα μιας ολόκληρης γενιάς.
«Το Πολυτεχνείο έχει πάρει ένα τεράστιο συμβολικό χαρακτήρα που καθορίζει και «στοιχειώνει» όλους τους αγώνες μετά τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα με τη παρακαταθήκη που έχει αφήσει» λέει ο Μαργαρίτης, 22 ετών, φοιτητής της Φιλοσοφικής.
«Κατάφερε να βρει ένα σύνθημα που ανταποκρινόταν και έβγαζε στο προσκήνιο όλες τις ανάγκες της νεολαίας και της κοινωνίας εκείνη τη περίοδο. Το σύνθημα «ψωμί, παιδεία, ελευθερία» σήμερα εκφράζει κόσμο της νεολαίας» συμπληρώνει.
«Σήμερα παρατηρούμε την οπισθοχώρηση της συλλογικότητας και την κυριαρχία του ατομικού δρόμου αλλά το Πολυτεχνείο, η νοηματοδότησή του στο σήμερα μπορεί να το σπάσει αυτό. Γιατί βάζει τη συλλογική διεκδίκηση σε μια περίοδο που όλοι προβάλουν τον ατομικό δρόμο» λέει.
«Πολλοί φοιτητές λένε δεν μπορώ να κάνω τίποτα οπότε ας το αφήσω. Αν και παρατηρούμε ομοιότητες με εκείνη τη περιόδο ειδικά στο οικονομικό επίπεδο και στη παιδεία» αναφέρει ο Βασίλης, πρωτοετής φοιτητής στην Οδοντιατρική.
«Στο πανεπιστήμιο σήμερα βλέπουμε φοιτητές να έχουν αντιδραστικές τοποθετήσεις απέναντι στις κινητοποιήσεις και τις συνελέυσεις να μην έχουν μεγάλη συμμετοχή με το επιχείρημα ότι θα χαθούν μαθήματα και θα χαθεί το εξάμηνο αν δεν συμπληρωθούν 13 (διδακτικές) εβδομάδες» λέει ο Κωνσταντής, πρωτοετής φοιτητής του Βιολογικού.
«Όμως έχουμε ξεκινήσει εδώ και ένα μήνα τις σχολές και δεν έχουμε βιβλία» προσθέτει.
«Το βασικό πρόβλημα είναι στις απόψεις της δικιάς μας γενιάς» λέει και συμπληρώνει: «Ζήσαμε μέχρι μία μεγάλη ηλικία όπου τα πράγματα ήταν καλύτερα. Οι περισσότεροι άνθρωποι της γενιάς μας δεν έχουν καταλάβει πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα σήμερα. Θα το καταλάβουν ίσως όταν θα βγούν και θα ψάχνουν για δουλειά».
«Και η πολιτική;» τους ρωτάω, «τι είναι για εσάς η πολιτική;»
«Είναι μια υποχρέωση. Πρέπει να έχουμε λόγο και να διαμορφώνουμε τα πράγματα εμείς και όχι κάποιος άλλος» λέει ο Κωνσταντής. «Έγω πρέπει να αλλάξω την κατάσταση. Πρέπει να το αντιληφθεί ο καθένας αυτό. Σίγουρα θα θέλαμε να ζούμε σε μια ιδεατή κατάσταση όπου ο καθένας θα έκανε ότι τον ενδιαφέρει επιστήμες, τέχνες, πολιτισμό αλλά από τη στιγμή που δεν έχουμε κάτι τέτοιο- ακόμα και να είχαμε θα έπρεπε να ασχολούμαστε- θα πρέπει ο καθένας μας να αντιληφθεί ότι πρέπει να ασχοληθεί ενεργά» προσθέτει.
«Ζούμε δεκαετίες μετάβασης από το παλιό στο καινούριο. Στο επίπεδο της πολιτικής λόγω της μετάβασης εκφράζεται μια αρνητικότητα στη πολιτική. Πιστεύω ότι είναι μια αφελής θέση. Γιατί μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι η πολιτική είναι παντού. Ακόμα και όταν θέλουμε να νομίζουμε ότι η πολιτική είναι μακριά, είναι πραγματικά εκεί και επικαθορίζει τα πάντα όσο και αν δε θέλει ο κόσμος να το βλέπει» λέει ο Μαργαρίτης.
«Εκφράζεται η λογική ότι η πολιτική είναι κάτι μακρινό και έξω από εμάς, κάτι που δεν μας αφορά, ότι είναι κάποιοι που το κάνουν, ξέρουν πώς να το κάνουν. Όμως σε αυτή τη μεταβατική διαδικασία που ζούμε ανοίγεται χώρος να φτάσουμε από την άρνηση στην οικειοποίηση της πολιτικής» προσθέτει.
« Υπάρχει γενικά η άποψη «no politics», δεν ασχολούμαι. Αλλά αυτό πρέπει να αλλάξει. Αν και φαίνεται σαν κάτι πολύ δύσκολο, μπορεί να το κάνει ο καθένας. Εγώ πιστεύω ότι υπάρχει και η άποψη ότι επειδή θα κάνουν ότι θέλουν οι άλλοι ας μην ασχοληθώ εγώ, γιατί και να ασχοληθώ δεν μπορεί να αλλάξει τίποτα» λέει ο Βασίλης.
«Παρατηρούμε όμως μια επαναφορά της πολιτικής σήμερα στο προσκήνιο;» τους ρωτάω.
«Από το Δεκέμβρη του 2008 και μετά» λέει ο Κωνσταντής.
«Πολλοί σκέφτονται ότι τότε είχαμε χούντα, τώρα δημοκρατία και άρα δεν χρειάζεται να γίνει κάτι τόσο μεγαλειώδες» λέει ο Βασίλης.
«Είμαστε σε μια κατάσταση ΣΟΚ σήμερα. Όπως και τότε» συμπληρώνει ο Μαργαρίτης.
«Έχουν δημιουργηθεί και σήμερα μικρά ρυάκια αντίστασης. Όμως είναι σημαντικό για να εξηγήσουμε την έλλειψη συμμετοχής να δούμε και την έλλειψη προοπτικής νίκης. Δεν υπάρχει κάτι που να εμπνεύσει ότι μπορούμε να νικήσουμε. Αυτό το στοιχείο λείπει και βοηθάει να σκεφτούμε το Πολυτεχνείο και το ότι οι αγώνες δεν πάνε χαμένοι» τονίζει.
«Ας κουβεντιάσουμε περισσότερο την έλλειψη οράματος και συμμετοχής» τους λέω.
«Βλέπω μπροστά μου το μαύρο. Είναι διάχυτο σε όλες τις συζητήσεις. Δεν υπάρχει προοπτική. Λείπει η προοπτική, λείπει το όραμα, λείπει…» λέει ο Μαργαρίτης και προσθέτει ο Βασίλης «λείπει το όνειρο».
«Το Πολυτεχνείο απάντησε και σε αυτή την ανάγκη της νεολαίας. Νομίζω πως και σήμερα πρέπει να περάσουμε σε μια θετική διεκδίκηση του οράματος. Εμείς θέλουμε η νεολαία να εργάζεται και να διαχειρίζεται η ίδια τη ζωή της» συνεχίζει.
«Η έλλειψη οράματος και η αβεβαιότητα είναι αυτό που πρέπει να κινητοποιήσει τη νεολαία» αναφέρει ο Κωνσταντής και προσθέτει «Ξεκινώντας από το «τι θα κάνω εγώ προσωπικά». Για παράδειγμα ένας φοιτητής που μπαίνει τώρα στο πανεπιστήμιο μπορεί να δει ότι δεν θα σπουδάσει αυτά που ήθελε και σκέφτεται στη συνέχεια της ζωής του τι θα κάνει. Είναι κομβικό στοιχείο για την κινητοποίηση να καταλάβουμε ότι σε λίγα χρόνια αφού τελειώσουμε το πανεπιστήμιο δεν θα έχουμε καμιά προοπτική και θα σκεφτόμαστε τη μετανάστευση ή να μένουμε με τους γονείς μας και να βγαίνουμε οικονομικά με το “ζόρι”. Πρέπει να κινητοποιήσει τη νεολαία ότι μπροστά μας είναι ένα σκοτάδι. Δεν υπάρχει κάποιο φως. Εμείς θα πρέπει να κάνουμε κάτι για να βγούμε από το σκοτάδι, να διεκδικήσουμε καλύτερη εκπαίδευση και καλή ποιότητα ζωής».
«Και η συμμετοχή; Πόσο σημαντική είναι;» τους ρωτάω.
« Συμμετοχή και πολιτική είναι αλληλένδετες. Δεν διαχωρίζονται» λέει ο Κωνσταντής.
« Η συμμετοχή δίνει πραγματικά το νόημα στη πολιτική και μπορεί να δώσει και το όραμα» λέει ο Μαργαρίτης.
« Όταν συμμετάσχεις και δεις ότι πάει προς τη κατεύθυνση που θέλεις τότε είναι πιο εύκολο, να ασχοληθείς ενεργά» υποστηρίζει ο Βασίλης.
«Και εσείς; Τι θα θέλατε, τι ονειρεύεστε για τη ζωή και τη καθημερινότητά σας;» τους ρωτάω.
«Καλύτερη ποιότητα εκπαίδευσης και τεχνικά υλικά. Στα εργαστήρια των σχολών δεν υπάρχουν τεχνικά υλικά. Μέχρι πρόπερσι κάνανε τρεις ώρες μάθημα στα εργαστήρια και τώρα μόλις δύο λόγω έλλειψης υλικών» λέει ο Κωνσταντής και συμπληρώνει: «Να έχω εύκολη πρόσβαση στη μελέτη και στα βιβλία. Να υπάρχει μεγαλύτερη συμμετοχή των φοιτητών στο πανεπιστήμιο και στα ζητήματα που το απασχολούν λιγότερο ή περισσότερο σημαντικά. Ελεύθερο χρόνο. Μετά το πανεπιστήμιο να έχω επιλογές για τη συνέχεια των σπουδών μου».
«Να μπω σε ένα σχολείο να διδάξω με τάξη των δέκα μαθητών, ανθρώπινες συνθήκες, όπου δεν θα έρχονται τα παιδιά μαυρισμένα από το σπίτι μέσα από όλα τα προβλήματα και να έχω να διαχειριστώ 30 παιδιά με μαυρισμένες ψυχές. Μια κοινωνία όπου ο εργαζόμενος θα πηγαίνει στην εργασία του και θα έχει λόγο για αυτό που κάνει. Να βλέπω χαρούμενους ανθρώπους να πηγαίνουν στη δουλειά το πρωί και όχι μαυρισμένους» λέει ο Μαργαρίτης.
«Αυτά προϋποθέτουν ένα άλλο οικονομικό μοντέλο» προσθέτει.
«Περισσότερες επιλογές μετά το πανεπιστήμιο. Να ξέρω ότι θα ήθελα να κάνω ένα μεταπτυχιακό σε αυτό που με ενδιαφέρει χωρίς να χρειαστεί να πληρώσω ή να με πιέζει ο χρόνος να έχω εισόδημα για να μπορώ να επιβιώσω. Θα ήθελα να μπορώ να επιλέξω» λέει ο Βασίλης.
«Να υπάρχει αντικειμενικότητα στο πανεπιστήμιο» προσθέτει, αναφερόμενος στα κρούσματα πελατειακών σχέσεων με τις μεγάλες παρατάξεις.
«Ο καθένας να μπορεί να κάνει κάτι που τον ικανοποιεί και να έχει λόγο πάνω σε αυτό» λέει ο Κωνσταντής
«Είχα διαβάσει ένα δίστιχο του Τ. Λειβαδίτη το οποίο έλεγε «Γι’ αυτό παλεύουμε αγάπη μου. Για ένα ήσυχο όνειρο το βράδυ και για ένα χαρούμενο δρόμο το πρωί» αυτό νομίζω ότι συμπυκνώνει την άποψή μου» προσθέτει ο Μαργαρίτης.
«Κάποιοι μιλούν για χαμένη γενιά» τους λέω. «Εσείς που είστε η νέα γενιά τι απαντάτε;»
«Σίγουρα δεν είμαστε μία χαμένη γενιά. Καμία γενιά δεν είναι χαμένη» λέει αμέσως ο Βασίλης
«Πιστεύω ότι οι προηγούμενες γενιές είχαν λιγότερα ενδιαφέροντα όμως τα εγκατέλειπαν γιατί έβρισκαν κάτι πιο εύκολο να κάνουν. Εμείς από τη μία και δεν έχουμε κάτι πιο εύκολο να κάνουμε αλλά κυρίως βλέπω έντονο το πάθος της γενιάς μας για να κάνει αυτό που θέλει» » προσθέτει ο Κωνσταντής..
«Μέσα στη κρίση ανθίζουν πολλά. Οι άνθρωποι ψάχνουν εναλλακτικές. Έτσι ξεκινάει κάτι καινούργιο. Όταν ψάχνεις να βρεις κάτι καινούργιο» λέει ο Βασίλης.
«Είναι πιο εύκολο για ανθρώπους πολλές φορές να πουν πράγματα βρίσκοντας άλλους τρόπους να εκφραστούν» αναφέρει ο Κωνσταντής και αμέσως προσθέτει ο Βασίλης «Και μέσα από εκεί μπορούμε να καταλήξουμε και στο πολυπόθητο όραμα».
Κλείνοντας τους ζητάω να μου πουν γρήγορα κάποιες λέξεις και φράσεις που τους έρχονται στο νου για όσα θα ήθελαν να αλλάξουν.
«Η νοοτροπία» λέει ο Κωνσταντής και συμφωνεί και ο Βασίλης λέγοντας «η αντίληψη».
«Η εκπαίδευση και να υπάρχει ισότητα, ίση πρόσβαση στη παιδεία και την υγεία» τονίζει ο Κωνσταντής.
«Και η ενημέρωση» λέει ο Βασίλης και προσθέτει «και η ισότητα των φύλων και τα δικαιώματα των lgbtq ατόμων».
« Η οικονομία, ο πολιτισμός, η συμμετοχή, ο ενθουσιασμός για δημιουργία και αλλαγή» λέει ο Μαργαρίτης.
«Ναι ο πολιτισμός» συμφωνεί ο Κωνσταντής και προσθέτει «να μην προβάλλεται το εύπεπτο».
Η κουβέντα μας που έγινε σε ένα καφέ στο κέντρο της Θεσσαλονίκης κράτησε κάτι λιγότερο από δύο ώρες. Αν και ξεκίνησε με αμηχανία καθότι οι τρείς συνομιλητές μου δεν γνωρίζονταν πριν από αυτή τη συνάντηση αλλά και ένα μαγνητοφωνάκι στο τραπέζι δεν είναι ο καλύτερος σύντροφος σε αυτές τις περιπτώσεις νομίζω πως μας άφησε μια γλυκιά αίσθηση “κορεσμού”, ίσως και συνέχειάς της…
Κατερίνα Μπακιρτζή