Γκράφιτι: μια μορφή τέχνης σε δημόσιο χώρο που έχει να κάνει με τον εγωισμό, την οργή, την εξερεύνηση και την οικειοποίηση του περιβάλλοντος στο οποίο ζούμε. Στόχος της είναι η υπενθύμιση της ανθρώπινης ύπαρξης, άλλα και η επικοινωνία. Σκοπός αυτού του ντοκιμαντέρ είναι να αναδείξει το ρόλο της δημόσιας τέχνης στον αστικό ιστό και, μέσα από συνεντεύξεις και συλλογικές δράσεις, να παρουσιάσει την τέχνη του graffiti ως μια μορφή έκφρασης και αντίδρασης σε μια οικονομικά, ηθικά και πολιτικά εξαθλιωμένη πόλη. O σκηνοθέτης, σεναριογράφος και παραγωγός, Γιώργος Γκουνέζος που υπογράφει και τη φωτγοραφία και το μοντάζ του ντοκιμαντέρ μιλά στο alterthess.gr.
Συνέντευξη στην Κατερίνα Μπακιρτζή και τον Ιάσων Μπάντιο
Τι θα δούμε στο ντοκιμαντέρ;
Στο ντοκιμαντέρ προβάλλονται δράσεις εικαστικών παρεμβάσεων στην Αθήνα και η άποψη των ίδιων των καλλιτεχνών περί του θέματος.
Υπάρχει η άποψη ότι τα γκράφιτι είναι μια μορφή τέχνης στο δημόσιο χώρο. Υπάρχει και η άποψη ότι είναι ένας τρόπος έκφρασης μερικών ανθρώπων αλλά ανεπιθύμητα για τους υπόλοιπους. Πως τις σχολιάζεις;
Συμφωνώ, όπως οι δημόσιες διαφημίσεις και οι αφίσες ή ακόμα και κάποια μορφή αρχιτεκτονικής για κάποιους είναι τρόπος έκφρασης και για κάποιους άλλους ανεπιθύμητα και ενοχλητικά. Είναι στην φύση του ανθρώπου να θέλει να αφήσει το στίγμα του στο χώρο και το χρόνο. Κατά τη γνώμη μου το γκράφιτι είναι η πιο αθώα μορφή τέχνης καθώς δεν έχει οικονομικό όφελος αλλά ανθρωποκεντρικό. Προσπαθεί να περάσει κάποια κοινωνικά μηνύματα άλλες φορές πιο εμφανή και άλλες το ίδιο είναι το μήνυμα. Σε μια ιδανική κοινωνία δεν θα υπήρχε γκράφιτι με την μορφή που έχει σήμερα. Είναι η αντίδραση των καιρών.
Είναι μια μορφή τέχνης που …διώκεται νομικά. Δημιουργεί αυτό δυσκολίες;
Όπως λέει και ο Senor στο ντοκιμαντέρ “Την αστυνομία το γκράφιτι δεν την ενδιαφέρει, υπάρχουν πολύ πιο σημαντικά πράγματα να ασχοληθεί”. Στην χώρα μας υπάρχει αρκετή ελευθερία στον δημόσιο χώρο και αυτό είναι καλό. Ανάλογα βέβαια που το κάνεις και ποιος θα σε δει τι στιγμή που το κάνεις. Γενικότερα σε ελάχιστες περιπτώσεις διώκεται νομικά, όπως για παράδειγμα το γκράφιτι στα τρένα, που κάποιος μπορεί να κατηγορηθεί για παραβίαση και διάρρηξη ιδιωτικού χώρου.
Θα μπορούσε το γκράφιτι να υπάρξει και να «ζήσει» στα στενά πλαίσια ενός μουσείου ή μιας έκθεσης;
Όχι. Είναι δυο διαφορετικά πράγματα που αντικρούονται. Το γκράφιτι έχει ακριβώς αυτό το σκοπό, η τέχνη να είναι δημόσια και προσβάσιμη σε όλους. Τα στενά και αποστειρωμένα όρια ενός μουσείου απευθύνονται στον εικαστικό κόσμο που έχει την δυνατότητα να πληρώσει το εισιτήριο. Υπάρχουν βέβαια περιπτώσεις καλλιτεχνών που ασχολούνται και με τα δυο και μπορούν και τα διαχωρίζουν με επιτυχία οργανώνοντας εκθέσεις σε ιδιωτικούς χώρους και με ελεύθερη είσοδο για το κοινό.
Πρόσφατα είχαμε και το μεγάλο γκράφιτι στο Πολυτεχνείο για το οποίο έγινε μεγάλη συζήτηση. είναι η άποψή σου;
Κατ΄ αρχάς θέλω να ξεκαθαρίσω ότι δεν συμφωνώ με την φθορά μνημείων. Το συγκεκριμένο κτίριο εδώ και αρκετά χρόνια είναι γεμάτο αφίσες, φθορές και βρόμα, ποιος νοιάστηκε μέσα σ’ αυτά τα χρόνια να το διατηρήσει καθαρό; Το Πολυτεχνείο είναι ένα κτίριο που αποτελεί σύμβολο αγώνα για τη δημοκρατία και τα τελευταία χρόνια έχει χάσει την ιστορικότητα του. Με την παρέμβαση αυτή ξανάνιωσε. Πήρε παλμό! Στον από πίσω δρόμο άνθρωποι πεθαίνουν απ’ τα ναρκωτικά, άλλοι κοιμούνται στο πεζοδρόμιο ή πεθαίνουν απ’ την πείνα και αναρωτιόμαστε τι και πως οδηγεί τα πράγματα στην εξαθλίωση.
Η δικιά μου ανάγνωση σε αυτό το αριστουργηματικό καλλιτεχνικό έργο είναι ότι λειτουργεί σαν καθρέφτης και το έκανε πολύ σωστά μάλιστα. Δεν έχει ξεκάθαρη απεικόνιση, ο καθένας το βλέπει με βάση αυτό που ο ίδιος είναι, αυτά που ξέρει και αυτά που πιστεύει. Δεν έχει χρώμα και δεν είναι χαρούμενο γιατί αντανακλά την μιζέρια που υπάρχει γύρο του. Είναι τρομερό! Τώρα που θα σβηστεί θα λυθούν όλα μας τα προβλήματα..
Σε ένα παλιό ανέκδοτο που συνήθιζε να λέει ο Σλαβόϊ Ζίζεκ, ένας ναζιστής αξιωματούχος μπαίνει στο ατελιέ του Πικάσο και κοιτάζει με δέος την Γκουέρνικα. – Εσείς το κάνατε; (τον ρωτάει). – Όχι, εσείς το κάνατε.
Βρήκες δυσκολίες για τη δημιουργία του ντοκιμαντέρ;
Όχι ιδιαίτερες.
“Μια μορφή έκφρασης και αντίδρασης σε μια οικονομικά, ηθικά και πολιτικά εξαθλιωμένη πόλη”; Δηλαδή;
Ζούμε σε μια χώρα που γεννά οργή στους πολίτες της. Επικρατεί η μικροαστική ηθική και η διαφθορά έχει γίνει αξία. Το γκράφιτι είναι η καλλιτεχνική έκφραση αυτής της οργής.
Υπήρξε κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας και των γυρισμάτων του ντοκιμαντέρ που σου έμεινε είτε με δυσάρεστο είτε με ευχάριστο τρόπο;
Γενικά το γκράφιτι μου έχει χαρίσει πολλές ευχάριστες αλλά και δυσάρεστες στιγμές. Εκτίθεσαι σε μια “παράνομη” πράξη στον δρόμο, οπότε παίρνεις το ανάλογο ρίσκο. Μπορεί να ακούσεις τα καλύτερα λόγια αλλά μπορεί να ζήσεις κάποια ακραία αντίδραση από κάποιον περαστικό. Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων δυο ευχάριστα γεγονότα μου έμειναν το πρώτο ήμασταν στο Μεταξουργείο όπου ένα παιδάκι γεμάτο ενθουσιασμό μας ζήτησε ένα σπρέυ και έγραψε – Μ Ε Μ Ο Σ – από τότε έχω δει και σε άλλους τοίχους της γειτονιάς γραμμένο το όνομα του ! Το δεύτερο ήταν με τον Klark να καθαρίζει μια γέφυρα η οποία είχε αποκτήσει στρώμα καυσαερίου στην επιφάνεια της, κάποια στιγμή ήρθε η αστυνομία και δεν μπορούσε να το χωρέσει το μυαλό τους ότι δεν χρησιμοποιεί χρώμα και απλά σβήνει. Τελικά κατάλαβαν ότι δεν μπορούσαν να μας συλλάβουν για καθαρισμό γέφυρας. Γενικά μου αρέσουν οι αντιδράσεις του κόσμου.
INFO
Ζωντανοί μες στο τσιμέντο / Γιώργος Γκουνέζος
Πρόγραμμα Προβολών
Παύλος Ζάννας: Παρασκευή, Μαρτίου 20, 2015 – 17:30 |
Τώνια Μαρκετάκη: Κυριακή, Μαρτίου 22, 2015 – 13:00
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Γιώργος Γκουνέζος
Σενάριο: Γιώργος Γκουνέζος
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιώργος Γκουνέζος
Μοντάζ: Γιώργος Γκουνέζος
Παραγωγός: Γιώργος Γκουνέζος
Φορμά: DCP Έγχρωμο
Χώρα Παραγωγής: Ελλάδα
Διάρκεια: 14′
Έτος Παραγωγής: 2014
Παγκόσμια εκμετάλλευση: Γιώργος Γκουνέζος [email protected]