Σκηνοθεσία: Αμπντελατίφ Κεσίς
Πρωταγωνιστούν: Αντέλ Εξαρχόπουλος, Λέα Σεϊντού
Διάρκεια 117′
Πορνογραφία, ανωμαλία, ομοφυλοφιλική προπαγάνδα. Έχετε ακούσει για όλα αυτά. Πολύ περισσότερο για αυτά, παρά για το βραβείο στο Φεστιβάλ Κανών. Μάλλον θα ακούσατε και για τη Γαλλίδα Αντέλ Εξαρχόπουλος, που καμία ενεργή σχέση – πέραν του παππού της – δεν έχει με το συντηρητικό βόθρο της Ελλάδας, αλλά παρόλα αυτά σπεύσαμε να την ελληνοποιήσουμε και μετά να την κάψουμε στην πυρά. Ακόμη λιγότεροι θα γνωρίζετε πως η ταινία αποτελεί κινηματογραφική μεταφορά του εξαίρετου βιβλίου του Ζιλί Μαρό με τίτλο «Το Μπλε είναι Χρώμα Ζεστό». Στην ταινία όμως που με μεγάλη και ως ένα βαθμό σκανδαλώδη επιμέλεια μας έδωσε ο Αμπντελατίφ Κεσίς, ο καθένας μπορεί να σταθεί όπου αισθάνεται και όπου τσιγκλιέται.
Όπως εύστοχα παρατηρεί ο Μισέλ Φουκό, στην Ιστορία της Σεξουαλικότητας: Αν το σεξ καταπιέζεται, δηλαδή καταδικάζεται με απαγόρευση, ανυπαρξία, σιγή, τότε και μόνο το γεγονός ότι μιλάει κάποιος για αυτό, δίνει την αίσθηση μιας σκόπιμης παραβατικότητας. Όποιος επιμένει σε μια τέτοια γλώσσα, θέτει τον εαυτό του με βεβαιότητα ως ένα βαθμό έξω από το πεδίο της εξουσίας, ενοχλεί το νόμο, με κάποιον τρόπο προσδοκεί την ελευθερία.
Η Αντέλ, είναι μια απλή μαθήτρια λυκείου που ονειρεύεται να γίνει δασκάλα στο μέλλον. Μικρή και ωραία, αναζητά τις πρώτες της μεγάλες συγκινήσεις. Μετά από κάποιες αστοχίες, γνωρίζει την Έμα και τα μπλε μαλλιά της. Φοιτήτρια Καλών Τεχνών, ξυπνά το πάθος της Αντέλ και την οδηγεί σε έναν νέο κόσμο όπου αίρονται οι διακρίσεις και βασιλεύουν η επιθυμία και η σεξουαλική χειραφέτηση. Η Αντέλ κατάγεται από ταπεινή εργατική οικογένεια, η Έμα έχει αναφορές στον τρόπο ζωής της μπουρζουαζίας. Καμία δεν χάνει την ταυτότητά της, αμφότερες όμως βρίσκουν με φυσικότητα τον έρωτα.
Οι πρωταγωνίστριες, κατηγόρησαν τον σκηνοθέτη για βασανιστική τελειομανία και τάσεις χειραγώγησης. Όχι όμως με αρνητική διάθεση όπως ομολόγησε αργότερα η Αντέλ Εξαρχόπουλος και ας κατέληξαν οι συντελεστές να συνεντευξιάζονται σε ξεχωριστούς χώρους. Η αρτιότητα του αποτελέσματος και οι ερμηνείες, μας πείθουν ότι τελικά άξιζαν οι θυσίες και ο κόπος.
Με το δάκρυ και τη μύξα να πέφτουν σύννεφο, ο Κεσίς αποφεύγει τα ανόητα διαταξικά ρομάντζα – παρά τη σαφή ταξική τοποθέτηση των χαρακτήρων του και τις δυσκολίες που απορρέουν από αυτήν – με τα οποία μας έχουν συνηθίσει αρλεκινίστικου τύπου σενάρια και δε χάνεται πίσω από σικάτες και ατσαλάκωτες αναπαραστάσεις ενός ειδυλλίου. Δεν εστιάζει στη μορφή της σεξουαλικής έκφρασης αυτή καθ΄ αυτή ούτε και την κρίνει, όπως θα ήθελε η συντηρητική κοινωνία. Από τα τέλη των 90s στα οποία τοποθετείται χρονικά το μυθιστόρημα του Ζιλί Μαρό μέχρι σήμερα, δεν έχουν αλλάξει και πολλά. Έτσι, δε χρειάστηκαν έντονες αφηγηματικές αλλαγές. Μην ξεχνάμε, πως η πρόσφατη νίκη των προοδευτικών Γάλλων ενάντια στην Εκκλησία και τη Δεξιά στο ζήτημα των ομοφυλοφιλικών γάμων δεν ήταν καθόλου εύκολη.
Εν τέλει, δεν είναι οι ερωτικές σκηνές που σοκάρουν. Είναι η φυσικότητά τους. Σε αυτήν τη χώρα έχουμε συνηθίσει τέτοιες «παραβατικές» σεξουαλικότητες να τις βλέπουμε στο κοινωνικό απόσπασμα ή στα σκανδαλοθηρικά μεσημεριανά πάνελ, διαφορετικά, έρχεται η οικογένεια ως αντικραδασμικό να τις απορροφήσει και να τις καταστείλει – συχνά βίαια. Η προβολή τους συνεπώς, είναι φυσικό να δημιουργεί αμηχανία στο δύσκαμπτο κτήνος του συντηρητισμού και του διάχυτου φασισμού, που παραδοσιακά απολαμβάνουν θεσμικές δάφνες.
Αξιολόγηση ****
Πέτρος Θεοδωρίδης