«Κανείς δεν μπορεί να σκεφτεί καλά, να αγαπήσει καλά, να κοιμηθεί καλά, αν δεν έχει φάει καλά»
Βιρτζίνια Γουλφ
Το φαγητό, απόλαυση αλλά και εργαλείο εκμετάλλευσης, πολύτιμο αγαθό σε αφθονία ή έλλειψη, είναι ο απόλυτος πρωταγωνιστής στο νέο τμήμα Food vs. Food του 19ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Συναρπαστικά ντοκιμαντέρ απ’ όλο τον κόσμο συναντούν έναν πρωτότυπο γαστρονομικό διαγωνισμό με έμπνευση από την μεγάλη γευστική παράδοση της Θεσσαλονίκης, καθώς και μια ξεχωριστή έκθεση που θα φιλοξενηθεί στο Μουσείο Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
Ιστορίες που συνδέουν γεύσεις, ζωή, έρωτα, αλλά και τη σκοτεινή όψη του ανθρώπου, αποτυπώνονται στα ντοκιμαντέρ τα οποία πιάνουν το νήμα του φαγητού από την καλλιέργεια, περνούν στην παραγωγή και φτάνουν είτε στο τραπέζι μας, είτε σε νέα γαστρονομικά επίπεδα. Η γευστική μνήμη αλλά και ο πολιτισμός που κουβαλά μέσα του το φαγητό αναδεικνύονται μέσα από την αποκαλυπτική ματιά των δημιουργών. Ιδιαίτερο είδος του ντοκιμαντέρ, το culinary cinema υπάρχει πλέον ως ξεχωριστό τμήμα σε μεγάλα φεστιβάλ όπως η Μπερλινάλε και το Σαν Σεμπαστιάν.
Ας περιπλανηθούμε λοιπόν μαζί στο σύμπαν του φαγητού. Τα ντοκιμαντέρ του 19ου ΦΝΘ μας προσκαλούν να ανακαλύψουμε:
-Την περιπέτεια του Noma, ενός από τα κορυφαία εστιατόρια του πλανήτη, το οποίο πριν δύο χρόνια μετακόμισε από τη Δανία στην Ιαπωνία. Στο ντοκιμαντέρ Μυρμήγκια σε μια γαρίδα του Μαουρίς Ντέκερς (Ολλανδία) καταγράφεται η μεγάλη πίεση και η πρόκληση που αντιμετώπισε ο χαρισματικός σεφ του Ρενέ Ρετζέπι, ώστε το εστιατόριο να παραμείνει αντάξιο της φήμης του.
-Το απίστευτο success story μιας ομάδας ιδεαλιστών οι οποίοι πριν από τριάντα χρόνια μετέτρεψαν μια πάμφτωχη περιοχή της Ισπανίας σε διεθνώς αναγνωρισμένο «ναό» του κρασιού, στο Πριοράτ του Νταβίντ Φερνάντεθ ντε Κάστρο (Ισπανία). Όπως λένε οι ίδιοι «Το καλύτερο κρασί είναι αυτό που έχει να σου πει μια ιστορία».
-Την αδικία που κρύβεται πίσω από ένα δελεαστικό ποτήρι κρασί στο Πικρά σταφύλια – Σκλαβιά στους αμπελώνες του Τομ Χάινεμαν (Δανία). Μια ταινία η οποία ξεσκεπάζει τις συνθήκες μοντέρνας δουλείας που βιώνουν οι άνθρωποι που εργάζονται στη βιομηχανία του κρασιού στη Νότια Αφρική.
-Την ένοχη όψη της σοκολάτας, ως προϊόν εργασίας παιδιών-σκλάβων σε αφρικανικές φυτείες κακάο, στο ντοκιμαντέρ Φάκελος: Σοκολάτα της Μπέντε Φόρερ (Ολλανδία). Ή αλλιώς, πώς το πιο ηδονικό έδεσμα του πλανήτη κρύβει συχνά τη γεύση του διεστραμμένου ανθρώπινου νου.
-Μια διεθνή γαστριμαργική τάση όχι για όλους, που ακούει στο όνομα εντομοφαγία, στο ντοκιμαντέρ Μαμούνια του Αντρέας Γιόνσεν (Δανία). Η ταινία τεστάρει τα γούστα και τις αντοχές μας, μέσα από το ταξίδι τριών σεφ που αναζητούν ανά τον κόσμο έντομα και νέους τρόπους που αυτά εντάσσονται στη διατροφή μας.
-Τον διάσημο ιταλό σεφ Μάσιμο Μποτούρα, που πήρε την πρωτοβουλία μαζί με την ομάδα του να μαγειρέψει για πρόσφυγες και αστέγους στο Μιλάνο, στο ντοκιμαντέρ Θέατρο της ζωής του Πίτερ Σβάτεκ (Καναδάς). Μια κοινωνική κουζίνα με υπογραφή και κυρίως ψυχή.
-Τη γενναιόδωρη και γεμάτη ανατροπές ιστορία του Κώστα, ο οποίος εμπνεύστηκε την κοινωνική κουζίνα «Ο άλλος άνθρωπος», χαρίζοντας δωρεάν γεύματα σε όσους συνανθρώπους μας τα έχουν ανάγκη, στο ντοκιμαντέρ Εγώ, ο άλλος άνθρωπος του Λουκά Αγέλαστου.
-Την κουζίνα του Αγίου Όρους μέσα από ένα συναρπαστικό ταξίδι στο χρόνο και τις γεύσεις, στο ντοκιμαντέρ Αγιορείτικη μαγειρική κληρονομιά του Χρήστου Ματζώνα. Παραδοσιακές συνταγές που διασώζονται και εξελίσσονται με τη μαεστρία των μοναχών και συνδέονται με μεγάλες γιορτές της λαϊκής παράδοσης και της Χριστιανοσύνης.
-Μια πρώτη γεύση σε πρεμιέρα από ένα επεισόδιο της τηλεοπτικής σειράς ντοκιμαντέρ Το ταξίδι της τροφής – Η διατροφή στην Ελλάδα από την Προϊστορία μέχρι σήμερα που αποτυπώνει αυτή την εξέλιξη, με όλες τις επιρροές και τα σημεία-σταθμούς στη διαδρομή της.
Κατά τη διάρκεια του 19ου ΦΝΘ, το Μουσείο Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης θα παρουσιάσει μια έκθεση με τίτλο «Χωρίς μαχαίρι και πιρούνι», με θέμα το φαγητό στον ελληνικό κινηματογράφο: από το προφιτερόλ του Γιώργου Κωνσταντίνου στα Χτυποκάρδια στο θρανίο του Α. Σακελλάριου έως τις αισθησιακές μπουκιές της Έλενας Ναθαναήλ στο Φόβο του Κ. Μανουσάκη και τα μπαχάρια της ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Κουζίνας του Τ. Μπουλμέτη, το ελληνικό σινεμά σε όλη του την πορεία εκτός από ήχους και εικόνες είχε πάντα και μια δική του μυρωδιά και γεύση.
Επιπλέον, με αφορμή τη νέα ενότητα του φεστιβάλ, η πόλη της Θεσσαλονίκης συμμετέχει σε μια γαστριμαργική γιορτή γεμάτη εκπλήξεις. Για τον επόμενο μήνα, 20 εστιατόρια της πόλης θα δημιουργήσουν και θα προτείνουν ένα πιάτο αφιερωμένο στο φεστιβάλ, το οποίο θα περιλαμβάνεται στα μενού τους, θα βαθμολογείται από το κοινό και από κριτική επιτροπή και στο τέλος θα αναδειχθεί το καλύτερο πιάτο.