Σκηνοθεσία: Φρανσουά Οζόν
Παίζουν: Μαρίν Βαχτ, Τζεραλντίν Πελάς, Φρεντερίκ Πιερό, Φαντέν Ραβάτ, Γιόχαν Λέϊσεν, Σαρλότ Ράμπλινγκ, Ναταλί Ρισάρ, Τζετζέ Απαλί, Λούκας Πράιζορ, Λοράν Ντελμπέκ
Διάρκεια 94΄
ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΝ
Η Ιζαμπέλ ξεφορτώνεται το μεγαλύτερο βάρος της συσκευασίας της όσο η ημερομηνία λήξης παραμένει μακριά από το «barκώδικα τιμής» της: την παρθενιά της. Ο Γερμανός τουρίστας με τα σπαστά αγγλικά, θα σπαστεί από την αντίδραση της όταν θα απαλλαχθεί από το μυστικό της λουλούδι. Η πορνεία δεν είναι μονόδρομος αλλά το μονοπάτι που ήθελε να εξερευνήσει: μπορεί να το «πουλήσει» και το μόνο που την αφορά είναι η «τιμή» της να παραμένει υψηλή στο παρεμπόριο της ρουτίνας. Ναι, η εφηβεία βάλλεται από βαρεμάρα, είναι σαν τη ρουτίνα όταν οι σημερινοί 35άρηδες καθόμασταν μπροστά στην τηλεόραση και περιμέναμε τις χειμωνιάτικες νύχτες που έφθαναν νωρίς να πάει 17.00 για να δούμε το πρόγραμμα της ΕΡΤ2 που είχε παιδικά. Σε ένα ημίφως με ανοιχτή την οθόνη της επιβεβαίωσης η Ιζαμπέλ ψάχνει ακόμα για σήμα με ραγισμένες αντένες.
Έρωτας; Ας σοβαρευτούμε! Για τη μοναδική της φίλη είναι παρθένα και η τιμής της παραμένει ανεκτίμητη, ακοστολόγητη, απροσδιόριστη. Για τον ηλικιωμένο κύριο είναι το κορίτσι των 300 ή 500 ευρώ που ανάλογα το πρώτο νούμερο πριν τα δύο μηδενικά μεταμορφώνεται σε μία μηχανή που κάνει μπουλκουμέδες με ή χωρίς σκουφάκι. Δεν ερωτεύεται κανέναν, αυτό το ξεκαθαρίσαμε. Αν κάποιος αμφιβάλλει μετά τη θέαση, αναζητά δικά του άλλοθι για να επουλώσει την προσωπική του ματαιοδοξία. Η Ιζαμπέλ δεν αισθάνεται όμως και τίποτα, στα νιάτα πριν το πένθος όλα έρχονται και πάνε. Εδώ όμως το «πένθος ταιριάζει (στη δική μας) Ηλέκτρα» γιατί η δική της τραγωδία είναι η επιλεκτική ανικανότητα της να βιώνει παθητικά το δράμα, το τέλμα, την αποστροφή και το τίμημα κάθε πράξης.
Τα χρήματα της πορνείας κλεισμένα σε ένα πορτοφόλι στη ντουλάπα: η αξία έρχεται πάντα μαζί με τα κέρδη-τις ζημιές-τον χρόνο που αντέχει-τον χρόνο που ξεχνά. Το κορμί όπλο με σφαίρες πυρκαγιά και αλάτι, τις πληγές να κλείνει και ας πονά. Χους είν και εις χου απελεύσει (χώμα είσαι και χώμα θα ξαναγίνεις), μα να μην έχεις ανάγκη από κανέναν να σε κλάψει; Άλλα 3 στοιχεία μαγιά μιας ηρωίδας που φουσκώνει από περηφάνια: νερό-φωτιά-αέρας σε αγρανάπαυση για να συνθέσουν μια άνυδρη-ψυχρή-σε άπνοια γυναίκα που δεν θα συγχωρέσει ποτέ το πονεμένο κορίτσι που έβλεπε γυμνό τον πατριό της τα βράδια που επέστρεφε να περιφέρεται στο σπίτι σε ρυθμό κανονικότητας.
Όταν ακούω για ομορφιά, θυμάμαι τα νιάτα. Οι εποχές όμως περνάνε και είναι 4, όσες και οι φάσεις της ζωής: βρέφος, νέος και όμορφος, νέος και ώριμος, μεγάλος και ξεχασμένος. Η κεντρική ηρωίδα του Φρανσουά Οζόν βιώνει παρασιτικά τρεις εποχές όσο το «νέα και ωραία» παραμένει στο προσκήνιο. Ένας χρόνος από τη ζωή της: Καλοκαίρι (η χαμένη τιμή της 17χρονης Ιζαμπέλ δεν έχει κόστος), φθινόπωρο (κορμί με μεσίτη τον εαυτό της), χειμώνας (πένθος: συνείδηση στη συντήρηση), άνοιξη (ανάκληση της μνήμης και ερωτηματικά: pute un jour, pute toujour).
Σε ένα ποίημα του Αρθούρου Ρεμπώ που απαγγέλλεται από μαθητές και στην ταινία, η «αδίστακτη» ηλικία των 17 βρίσκει στήθος να ακουμπήσει την έλλειψη μέτρου που την ορίζει… «εξ ορισμού». Τι συμβαίνει όμως όταν το ποίημα προσφέρει τόσες δικαιολογίες σε ένα σκηνοθέτη που δεν αρέσκεται στο προφανές; Ευκολίες; Δικαιολογίες; Μαγνητικό πόλο σε όσους δεν μπόρεσαν στο παρελθόν να ακολουθήσουν το ελιτίστικο μονοπάτι που επέλεγε; Πάτημα για τους επικριτές του ότι «γερνά και αντιγράφει εαυτόν»; Όλα αυτά μαζί ή τίποτα από τα παραπάνω;
Να σας πω κάτι; Τι σημασία έχει να εξηγηθεί αυτό; Τι σημασία έχει να εξηγηθεί η ίδια η μετεφηβεία με όρους μεγαλίστικούς και κριτικούς; Μια βουτιά είναι, το κεφάλι θα βραχεί, τον βυθό δεν θα αγγίξεις, καλοκαίρι θα ξανάρθει και όλα καλά. Μια φορά είσαι 17, πολλά χρόνια περισσεύουν για να κρίνεις αυτά τα 17 και μόλις 17 χρόνια πριν μπορείς να το προβλέψεις. Και ξέρεις κάτι; Και στις 3 περιπτώσεις, αυτό που θα θεωρήσεις δεδομένο θα είναι λάθος, σαν τα τραγούδια που πιστεύεις πως οι στίχοι τους μιλούν για εσένα. Πόσο ματαιόδοξος είσαι και εσύ μαζί με εμένα. Πόσο ματαιόδοξη και εκείνη η χρονιά που είσαι 17, ιδιαίτερα αν είσαι νέος και ωραίος-νέα και ωραία.
Αξιολόγηση ***
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΡΩΜΑΝΟΣ ΛΙΖΑΡΔΟΣ