Στο πλαίσιο του αφιερώματος του alterthess.gr για τις αυτοδιοικητικές εκλογές του Μαΐου, φιλοξενείται συνέντευξη του δημάρχου Θεσσαλονίκης και επικεφαλής της «Πρωτοβουλίας για τη Θεσσαλονίκη», Γιάννη Μπουτάρη.
Επιμέλεια: Ευγενία Χατζηγεωργίου
Σε εξέλιξη βρίσκεται στο πλαίσιο των κυβερνητικών σχεδιασμών η ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ και του λιμανιού της Θεσσαλονίκης. Ποια είναι η στάση σας απέναντι σε αυτά τα σχέδια; Το ιδιωτικό management στην ΕΥΑΘ ή η παραχώρηση του ΣΕΜΠΟ σε ιδιώτες δεν αποτελούν ιδιωτικοποίηση κατά τη γνώμη σας;
Αυτή η λύση που προωθεί το ΤΑΙΠΕΔ για το λιμάνι, δηλαδή η πώληση του πλειοψηφικού πακέτου μετοχών της ΟΛΘ Α.Ε., δεν βλέπω ότι θα έχει το παραμικρό όφελος για τη Θεσσαλονίκη. Προσωπικά είμαι της άποψης ότι το λιμάνι πρέπει να περάσει στη διαχείριση του Δήμου, όπως συμβαίνει σε όλες τις ευρωπαϊκές πόλεις, και έτσι η πόλη να έχει λόγο και ρόλο στη διαχείριση των λιμενικών υποθέσεων, των υποδομών και των εγκαταστάσεών του. Το δημοτικό συμβούλιο έχει δηλώσει την πλήρη αντίθεσή του στην πώληση του πλειοψηφικού πακέτου των μετοχών που κατέχει το Δημόσιο στην ΟΛΘ Α.Ε. και έχει προκρίνει ως βέλτιστη λύση την παραχώρηση χρήσεων, εμπορικών δραστηριοτήτων και λειτουργιών σε εγνωσμένης αξίας και κύρους επενδυτές – παραχωρησιούχους που διαθέτουν μακρά εμπειρία στη διαχείριση και ανάπτυξη Λιμένων. Είτε τη διαχείριση και τον έλεγχο διατηρεί η κεντρική διοίκηση, είτε η τοπική αυτοδιοίκηση, εφόσον διατηρείται ο δημόσιος χαρακτήρας του λιμανιού, η σύμπραξη με ιδιώτες μπορεί να ενισχύσει την ανταγωνιστική θέση του ΟΛΘ. Οι ιδιώτες επενδυτές θα φροντίσουν να φέρουν τους πελάτες τους στη Θεσσαλονίκη, και έτσι θα αναπτυχθεί το λιμάνι, αλλά και η οικονομία της πόλης συνολικά, με αποτέλεσμα τη δημιουργία θέσεων εργασίας που τόσο ανάγκη έχει η πόλη.
Να το θέσω διαφορετικά, χρησιμοποιώντας ένα απλοϊκό παράδειγμα: είναι διαφορετικό να πουλάς ένα ακίνητο που σου ανήκει και διαφορετικό να το νοικιάζεις σε κάποιον που θέλει να ανοίξει κατάστημα. Στην πρώτη περίπτωση το ακίνητο δεν σου ανήκει πια. Αντίθετα, στη δεύτερη διατηρείς την κυριότητα, ενώ ο μισθωτής επενδύει χρήματα για να το φτιάξει.
Όσον αφορά την ΕΥΑΘ, το νερό είναι δημόσιο αγαθό. Δεν μπορεί να είναι στα χέρια ενός ιδιώτη η δυνατότητα πρόσβασης σε τρεχούμενο νερό. Πιστεύω ότι ο δημόσιος χαρακτήρας της εταιρείας πρέπει να διατηρηθεί. Ως δήμος στηρίζουμε το δημοψήφισμα που γίνεται στις 18 Μαΐου και θέλω να πιστεύω ότι το αποτέλεσμα θα ληφθεί σοβαρά υπόψη από το ΤΑΙΠΕΔ. Προσωπικά, είμαι υπέρ του να περάσει η ΕΥΑΘ στους δήμους και να συγχωνευτούν σε αυτήν δημοτικοί οργανισμοί ύδρευσης της ευρύτερης περιοχής, ώστε να υπάρχει μητροπολιτική διαχείριση και να πετύχουμε οικονομίες κλίμακας– όπως συμβαίνει στα περισσότερα μέρη του κόσμου. Από την άλλη, χρειάζονται τεράστιες επενδύσεις στην ΕΥΑΘ για να γίνουν τα απαραίτητα έργα υποδομής. Μια δυνατότητα που θα μπορούσαμε να συζητήσουμε είναι να βάλουμε και εδώ έναν “νοικάρη” που θα επινοικιάσει τις διάφορές δραστηριότητες της ΕΥΑΘ, και ο “εκμισθωτής”, δηλαδή οι δήμοι, να θέσουν τους όρους τους: ποιες επενδύσεις θα γίνουν και ποιο θα είναι το περιθώριο κέρδους που θα έχει ο επενδυτής.
Το τελευταίο διάστημα ο δήμος Θεσσαλονίκης αντιμετωπίζει μία «αποψίλωση» του προσωπικού λόγω διαθεσιμότητας. Τι στάση θα κρατήσετε σε σχέση με την επιμονή της κυβέρνησης να μειώσει το προσωπικό των δήμων;
Ήδη, εξαιτίας της κατάστασης που επικρατεί στη χώρα, οι παλιοί και έμπειροι υπάλληλοι σπεύδουν να βγουν στη σύνταξη-μέχρι το τέλος της χρονιάς θα αποχωρήσουν άλλοι τριακόσιοι. Ήδη από το 2011 που αναλάβαμε τη διοίκηση, ο αριθμός των δημοτικών υπαλλήλων έπεσε ραγδαία λόγω κυρίως των επισπευσμένων συνταξιοδοτήσεων από τους 4.500 σήμερα στους 3.200. Με την κινητικότητα και τη διαθεσιμότητα, ο Δήμος δέχτηκε τεράστιο πλήγμα. Απομακρύνθηκαν από τις θέσεις τους δημοτικοί αστυνομικοί και οι σχολικοί φύλακες, με αποτέλεσμα να ξεφύγει τελείως η κατάσταση με το κυκλοφοριακό, και να μην μπορούμε να υλοποιήσουμε δράσεις στα σχολεία. Αν η κυβέρνηση επιμείνει στη μείωση του προσωπικού στους ΟΤΑ θα επιδιώξω να υπάρξει συντονισμένη αντίδραση μέσω ΚΕΔΕ. Δεν μπορεί να λαμβάνονται αποφάσεις ερήμην της τοπικής αυτοδιοίκησης χωρίς καμία διαβούλευση μαζί της. Αν η κυβέρνηση αποφάσισε να ευνουχίσει την Τοπική Αυτοδιοίκηση ας μας το πει και ας διορίσει δημάρχους.. Δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο αυτή η κατάσταση.
Στα μεγάλα προβλήματα που θα κληθείτε να αντιμετωπίσετε ως δήμαρχος Θεσσαλονίκης, εάν επανεκλεγείτε, είναι αυτό της καθαριότητας. Ποια είναι η στρατηγική διαχείρισης των σκουπιδιών σύμφωνα με το πρόγραμμά σας; Είστε ικανοποιημένος από τη συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης-Ανακύκλωσης και τι οφέλη φέρνει στην πόλη η συνεργασία με το κέντρο διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών της ΟΙΚΟΜΕΤ του κ. Νικήτα Οικονομάκη;
Όταν αναλάβαμε τη διοίκηση, ο τομέας της Καθαριότητας είχε καταρρεύσει πλήρως. Από τα εβδομήντα απορριμματοφόρα ούτε καν τα δέκα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν. Με συστηματική δουλειά υποδομής, και με την καλή συνεργασία που εδραιώσαμε με τους υπαλλήλους, εξυγιάναμε τον τομέα της Καθαριότητας, εξορθολογήσαμε τη λειτουργία του, αναδιοργανώσαμε πλήρως τις υπηρεσιακές δομές, επαναφέραμε συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού στην προμήθεια ανταλλακτικών μακριά από πελατειακά συστήματα, επιδιορθώσαμε και συντηρήσαμε τον στόλο, εκσυγχρονίσαμε τις υποδομές και τον εξοπλισμό. Στην πραγματικότητα, καταφέραμε να στήσουμε ξανά από το μηδέν ένα δημόσιο και σύγχρονο σύστημα καθαριότητας για τη Θεσσαλονίκη που πλέον αρχίζει να αποδίδει ορατά αποτελέσματα. Προφανώς μένουν πολλά ακόμη να γίνουν: αναδιάταξη των προγραμμάτων αποκομιδής, σε συνάρτηση με τα κυκλοφοριακά δεδομένα και την εξοικονόμηση οικονομικών και ανθρώπινων πόρων, αναχωροθέτηση και υπογειοποίηση κάδων, τοποθέτηση press- containers. Σκοπεύουμε να κάνουμε μια καμπάνια συστηματικής ενημέρωσης των πολιτών για το ρόλο τους στο σύστημα καθαριότητας και πώς με τη συμμετοχή τους μπορούν να βοηθήσουν ώστε η πόλη να παραμείνει καθαρή. Γιατί όσο καλή δουλειά κι αν κάνουν οι διαχειριστές των απορριμμάτων- που κάνουν, και έχω δώσει τα εύσημα στους εργαζόμενους- αν δεν συμβάλλουν και οι παραγωγοί των απορριμμάτων, δηλαδή οι κάτοικοι της πόλης, δεν θα έχουμε ποτέ το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Ως προς το κομμάτι της Ανακύκλωσης είμαι ευχαριστημένος από το πώς λειτούργησαν όλοι οι παράγοντες που εμπλέκονται στο σύστημα: από τους πολίτες που διαχωρίζουν τα ανακυκλώσιμα μέχρι την Ελληνική Εταιρεία Ανακύκλωσης, με την οποία συνεργάζεται ο δήμος. Να σας θυμίσω εδώ ότι η ΕΕΑΑ είναι εγκεκριμένο από το ΥΠΕΧΩΔΕ Σύστημα Συλλογικής Εναλλακτικής Διαχείρισης ανακυκλώσιμων συσκευασιών, όπως αντίστοιχα τέτοια είναι ο ΑΦΗΣ για τις μπαταρίες, η Ανακύκλωση Ηλεκτρικών Συσκευών Α.Ε. και άλλα. Φτάσαμε τα ανακυκλώσιμα να ξεπερνούν το 11% του συνολικού όγκου των απορριμμάτων- μπορεί το ποσοστό να ακούγεται χαμηλό, αλλά όσοι γνωρίζουν θα σας πουν ότι είναι εξαιρετική επίδοση ειδικά δεδομένου ότι την πετύχαμε μέσα σε περίπου δύο χρόνια, από την πλήρη ανάπτυξη του συστήματος στην πόλη. Μέσα από τη συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (στο μετοχικό κεφάλαιο της οποίας, θυμίζω ότι συμμετέχει κατά το ένα τρίτο η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος) ο Δήμος Θεσσαλονίκης ανέπτυξε το σύστημα Ανακύκλωσης, τοποθετώντας 4.600 μπλε κάδους στις γειτονιές που παρέλαβε δωρεάν. Επίσης παρέλαβε δωρεάν από την ΕΕΑΑ τα 11 ειδικά απορριμματοφόρα για την αποκομιδή των ανακυκλώσιμων υλικών, καθώς και έναν τράκτορα με τέσσερα κοντέινερς για τη μεταφορά των υπολειμμάτων από το Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) στον ΧΥΤΑ Μαυροράχης. Το σημαντικό, εδώ, είναι ότι με την Ανακύκλωση που γίνεται πλέον, ο Δήμος Θεσσαλονίκης εξοικονομεί περίπου 450.000 Ευρώ ετησίως από το κόστος εναπόθεσης απορριμμάτων στον ΧΥΤΑ Μαυροράχης (και πετυχαίνει, επίσης, να θάβονται λιγότερα απορρίμματα στον ΧΥΤΑ, περιορίζοντας κάπως το περιβαλλοντικό αποτύπωμα). Το κόστος αυτό, μαζί με τις υπόλοιπες κινήσεις εξυγίανσης της Καθαριότητας, επέτρεψε τη μείωση των ανταποδοτικών τελών κατά περίπου 20% στο σύνολο της τριετίας, εκεί που οι προηγούμενες διοικήσεις τα είχαν αυξήσει από 100% έως και 450%.
Ένα μεγάλο ποσοστό των πολιτών της Θεσσαλονίκης ζει κάτω από το όριο της φτώχειας ως αποτέλεσμα των μνημονιακών πολιτικών. Κατά τη διάρκεια της θητείας σας ποιες ήταν οι παρεμβάσεις που έκανε ο δήμος για νοικοκυριά με κομμένο το ρεύμα που δεν είχαν τη δυνατότητα ούτε να θερμάνουν τα σπίτια τους;
Πράγματι, τα τελευταία χρόνια η κοινωνία κλήθηκε να σηκώσει ένα δυσανάλογα μεγάλο φορτίο οικονομικών μέτρων και ξαφνικά μεγάλες ομάδες του πληθυσμού βρέθηκαν να ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Για να αντιμετωπίσουμε την πολύ δύσκολη αυτή κατάσταση αναλάβαμε πρωτοβουλίες ώστε να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο σύμπραξης μεταξύ του δήμου και της κοινωνίας των πολιτών και δημιουργήσαμε ένα πραγματικό δίχτυ κοινωνικής αλληλεγγύης και προστασίας, συστήνοντας μόνιμες δομές όπως το υπνωτήριο αστέγων, το κέντρο ημερήσιας υποδοχής αστέγων που επιτέλους ξεπέρασε τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις (που μας καθυστέρησαν πάνω από δύο χρόνια), ενώ πρόσφατα ξεκίνησε τη λειτουργία του ο ξενώνας κακοποιημένων γυναικών. Επίσης δημιουργήσαμε δομές για την υποστήριξη των ανθρώπων που ζουν στο όριο της φτώχιας (κοινωνικό παντοπωλείο, κοινωνικό ιατρείο, τράπεζα ρούχων και τροφίμων, νέα συσσίτια). Ως προς το ζήτημα με την επανασύνδεση του ρεύματος, κατά τη γνώμη μου ήταν ένα επικοινωνιακό πυροτέχνημα της κυβέρνησης, που ήρθε μετά από ένα τραγικό περιστατικό. Είναι απάνθρωπο να ζουν οικογένειες χωρίς ρεύμα, ιδίως το χειμώνα. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι οικογένειες που βιώνουν αυτή την κατάσταση αντιμετωπίζουν και άλλα προβλήματα, και δέχονται την υποστήριξη των υπηρεσιών Πρόνοιας του Δήμου.
Ποια πόλη θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο για τη Θεσσαλονίκη κατά την άποψή σας και γιατί;
Είναι πολλές αυτές οι πόλεις που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως πρότυπο για τη Θεσσαλονίκη, για διαφορετικούς λόγους η κάθε μια. Στις πόλεις της κεντρικής Ευρώπης και ιδιαίτερα στη Βιέννη υπάρχει εξαιρετική τεχνογνωσία στον τομέα της καθαριότητας, της ανακύκλωσης και της διαχείρισης απορριμμάτων. Στο Αμβούργο τη διαχείριση του λιμανιού έχει αναλάβει ο δήμος, κάτι που μας ενδιαφέρει και εμάς να προωθήσουμε. Η Βαρκελώνη κατάφερε να αναδείξει την αρχιτεκτονική της κληρονομιά και να “βουλιάζει” όλο το χρόνο από τουρίστες. Το Μπρίστολ που είναι η Πράσινη Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα για το 2015 γιατί διαθέτει μια από τις υψηλότερες αναλογίες πρασίνου ανά κάτοικο, το Σανταντέρ, γιατί εξελίσσεται σε μια από τις πιο “έξυπνες πόλεις” στην Ευρώπη, χρησιμοποιώντας ένα δίκτυο αισθητήρων σε συνδυασμό με εφαρμογές για κινητά τηλέφωνα.