ΤΟΥ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ ΜΗΤΑΦΙΔΗ*
Ξημερώνοντας 30 Οκτωβρίου 1944, η νεκρή και πένθιμη όψη της Θεσσαλονίκης περνούσε οριστικά στο παρελθόν. Άνθρωποι κάθε ηλικίας ξεχύνονται στους δρόμους, αγκαλιάζονται και φιλιούνται, οι καμπάνες χτυπούν χαρμόσυνα. Μετά από οχτώ χρόνια βασιλομεταξικής και ναζιστικής τυραννίας, η Θεσσαλονίκη απελευθερώνεται από τους μαχητές του ΕΛΑΣ, που μπαίνουν στην πόλη με επικεφαλής τον Κώστα Συννεφάκη (καπετάν Νικήτα), διοικητή του 50ου Συντάγματος.
Έτσι, οι υποχωρούσες ναζιστικές δυνάμεις κατοχής δεν πρόφτασαν να ανατινάξουν το λιμάνι της Θεσσαλονίκης -εκτός από ένα τμήμα του-, την ηλεκτρική εταιρεία, το υδραγωγείο της, τους μύλους Αλλατίνι, τα οποία είχαν υπονομεύσει με εκρηκτικά.
Δύο ΕΠΟΝίτισσες σκαρφαλωμένες στη στέγη ενός σπιτιού στην Άνω Πόλη απευθύνονται με τον τηλεβόα τους στην Κάτω Πόλη:«Αδέρφια, συμπολίτες, το σύνθημά μας “θάνατος στον φασισμό, λευτεριά στον λαό” έγινε πραγματικότητα. Η περίφημη πόλη μας, που επί τέσσερα χρόνια στέναζε κάτω από τη φασιστική μπότα, μα ποτέ δεν έπαψε να αντιστέκεται, είναι επιτέλους ελεύθερη. Ζήτω η ελεύθερη Ελλάδα! Ζήτω η λευτεριά! Ζήτω η αδούλωτη Θεσσαλονίκη! Ζήτω οι απελευθερωτές του ΕΛΑΣ! Για την ευτυχισμένη και πολυπόθητη αυτή μέρα χύσαν το αίμα τους και θυσιάστηκαν τα πιο ακριβά παλικάρια και κορίτσια της πόλης μας. Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τους τολμηρούς και ανδρειωμένους που με τη ζωή τους μας έδειξαν τον δρόμο της λευτεριάς, αιώνια τιμή και δόξα στους ήρωές μας…» (Στέλιου Γεωργιάδη, Θεσσαλονίκη ανυπότακτη πόλη, 1995, σελ. 292).
Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης στις 30 Οκτωβρίου του 1944 από τους ναζί έγινε αποκλειστικά από τις ΕΑΜικές αντιστασιακές δυνάμεις και τον στρατιωτικό τους βραχίονα, τον ΕΛΑΣ. Παρά τη συμφωνία της Καζέρτας να παραδοθεί η εξουσία στους Άγγλους υπό τον Βρετανό αρχιστράτηγο Σκόμπι, όπως συνέβη στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις, και παρά την εντολή του διοικητή του ΕΛΑΣ Στέφανου Σαράφη να παραμείνουν οι αντάρτικες δυνάμεις στις παρυφές της πόλης και να περιμένουν την απόβαση των Βρετανών, οι ηγέτες της Ομάδας Μεραρχιών Μακεδονίας Μάρκος Βαφειάδης και Ευριπίδης Μπακιρτζής δεν υπάκουσαν στις άνωθεν διαταγές. Ο Βαφειάδης έστειλε το παρακάτω ιστορικό τηλεγράφημα προς το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ:
«Ομάδα Μεραρχιών Μακεδονίας. Τμήματά μας εισήλθον Θεσσαλονίκη σήμερον 3ην μετά μεσημβρίαν. Λαός Θεσσαλονίκης έξαλλος από ενθουσιασμόν διατρέχει οδούς πόλεως εναγκαλιζόμενος αντάρτες. Εργοστάσια ηλεκτροφωτισμού και μύλος Αλλατίνι κατόπιν επεμβάσεως ΕΛΑΣ διασώθηκαν. Εστία εθνοπροδοτών ΧΑΝ παρέδωσε βαρύν οπλισμόν. Θα αναγκαστεί εις παράδοσιν. Τμήματά μας προσανατολίζονται προς δυτικόν τμήμα πόλεως για χτυπήματα… Παρόν τηλεγράφημα παρακαλώ δοθεί ΠΓ του ΚΚΕ. Αναμένω. Μάρκος 30.10.44».
68 χρόνια μετά το Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης, που γιορτάζει «την ενσωμάτωσή της στον εθνικό κορμό» (Γ. Μπουτάρης), οφείλει να σεβαστεί την ιστορική αλήθεια και να τιμήσει τους σωτήρες-απελευθερωτές της Θεσσαλονίκης:
α) Αποδίδοντας σε δρόμους της τα ονόματα του Μάρκου Βαφειάδη, του Ευριπίδη Μπακιρτζή και του αντιστασιακού μητροπολίτη Κοζάνης Ιωακείμ, που διαπραγματεύθηκε την αποχώρηση των ναζιστικών στρατευμάτων χωρίς άσκοπες καταστροφές και απώλειες
β) Απαλείφοντας από δρόμους της πόλης τα ονόματα:
* Του διορισμένου από τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου κατοχικού «δημάρχου» Κωνσταντίνου Μερκουρίου, ο οποίος μαζί με τον μητροπολίτη Γεννάδιο, τον καθηγητή Π. Βιζουκίδη και τον στρατιωτικό διοικητή Ραγκαβή παρέδωσαν τα κλειδιά της πόλης στα ναζιστικά στρατεύματα. Τη δε επομένη της κατάληψης της πόλης, 10/4/1941, με προκήρυξή του ο Μερκουρίου κάλεσε τον λαό της Θεσσαλονίκης να καθίσει στα αβγά του ως «υπέρτατον πατριωτικόν καθήκον», αφού «οστρατός της Γερμανίας από της πρώτης στιγμής της εισόδου του εις την πόλιν ετήρησεν έναντι ημών στάσιν γενναιόφρονα και ιπποτικήν» και «ουδέν έχει να φοβηθή τιθέμενος υπό την προστασίαν ενός έθνους γενναίου και ευγενούς. Η τιμή του, η ζωή του και η περιουσία του θα είναι πλήρως εξησφαλισμένη»(!) Τον Δεκέμβριο του 1942 έβαλε συνεργεία του δήμου να ισοπεδώσουν το εβραϊκό νεκροταφείο, να ξηλώσουν τις ταφόπλακες και να τις χρησιμοποιήσουν για… κράσπεδα πεζοδρομίων(!)
* Του συνταγματάρχη – κατοχικού Γενικού Επιθεωρητή Νομαρχιών Μακεδονίας και Φρούραρχου Θεσσαλονίκης Αθανάσιου Χρυσοχόου, που είχε οχυρωθεί με τους ταγματασφαλίτες στο κτήριο της ΧΑΝΘ, υποστηρικτή των Ταγμάτων Ασφαλείας, μάρτυρα υπεράσπισης του αρχιεγκληματία Μαξ Μέρτεν.
Τα ονόματά τους έδωσε σε δρόμους της πόλης το χουντικό Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης (29-1-1971).
* Του επίσης κατοχικού «δημάρχου» Γεωργίου Σερεμέτη, που στις 26 Μαρτίου 1943 -μία βδομάδα μετά την πρώτη αποστολή 2.400 συμπολιτών μας στα κρεματόρια του Άουσβιτς- εισηγήθηκε στο Δ.Σ. «την μετονομασίαν των οδών της πόλεως των φερουσών ισραηλιτικά ονόματα». Το Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης οφείλει να καταργήσει στην προσεχή του συνεδρίαση (29-10-2012) την κατάπτυστη αυτή απόφαση, ως στοιχειώδη ένδειξη σεβασμού στους συμπολίτες μας μάρτυρες του Ολοκαυτώματος.
* Ο Τριαντάφυλλος Μηταφίδης είναι δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Θεσσαλονίκης
Ημερομηνία δημοσίευσης: 28/10/2012
Πηγή: ΕΔΙΑ Κεντρικής Μακεδονίας