Οι τρεις αυτές χώρες, εκτός του ότι εντάχθηκαν τελευταίες είναι και βαλκανικές και έχουν την εμπειρία του υπαρκτού σοσιαλισμού. Ξεχωρίζει, βέβαια, η Ρουμανία που με 33 έδρες είναι η έκτη μεγαλύτερη χώρα της Ένωσης, ενώ η συμμετοχή ξεπέρασε το συνολικό ποσοστό, έστω και για λίγο (52,42%, 10η θέση αλλά δεύτερη από τις πρώην ανατολικές χώρες μετά την Ουγγαρία) κι ο νικητής συνασπισμός πήρε το υψηλότερο ποσοστό σε πανευρωπαϊκό επίπεδο (48,55%). Ο συνασπισμός αυτός μάλιστα αποτελείται από δύο κόμματα με το ένα να ανήκει στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και το άλλο στους Σοσιαλιστές & Δημοκράτες. Στο άθροισμα όμως των δύο πρώτων κομμάτων βρίσκεται στην έκτη θέση με 63,48%.
Από την άλλη, η συμμετοχή σε Βουλγαρία και Κροατία πέφτει στα τάρταρα. Στη γειτονική μας χώρα ψήφισε μόλις το ένα τρίτο των ψηφοφόρων (33,78%, 25η θέση, τρίτη από τέλος δηλαδή), ενώ στην πρώην γιουγκοσλαβική χώρα “έκανε τον κόπο” να πάει στις κάλπες ένας στους πέντε ψηφοφόρους (21,35%, η μεγαλύτερη αποχή σε όλη την ΕΕ). Στη Βουλγαρία είναι χαμηλό και το ποσοστό του πρώτου κόμματος (23,55%, 20η) ενώ το άθροισμα των δύο πρώτων μένει κάτω από το μισό των ψήφων (48,91%, 12η). Στην Κροατία αυτά τα νούμερα είναι υψηλότερα με το πρώτο κόμμα να φθάνει το 34,6% (5η θέση) και τον δικομματισμό να είναι στο 60,56% (7η θέση). Σε Βουλγαρία και Κροατία, επίσης, το ποσοστό της αναντιπροσώπευτης ψήφου (δηλαδή το άθροισμα των ποσοστών των κομμάτων που δεν βγάζουν έδρες) ξεπερνά το 20% (στην Κροατία, μάλιστα, πλησιάζει το 25%), ενώ στη Ρουμανία είναι περίπου 13%. Τέλος, δυο είναι οι ομάδες που δεν κερδίζουν καμία έδρα σε αυτές τις χώρες οι Patriots και, βέβαια, η Αριστερά.
Το πιο ισχυρό ακροδεξιό κόμμα στις χώρες αυτές είναι η Συμμαχία για την Ένωση των Ρουμάνων, με την οποία συνασπίζονται και κάποια άλλα μικρότερα ακροδεξιά κόμματα της χώρας, που με 14,93% κερδίζει έξι έδρες κι αποτελεί το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR). Σ’ αυτόν τον πολιτικό χώρο ανήκει και το πέμπτο κόμμα της χώρας, το SOS Ρουμανία με 5,03%, έστω κι αν οι δυο έδρες του έχουν μείνει στους ΝΙ. Η επικεφαλής του κόμματος προέρχεται από τη Συμμαχία για την Ένωση των Ρουμάνων κι είναι αυτή που εμφανίστηκε στην εναρκτήρια συνεδρίαση του ΕΚ με φίμωτρο κι εικόνες του Χριστού και της Παναγίας, ζητώντας να “εξαγνίσει” τον χώρο ιερέας. Αρκετά παρακάτω, χωρίς βέβαια έδρα, βρίσκουμε ακόμη το Κόμμα Πατριωτών (χωρίς άλλα στοιχεία) με 0,73%· το Κόμμα της Μείζονος Ρουμανίας με 0,66%, το οποίο εκτός από το όνομα έχει στο παρελθόν συνεργασία τόσο με το κόμμα της Λεπέν, όσο και με το αυστριακό Κόμμα Ελευθερίας· και τη Δεξιά Εναλλακτική με 0,45%, επίσης μέλος των ECR. Στη Βουλγαρία το μεγαλύτερο ακροδεξιό κόμμα είναι η Αναγέννηση που ήρθε τέταρτη με 13,98%, έβγαλε τρεις έδρες (πριν δεν είχε καμιά) κι εντάχθηκε στην ESN, καθώς είχε από το παρελθόν συνεργαστεί με την Εναλλακτική για τη Γερμανία. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι στις 12 Απριλίου 2024 το κόμμα οργάνωσε συνάντηση στη Σοφία από την εκδόθηκε σχετική διακήρυξη, με τη συμμετοχή διαφόρων (γενικά μικρών) κόμματων κι ανάμεσά τους του Αγροτικού Κτηνοτροφικού Κόμματος Ελλάδας. Ακόμη το Υπάρχει και Τέτοιος Λαός, που εντάσσεται στους ECR, παίρνει 6,08% και μία έδρα. Επικεφαλής του είναι ένας τραγουδιστής και τηλεπαρουσιαστής, ενώ το όνομα του κόμματος προέρχεται από μουσικό του άλμπουμ. Παρακάτω, χωρίς έδρες, βρίσκονται το κόμμα Μεγαλείο (4,07%) που δημιουργήθηκε πέρσι και κινείται στον ίδιο χώρο με την Αναγέννηση, με επικεφαλής έναν αξιωματικό των σωμάτων ασφαλείας, ενώ υπάρχουν αναφορές ότι διατηρεί παραστρατιωτική οργάνωση με τη μορφή αθλητικού συλλόγου· το Ηθική, Ενότητα, Τιμή με 2,54%, που τα αρχικά του σχηματίζουν τη λέξη “ξίφος” στα βουλγάρικα· το ΕΜΕΟ-Βουλγαρικό Εθνικό Κίνημα με 2,09%, που ανήκει στους ECR. Από την Κροατία στους ECR ανήκει η μία έδρα του Πατριωτικού Κινήματος, ενός νέου κόμματος που πήρε 8,82% και κατέλαβε την τρίτη θέση. Επιπλέον, εδώ έχουμε τον συνασπισμό Γέφυρα – Κροατική Κυριαρχία – Κροατικό Κόμμα των Δικαιωμάτων που με 4,02% δεν μπόρεσε να κρατήσει την έδρα που είχε το δεύτερο από τα κόμματα που τον αποτελούν ενταγμένο στους ΕCR, ενώ το τρίτο κόμμα έχει νεοφασιστικά χαρακτηριστικά επικαλούμενο γραπτά ιδεολογικών ταγών των Ουστάσι· το Νόμος και Δικαιοσύνη (με 2,98% έχασε και τις δύο έδρες που κατείχε), το οποίο μιμείται το πολωνικό συνονόματό του, ενώ στις βουλευτικές εκλογές συνεργάστηκε με το Πατριωτικό Κίνημα· το Αποφασιστικότητα και Δικαιοσύνη (1,37%) με επικεφαλής βουλευτίνα πρώην μέλος του Πατριωτικού Κινήματος· και την Ανεξάρτητη Λίστα του Ladislav Ilčić, ο οποίος ήταν μέλος του ΕΚ στην προηγούμενη σύνθεση αντικαθιστώντας ευρωβουλετίνα των ECR, και έλαβε 1,22%.
Όσον αφορά στον χώρο της Δεξιάς/Κεντροδεξιάς τα πράγματα είναι αρκετά καθαρά στην Κροατία. Ένα μέλος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, η Κροατική Δημοκρατική Ένωση (πρόκειται για το κόμμα που ίδρυσε ο πρώτος πρόεδρος της χώρας Φράνιο Τούτζμαν), ήρθε πρώτο με 34,6% και κέρδισε έξι έδρες, δύο περισσότερες από την προηγούμενη φορά. Το ΕΡΡ κερδίζει έξι έδρες και στη Βουλγαρία, αλλά μέσω δύο κομμάτων. Πρώτος με ποσοστό 23,55% έρχεται ο συνασπισμός Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας – Ένωση Δημοκρατικών Δυνάμεων μ’ επικεφαλής τον Μπόυκο Μπορίσοφ, τον μακροβιότερο πρωθυπουργό της μετακομμουνιστικής Βουλγαρίας, εναντίον του οποίου υπάρχουν πολλές κατηγορίες για σκάνδαλα διαφθοράς, σχέσεις με το οργανωμένο έγκλημα κι απειλές κατά δημοσιογράφων. Ο συνασπισμός αυτός κερδίζει πέντε έδρες, μία λιγότερα από το 2019. Στην τρίτη θέση βρίσκεται ο συνασπισμός των κομμάτων Συνεχίζουμε την Αλλαγή – Δημοκρατική Βουλγαρία με 14,45%. Αυτός ο συνασπισμός αύξησε τις έδρες του κατά δύο, φθάνοντας τις τρεις, από τις οποίες η μία, που ανήκει στη Δημοκρατική Βουλγαρία, καταγράφεται στο ΕΡΡ με τις άλλες δύο να πηγαίνουν στη Renew. Στον ίδιο πολιτικό χώρο πρέπει να εντάξουμε τον καινούργιο εκλογικό συνασπισμό Γαλάζια Βουλγαρία που αποτελείται από εννέα μικρά κόμματα και έλαβε 1,24%. Απ’ αυτά σε ευρωπαϊκό επίπεδο ένα σχετίζεται με τους ECR, ένα με το ΕΡΡ κι ένα με τη Renew, ενώ κάποια από τ’ άλλα αποτελούν διασπάσεις των προαναφερομένων. Τέλος, έχουμε το μικρό κόμμα Βουλγαρική Έγερση με 0,47% που μάλλον πρέπει να εντάξουμε γενικά στον χώρο της κλασσικής Δεξιάς. Επικεφαλής του κόμματος είναι ένας πρώην ταξίαρχος, που έχει διατελέσει δυο φορές υπηρεσιακός πρωθυπουργός της χώρας, ενώ ήταν κι υπουργός Άμυνας μέχρι τον Μάρτιο του 2022, όταν απολύθηκε επειδή χαρακτήρισε την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ως “στρατιωτική επιχείρηση”. Η Ρουμανία, τέλος, δίνει στο ΕΡΡ δέκα έδρες, μέσω δύο σχηματισμών, από τους οποίους τους ενός οι ευρωβουλευτές πάνε και σ’ άλλο κόμμα. Να ξεκαθαρίσουμε λιγάκι τα πράγματα: Πρώτος στη χώρα με 48,55% (το υψηλότερο ποσοστό νικητή των ευρωεκλογών γενικά, όπως προαναφέραμε) έρχεται ο συνασπισμός του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος με το Εθνικό Φιλελεύθερο Κόμμα που κερδίζει 19 έδρες, οι οκτώ εκ των οποίων ανήκουν στο δεύτερο μέλος του συνασπισμού που με τη σειρά του είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Όπως φαίνεται στον εκλογικό χάρτη της Ρουμανίας, αυτός ο “μεγάλος” συνασπισμός κερδίζει όλες σχεδόν τις περιφέρειες, εκτός από τέσσερις στην κεντρική και βορειοδυτική Ρουμανία. Εκεί έρχεται πρώτη η Δημοκρατική Συμμαχία των Ούγγρων στη Ρουμανία που γενικά καταλαμβάνει την τέταρτη θέση με 6,48% και διατηρεί τις δύο έδρες της οι οποίες κι αυτές καταγράφονται στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα.
Η Renew κερδίζει οκτώ έδρες σε δύο από τις τρεις αυτές χώρες. Συγκεκριμένα, πέντε από τη Βουλγαρία από δύο πηγές. Το Κίνημα για τα Δικαιώματα και τις Ελευθερίες, που επιδιώκει να εκφράσει την τουρκική και τις άλλες μουσουλμανικές μειονότητες της χώρας, πήρε 14,66% και διατήρησε τις τρεις έδρες του. Παράλληλα, όπως αναφέραμε και παραπάνω στη Renew εντάσσονται κι οι δύο βουλευτές του κόμματος Συνεχίζουμε την Αλλαγή, που πήρε μέρος στις εκλογές μαζί με τη Δημοκρατική Βουλγαρία. Τα τρία μέλη του ΕΚ που εντάσσονται στην ομάδα αυτή από τη Ρουμανία προέρχονται από τον συνασπισμό Ενωμένη Δεξιά Συμμαχία, παρότι δύο από τα τρία κόμματα που τον αποτελούν σχετίζονταν με το ΕΡΡ! Στον χώρο της Renew ανήκει επίσης και η νεότευκτη Ανανέωση του Ευρωπαϊκού Εγχειρήματος της Ρουμανίας που με 3,74% δεν κατέλαβε έδρα. Στην Κροατία, τώρα, η Ιστριανή Δημοκρατική Συνέλευση (που το όνομά της γράφεται τόσο στα κροατικά, όσο και στα ιταλικά), κατέβηκε στις εκλογές σε συνασπισμό με άλλα τοπικά κόμματα ως Fair Play List 9 και παρότι κέρδισε σε τοπικό επίπεδο, όπως φαίνεται στον εκλογικό χάρτη της Κροατίας, το 5,54% που πήρε πανεθνικά δεν στάθηκε ικανό για να διατηρήσει την έδρα που κατείχε στην προηγούμενη σύνθεση του ΕΚ. Μάλλον στον ίδιο χώρο πρέπει να εντάξουμε το Κροατικό Κόμμα Συνταξιούχων (0,7%) που κατά καιρούς έχει συνεργαστεί τόσο με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα όσο και με την Κροατική Δημοκρατική Ένωση, όπως επίσης και με άλλα μικρά κεντρωοκάτι κόμματα. Στην ίδια χώρα ο σχηματισμός Συνταξιούχοι Μαζί (αγνώστων λοιπών στοιχείων) πήρε 0,57%.
Οι Πράσινοι βγάζουν δύο έδρες στις βαλκανικές αυτές χώρες. Τη μία κερδίζει στην Κροατία το κόμμα Μπορούμε! με 5,92%, ενώ πριν δεν είχε καμία. Η άλλη έρχεται από τη Ρουμανία, όπου ο ανεξάρτητος Nicolae Ştefănuţă με 3,08% των ψήφων, διατήρησε την έδρα του. Στην προηγούμενη σύνθεση του Ευρωκοινοβουλίου, βέβαια, είχε εκλεγεί με ένα από τα κόμματα της Ενωμένης Δεξιάς Συμμαχίας κι ανήκε στην ομάδα Renew, μέχρι τον Μάρτιο του 2023, οπότε ανεξαρτητοποιήθηκε κι αποσκίρτησε στους Πράσινους. Στη Βουλγαρία το Κόμμα των Πράσινων πήρε 0,85% και το Πράσινο Κίνημα 0,41%, αμφότερα χωρίς έδρα βέβαια.
Για την Κεντροαριστερά, τα πράγματα είναι μάλλον αρκετά καλά εδώ. Στη Ρουμανία το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (σε συνεργασία με το δεξιό Εθνικό Φιλελεύθερο Κόμμα, όπως είδαμε παραπάνω) έρχεται πρώτο και παίρνει 11 από τις 19 έδρες που κερδίζει ο συνασπισμός τους, όντας έτσι ένα από τα πέντε κόμματα με διψήφιο αριθμό ευρωβουλευτών της ομάδας S&D. Στην ίδια ομάδα ανήκει, χωρίς έδρες όμως, και το Σοσιαλφιλελεύθερο Ανθρωπιστικό Κόμμα που έλαβε 1,48%. Στην Κροατία η Συμμαχία του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος με 25,62% κατέλαβε τη δεύτερη θέση και διατήρησε τις τέσσερις έδρες που είχε πριν, επικρατώντας σε κάποιες περιοχές στο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας, όπως φαίνεται και στον σχετικό χάρτη. Η Συμμαχία κατέβηκε με το όνομα Ποταμοί Δικαιοσύνης, ενώ παλιότερα χρησιμοποιούσε το όνομα Συμμαχία Κουκουρίκου! Τέλος, το Βουλγαρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα με 7,01% κέρδισε μεν δύο έδρες, αλλά έχασε άλλες τρεις σε σχέση με τις προηγούμενες ευρωεκλογές. Στον ίδιο χώρο εντάσσουμε και τον σχηματισμό Η Αριστερά! που πήρε 0,51% κι αποτελείται από επτά οργανώσεις, ανάμεσά τους κι μια ομάδα που αποχώρησε από το Βουλγαρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα.
Για την Αριστερά δεν υπάρχουν έδρες σ’ αυτές τις χώρες, αλλά μπορούμε να δούμε κάποια μικρά ίχνη. Η Αλληλέγγυα Βουλγαρία (μέλος του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς) πήρε 1,23%. Στο ίδιο ευρωπαϊκό κόμμα ανήκουν τόσο το Εργατικό Μέτωπο στην Κροατία με 0,63%, όσο και το Ρουμανικό Σοσιαλιστικό Κόμμα που μαζί με το Σοσιαλδημοκρατικό Εργατικό Κόμμα αποτέλεσαν τη Συμμαχία Σοσιαλιστική Ρουμανία κι έλαβαν 0,42%.
Εντέλει, δεν λείπουν κι οι “περίεργοι” σχηματισμοί ενώ σημαντικά ποσοστά λαμβάνουν αθροιστικά πολύ μικρά κόμματα. Αξιοσημείωτη είναι η Ανεξάρτητη Λίστα της Nina Skočak στην Κροατία που φθάνει το 4,03%. Η επικεφαλής της λίστας είναι μια νεαρή tiktoker με βασικό στοιχείο τις φωτογραφήσεις με vintage ρούχα (των δεκαετιών ’40 και ’50). Στην ίδια χώρα ένας ανεξάρτητος ονόματι Ričard λαμβάνει το 1,16% των ψήφων, ενώ τα κόμματα που πήραν κάτω από μισή μονάδα συγκεντρώνουν αθροιστικά το 2,27%. Στη Ρουμανία, το Κόμμα Ενωμένης Διασποράς (ή κάπως έτσι) έλαβε το 1,79% χωρίς να γνωρίζουμε κάτι παραπάνω περί αυτού, ενώ το άθροισμα των ψήφων των ανεξάρτητων υποψηφίων, εκτός του ενός που εκλέγεται, ανέρχεται σε 3,95%, αλλά δεν υπάρχουν κόμματα με ποσοστό μικρότερο του 0,4%. Στη Βουλγαρία το κόμμα με την επωνυμία Κέντρο πήρε το 1,04%. Επικεφαλής του κόμματος είναι ο επιχειρηματίας Βασίλ Μπόζκοβ, γνωστός με το παρατσούκλι “Η Νεκροκεφαλή”, ίσως ο πλουσιότερος άνθρωπος στη Βουλγαρία και ταυτόχρονα κατηγορούμενος για συμμετοχή στο οργανωμένο έγκλημα. Την ανακοίνωση, μάλιστα, της ίδρυσης του κόμματος την έκανε στις 21.2.2024 από το σπίτι του, καθώς βρίσκεται σε κατ’ οίκον περιορισμό. Επιπλέον, 0,55% παίρνει ο ανεξάρτητος υποψήφιος Κούζμαν Ίλιεφ, οικονομολόγος κι επιχειρηματίας. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Βουλγαρίας είναι μεγάλη πολυδιάσπαση των ψήφων σε πολλούς πολύ μικρούς συνδυασμούς. Για την ακρίβεια, το άθροισμα των ποσοστών των σχηματισμών που παίρνουν λιγότερο από 0,4% των ψήφων ανέρχεται σε 5,31%, ενώ αυτών με λιγότερο από 0,04% σε 3,17%!
*Χάρτες από τη Wikipedia.
(στο επόμενο μέρος, κάποιες μέρες αργότερα, ανάλυση για συσχετίσεις και συσχετισμούς)
